Του Χρήστου Μητρόπουλου,
Η ένοπλη επίθεση από αγνώστους στην οχηματοπομπή του έκπτωτου πρωθυπουργού του Πακιστάν, Imran Khan, στις 3 Νοεμβρίου, κατά την διάρκεια της πορείας διαμαρτυρίας στην οποία είναι επικεφαλής, είχε ως αποτέλεσμα τον τραυματισμό του και στα δύο πόδια και την νοσηλεία του σε νοσοκομείο. Παράλληλα τραυματίστηκαν άλλοι 11 άνθρωποι, ενώ υπήρξε και ένας νεκρός. Οι αντιδράσεις από την πλευρά της πακιστανικής κυβέρνησης ήταν άμεσες, καθώς ο τωρινός πρωθυπουργός Shehbaz Sharif καταδίκασε την επίθεση και ζήτησε από τον Υπουργό Εσωτερικών να ξεκινήσει έρευνα για το περιστατικό. Παράλληλα, οι Η.Π.Α καταδίκασαν «έντονα» την επίθεση τόσο στον Khan όσο και στους υποστηρικτές του.
Ο Imran Khan είναι ένας πρώην διεθνής αστέρας του κρίκετ. Εξελέγη πρωθυπουργός στις εκλογές του 2018 και βασικοί προεκλογικοί του στόχοι ήταν η καταπολέμηση της διαφθοράς και η ανόρθωση της πακιστανικής οικονομίας. Κατά τη διάρκεια της θητείας του, δεν μπόρεσε να εκπληρώσει τις υποσχέσεις του και το Πακιστάν βυθίστηκε σε βαθιά οικονομική κρίση. Στο παρασκήνιο, φαινόταν πως ο Khan είχε δυσαρεστήσει τη στρατιωτική ηγεσία της χώρας, η οποία είναι ένας ισχυρός παράγοντας, ιδιαιτέρως από την στιγμή που το Πακιστάν κατέχει πυρηνικά όπλα. Έτσι, λοιπόν, παρόλο που ήλπιζε ότι θα ήταν ο πρώτος πρωθυπουργός μιας χώρας με βαθιά παράδοση πραξικοπημάτων και στρατιωτικών διακυβερνήσεων, που θα συμπλήρωνε πενταετή θητεία, αυτό δεν κατέστη δυνατό. Έως το Μάρτιο του 2022, μια σειρά από ανεξαρτητοποιήσεις βουλευτών του κόμματος, του στέρησαν την απαραίτητη πλειοψηφία στο πακιστανικό κοινοβούλιο. Η αντιπολίτευση άδραξε την ευκαιρία και κατέθεσε πρόταση μομφής. Ο Khan προειδοποίησε ότι σε περίπτωση ανατροπής του θα γινόταν πιο επικίνδυνος. Στις 10 Απριλίου καθαιρέθηκε.
Ωστόσο, η καθαίρεσή του δεν τον αποθάρρυνε από την ενασχόλησή του με την πολιτική. Ο Khan έβαλε σε εφαρμογή ένα σχέδιο επιστροφής του στην εξουσία και τήρησε την υπόσχεση που έδωσε προτού ανατραπεί. Στις 25 Οκτωβρίου, κάλεσε τους υποστηρικτές του σε πορεία, το κύριο μέρος της οποίας θα ξεκινούσε από την Punjab, μεγαλύτερη επαρχία του Πακιστάν, προς το Islamabad, πρωτεύουσα του κράτους. Κύριο αίτημά τους είναι οι πρόωρες εκλογές. Στην πορεία αποδείχθηκε η εικασία των ειδικών, που υποστήριζε πως η δημοτικότητα του Khan εκτινάχθηκε μετά την καθαίρεσή του. Χιλιάδες υποστηρικτές του ξεχύθηκαν στους δρόμους λειτουργώντας ως μοχλός πίεσης προς την πακιστανική κυβέρνηση. Στο πλαίσιο αυτό, άλλωστε, πραγματοποιήθηκε και η ένοπλη επίθεση εναντίον του. Στις πρώτες του δηλώσεις μετά τον τραυματισμό του κατηγόρησε ευθέως το διάδοχό του, Shehbaz Sharif, τον Υπουργό Εσωτερικών, Rana Sanaullah, καθώς και τον στρατηγό και αξιωματούχο των μυστικών υπηρεσιών Faisal Nasser για την οργάνωση της επίθεσης.
Η σχέση του Khan με τη στρατιωτική ηγεσία της χώρας είναι έντονα διφορούμενη. Είναι κοινώς αποδεκτό ότι ο Khan ανέλαβε την εξουσία με τη βοήθεια του στρατού. Ο στρατός στο Πακιστάν είναι πανίσχυρος, ελέγχει άμεσα ή έμμεσα το μεγαλύτερο μέρος του κράτους και η έγκριση του για την καταλληλότητα της πολιτικής ηγεσίας είναι απαραίτητη. Έχει κατά πολύ ξεπεράσει το όριο ισχύος σε μία χώρα που θέλει να χαρακτηρίζεται ως δημοκρατική. Στη διάρκεια ύπαρξης του πακιστανικού κράτους έχουν πραγματοποιηθεί 3 επιτυχημένα πραξικοπήματα, ενώ η πρωθυπουργία του Khan σηματοδότησε την μόλις δεύτερη φορά επιτυχημένης μεταβίβασης της εξουσίας από μια πολιτική διοίκηση σε επόμενη. Ακόμη, όμως, και όταν εκλεγμένες κυβερνήσεις βρίσκονται στην εξουσία, ο στρατός δεν παύει να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο σε θέματα εξωτερικής πολιτικής και ασφάλειας. Το πιο εντυπωσιακό είναι πως οι ένοπλες δυνάμεις έχουν ενισχύσει τη θέση τους και στην οικονομία, αφού κατέχουν ιδιόκτητα τμήματα γης και μετοχές σε μεγάλες εταιρίες.
Η ρήξη του Khan με το πακιστανικό παρασκήνιο που τον διευκόλυνε στο δρόμο της πολιτικής του ανέλιξης, ήρθε τον Οκτώβριο του 2021 με τη μετάθεση του στρατηγού Faiz Hameed, αρχηγού της Υπηρεσίας Πληροφοριών, σε λιγότερο σημαντική θέση. Ο στρατηγός είχε εξαιρετικές σχέσεις με τον παλαίμαχο παίκτη του κρίκετ, ο οποίος σχεδίαζε να τον χρησιμοποιήσει στις εκλογές του 2023 για να σιγουρέψει τη νίκη του.
Από τη μία, η συνεχώς αυξανόμενη δημοτικότητα του πρώην πρωθυπουργού και η εδραίωσή του στη λαϊκή συνείδηση ως το πρόσωπο κατά της διαφθοράς, του δίνουν μεγάλο πλεονέκτημα για τις εκλογές του 2023 ή και νωρίτερα. Από την άλλη, η δυσαρέσκεια που έχει προκαλέσει στο βαθύ κατεστημένο του πακιστανικού κράτους και η ικανότητα τους να ελέγχουν, να ανεβάζουν και να ρίχνουν κυβερνήσεις αποτελούν τον αστάθμητο παράγοντα που θα δοκιμάσει υποστήριξη του πακιστανικού λαού προς το πρόσωπό του. Όπως και να έχει, ο Imran Khan είναι ένας πολιτικός που αξίζει να παρακολουθεί κανείς.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- March on the capital: Imran Khan bids to regain power in Pakistan, Financial Times, Διαθέσιμο εδώ
- How Imran Khan Wants to Win Back Power in Pakistan, The Washington Post, Διαθέσιμο εδώ
- Imran Khan shot in leg in ‘assassination attempt’, former Pakistan prime minister’s supporters say, Sky News, Διαθέσιμο εδώ
- Imran Khan: The cricket hero bowled out as Pakistan’s PM, BBC, Διαθέσιμο εδώ
- Imran Khan: What led to charismatic Pakistan PM’s downfall, BBC, Διαθέσιμο εδώ
- Imran Khan: Shock and condemnation over attack on Pakistan ex-PM, BBC, Διαθέσιμο εδώ
