Της Μαρίας Πέπονα,
Ο δρόμος προς τις κάλπες και η απλή αναλογική
Με τη νέα εκλογική αναμέτρηση να πλησιάζει, η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει αρχίσει να ενεργοποιείται προς την κατεύθυνση της εύρεσης των καταλληλότερων ημερομηνιών. Πρόκειται για ένα θέμα εξαιρετικά απαιτητικό λόγω του συστήματος της απλής αναλογικής, με το οποίο θα διεξαχθεί η εκλογική διαδικασία, αλλά και γιατί η ημερομηνία του Πάσχα φέτος ορίζεται στις 16 Απριλίου και των Πανελλαδικών Εξετάσεων στις 2 Ιουνίου. Ας μην λησμονούμε το γεγονός ότι σε περίπτωση που δεν σχηματιστεί κυβέρνηση από τον πρώτο γύρο της εκλογικής διαδικασίας, αναγκαστικά θα υπάρξει και δεύτερος.
Υπό το φως αυτών, τα επικρατούντα σενάρια είναι δύο: Αρχικά, ιδανική εκλογική περίοδος προκρίνεται περίπου το χρονικό διάστημα 2 ή 9 Απριλίου, υπολογίζοντας το ενδεχόμενο δεύτερης αναμέτρησης, η οποία θα πραγματοποιηθεί πριν την έναρξη των Πανελλαδικών Εξετάσεων, δηλαδή τον Μάιο. Επίσης, αυτό το σενάριο διευκολύνει τη μετακίνηση των πολιτών που διαβιούν σε δήμο διαφορετικό από εκείνον που ψηφίζουν και τους βοηθά να συνδυάσουν την εκπλήρωση του εκλογικού τους καθήκοντος με την παραμονή στον τόπο τους για τους εορτασμούς του Πάσχα. Με το δεύτερο σενάριο, οι εκλογές προβλέπονται κατά τις 21 ή 28 Μαΐου, ώστε σε περίπτωση δεύτερου γύρου, αυτός να πραγματοποιηθεί μετά τις Πανελλαδικές. Ο συγκεκριμένος σχεδιασμός συναντά τη δυσκολία ότι ο πιθανός δεύτερος κύκλος εκλογών θα συμπέσει με τη θερινή τουριστική περίοδο.
Φυσικά, η οικονομία και η επιβάρυνση των νοικοκυριών από το ενεργειακό ζήτημα μέχρι τον Μάρτιο είναι παράγοντες που επηρεάζουν άμεσα κάθε εκλογικό πλάνο, ενώ, παράλληλα, αποτελούν μέσο κατευνασμού για εκείνους που ζητούν την επιτάχυνση και ολοκλήρωση της εκλογικής διαδικασίας έως το Πάσχα. Κάτι τέτοιο θα ήταν δυνατό υπό την προϋπόθεση καλών ειδήσεων στον ενεργειακό τομέα και της ταυτόχρονης οικονομικής ελάφρυνσης των πολιτών. Έτσι, όπως είναι φυσικό, η σημερινή κυβέρνηση αναζητά κατάλληλο χρόνο, ώστε οι οικονομικές συνθήκες να έχουν πάρει τον δρόμο της εξομάλυνσης και να λάβει για ακόμα μια τετραετία τη λαϊκή εύνοια βάσει της ψήφου.
Εάν η κατάσταση δεν ομαλοποιηθεί στα επίμαχα πεδία, η κυβερνητική ηγεσία είναι έτοιμη για περαιτέρω οικονομική ενίσχυση των νοικοκυριών και άλλων μέτρων στήριξης με το βλέμμα στραμμένο στις κάλπες. Για παράδειγμα, τον Δεκέμβρη θα μοιραστούν 250 ευρώ στους ευάλωτους ως έκτακτη ενίσχυση, τον Ιανουάριο καταργείται η εισφορά αλληλεγγύης, τον Φλεβάρη αναμένεται να αυξηθούν οι συντάξεις λόγω των αναδρομικών του Ιανουαρίου και τέλος, την άνοιξη πρόκειται να μεγεθυνθεί ο κατώτατος μισθός.
Παρόλα αυτά, ο χρόνος διεξαγωγής των αυτοδιοικητικών (περιφερειακών και δημοτικών) εκλογών έχει καθοριστεί για τις 8 και 15 Οκτωβρίου, με τις κομματικές παρατάξεις να αρχίζουν την προετοιμασία των υποψηφίων τους.
Η Απλή Αναλογική
Το σύστημα της απλής αναλογικής έχει ξαναχρησιμοποιηθεί στην Ελλάδα μονάχα μια φορά, στις γενικές εκλογές της 25ης Σεπτεμβρίου 1932 και ύστερα από ενέργεια του Ελευθέριου Βενιζέλου, ενώ, τελικά, αυτό που κατάφερε ήταν η ενδυνάμωση της ήδη διευρυμένης πολιτικής πόλωσης.
Σήμερα, σύμφωνα με την ελληνική δεξιά πτέρυγα, ίσως να αποτελέσει βήμα προς την ακυβερνησία, ενώ, αντιθέτως, για την αριστερά, η εφαρμογή της απλής αναλογικής ως εκλογικού συστήματος συνιστά σταθερό αίτημα.
Το κάθε φορά χρησιμοποιούμενο εκλογικό σύστημα αποτελεί θέμα ρήξης για τα ελληνικά κόμματα, καθώς δεν είναι κάτι το οποίο πραγματεύεται το Σύνταγμα που καθορίζει μονάχα τον χρόνο ψήφισής του. Έτσι, οποιαδήποτε κυβέρνηση μπορεί να εφαρμόσει οποιοδήποτε σύστημα, εάν κρίνει ότι την εξυπηρετεί.
Πιο συγκεκριμένα όμως, η απλή αναλογική είναι ένα σύστημα στο οποίο ο αριθμός των εδρών που παίρνει κάθε κόμμα είναι ακριβώς ανάλογος με το ποσοστό που παίρνει στις εκλογές, πράγμα που σημαίνει ότι οι ψηφοφόροι, τελικά, γίνονται αποδέκτες των όσων ψήφισαν, με τα πολιτικά κόμματα και άρα τις ψήφους των πολιτών να εκπροσωπούνται δίκαια, ειδικά ό,τι έχει σχέση με τα μικρότερα κόμματα. Ψεγάδι του συγκεκριμένου συστήματος αποτελεί η μεγάλη δυσκολία σχηματισμού αυτοδύναμων κυβερνήσεων, που μπορούν να δημιουργηθούν μόνο σε περίπτωση συγκέντρωσης ψήφων ποσοστού 50,1%. Διαφορετικά, προκρίνεται η αναγκαιότητα δημιουργίας κυβερνήσεων συνεργασίας μεταξύ πολλών κομμάτων. Σε αυτό εναποτίθεται ο φόβος της δεξιάς, όπως περιγράφηκε ανωτέρω.
Οι εκλογές του 2023 είναι κομβικές όχι μόνο λόγω της διεθνούς και ελληνοτουρκικής καταστάσεως, αλλά διότι οι Έλληνες θα αποφασίσουν για το σχήμα διακυβέρνησης της χώρας για την επόμενη τετραετία. Παράλληλα, πρόκειται για την ανάπτυξη μιας πολιτικά πρωτόγνωρης κατάστασης, αφού τα κόμματα θα πρέπει να αποδείξουν ότι μπορούν να συνυπάρξουν για το εθνικό συμφέρον.
Πάντως μέχρι τώρα, ο πολιτικός διάλογος περιορίζεται στους όρους του προηγούμενου εκλογικού συστήματος. Με τη Νέα Δημοκρατία να υποστηρίζει την ανάγκη επανεκλογής της με αυτοδυναμία υπό την αιτιολογία εισόδου της χώρας σε δυσχερείς εθνικές και άλλες καταστάσεις. Αντίστοιχα, προβάλλεται η ανάγκη για συνασπισμό αριστερών και κεντρώων κομμάτων με πυρήνα το κόμμα της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης, ώστε να διαμορφωθεί μέτωπο προοδευτικής συνεργασίας.
Οι τροποποιήσεις που εισάγονται από τα αποτελέσματα της απογραφής
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, προβλέπεται ως συνέπεια της τελευταίας απογραφής ότι γύρω στις 8 με 10 έδρες θα αναγκαστούν να μεταβάλλουν την εκλογική τους περιφέρεια, πράγμα το οποίο θα καθοριστεί τον Δεκέμβριο, ύστερα από την δημοσιοποίηση των συλλεχθέντων δεδομένων της ΕΛΣΤΑΤ.
Με τα μέχρι στιγμής στοιχεία, οι έδρες αυτές θα μετατοπιστούν μάλλον προς τις εκλογικές περιφέρειες της Α’ και Β’ Θεσσαλονίκης και στον Βόρειο – Νότιο – Δυτικό Τομέα των Αθηνών, ακόμα και της Ανατολική Αττικής, γεγονός που μπορεί να σημάνει την είσοδο καινούριων πολιτευομένων στην Βουλή των Ελλήνων.
Επιπλέον, πιστεύεται ότι οι μονοεδρικές περιφέρειες θα φτάσουν τις δέκα και σε ορισμένες περιφέρειες οι έδρες θα μειωθούν από τρεις σε δυο, ενώ όσο ο χρόνος πλησιάζει, θα καταστεί σαφές το ποιες από τις πιο μεγάλες περιφέρειες θα απωλέσουν έδρες.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ποιες ημερομηνίες «κυκλώνονται» για εκλογές και γιατί η απογραφή αγχώνει τους βουλευτές, ethnos.gr, διαθέσιμο εδώ
- Σαν σήμερα: 25 Σεπτεμβρίου – Τι είναι η απλή αναλογική και τι συνέβη όταν ψηφίσαμε με αυτήν;, cnn.gr, διαθέσιμο εδώ
