Της Σωτηρίας Κόρδα,
Το ακανθώδες ζήτημα της ανεξαρτησίας της Καταλονίας βρίσκεται στο επίκεντρο της ισπανικής πολιτικής σκηνής. Μαζικές κινητοποιήσεις και γενικές απεργίες, διαδηλώσεις, καταλήψεις κτιρίων και αυτοκινητοδρόμων συνιστούν το τοπίο της καταλανικής «βόμβας», που αφήνει συντρίμμια στο διάβα της. Η Καταλονία αποτελεί μια αυτοδιοίκητη περιφέρεια και ιστορική εθνότητα της Ισπανίας, με ιδιαίτερη αυτονομία σε θέματα εκπαίδευσης, πολιτισμού και οικονομικής διαχείρισης. Συνίσταται από το Κοινοβούλιο και μια περιφερειακή κυβέρνηση («Ζενεραλιτάτ της Καταλονίας»). Το έδαφος της Καταλονίας χαρακτηρίζεται από πολλούς ως έθνος δίχως κράτος, με τους Καταλανούς να επιδιώκουν επί χρόνια την ανεξαρτησία και την αυτονομία τους.
Έτσι, οι πολίτες της Καταλονίας προέβησαν το 2017 σε δημοψήφισμα με σκοπό την ανεξαρτησία της περιοχής από την Ισπανία, γεγονός που αντίκειται στο ισπανικό Σύνταγμα. Αναπόφευκτη ήταν η συνταγματική κρίση που ήλθε ως επακόλουθο στην Ισπανία, με τις αστυνομικές επιχειρήσεις να έχουν κατακλύσει την πρωτεύουσα αλλά και τις γύρω περιοχές. Εν μέσω της κρίσης, η Καταλονία ανακηρύσσεται μονομερώς κράτος και επικαλείται το δικαίωμά της στην αυτοδιάθεση, ωστόσο, δε λαμβάνει διεθνή υποστήριξη από κανένα κυρίαρχο κράτος. Αυτομάτως, η Ισπανική Γερουσία ενεργοποιεί το άρθρο 155 του ισπανικού Συντάγματος (1978), θέτοντας υπό κηδεμονία το Καταλανικό έδαφος.
Τις τελευταίες ημέρες, η ένταση ανάμεσα σε Μαδρίτη και Καταλονία κλιμακώνεται, με το Ανώτατο Δικαστήριο της Ισπανίας να καταδικάζει εννέα ηγετικά στελέχη του αυτονομιστικού κινήματος σε ποινές κάθειρξης για τον ρόλο τους στο αποτυχημένο δημοψήφισμα ανεξαρτησίας του 2017. Την ίδια στιγμή, οι αυτονομιστές χαρακτηρίζουν τη δίκη «πολιτική», εκτός του πλαισίου του νόμου. Ο πρώην ηγέτης της περιφερειακής κυβέρνησης της Καταλονίας, Κάρλες Πουτζδεμόν αντιδρά στην επιβολή των ποινών, χαρακτηρίζοντάς τες ως απειλητικές για το μέλλον και την δημοκρατία. Αποτέλεσμα των ανακοινώσεων επί των ποινών υπήρξε το ξέσπασμα βίαιων επεισοδίων, αποκαλούμενων «Πορείες της Ελευθερίας», αλλά και συγκρούσεων, με εκατοντάδες χιλιάδες διαδηλωτές να γεμίζουν τους δρόμους. Οι συγκρούσεις μεταξύ διαδηλωτών και αστυνομίας θεωρήθηκαν από τις χειρότερες των τελευταίων δεκαετιών.
Η Βαρκελώνη «παραλύει». Οι διαδηλωτές, αναχωρώντας μαζικά από πέντε επαρχιακές πόλεις της Ισπανίας, ξεκίνησαν ειρηνική πορεία προς την Βαρκελώνη, καταλαμβάνοντας τον κύριο αυτοκινητόδρομο αλλά και κεντρικές λεωφόρους. Με επικεφαλής την ομάδα «Δημοκρατικό Τσουνάμι», ζητούν αμνηστία των πολιτικών κρατουμένων, παύση στην καταστολή της αστυνομίας, καθώς και δικαίωμα στην αυτοδιάθεση. Το Υπουργείο Εσωτερικών εξέδωσε ανακοίνωση, χαρακτηρίζοντας την κατάσταση ως «εκτός ελέγχου» και ζητώντας ενίσχυση από την πολιτοφυλακή.
Με το κέντρο της Βαρκελώνης να έχει μετατραπεί αυτές τις ημέρες σε πεδίο μάχης, για πρώτη φορά ακροδεξιοί επιτέθηκαν σε αυτονομιστές. Οι άγριες αυτές εικόνες, που συγκλόνισαν τα μάτια της κοινής γνώμης, οδήγησαν την αστυνομία σε προσαγωγές και στην αποτροπή περαιτέρω συγκρούσεων ανάμεσα σε αντιφασιστικές ομάδες και ακροδεξιούς.
Παρ’ όλα αυτά, ο περιφερειακός Πρόεδρος της Καταλονίας, Κιμ Τόρα, υποστηρίζει την ανεξαρτησία της ισπανικής περιφέρειας, δηλώνοντας πως στόχος του είναι η ανεξαρτητοποίηση της Καταλονίας από την Ισπανία έως το τέλος του 2021. Συγχρόνως, καταδικάζει τη βία και ζητά άμεση επιστροφή στην κανονικότητα. Εν τέλει, το μόνο σίγουρο είναι πως το τοπίο δεν είναι καθόλου ξεκάθαρο για το πώς θα κινηθεί, από τη μία, το αυτονομιστικό κίνημα και από την άλλη, η ισπανική κυβέρνηση στις επερχόμενες εκλογές της 10ης Νοεμβρίου.
Γεννηθείσα το 1999 στην Πάτρα, σπουδάζει στο τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Είναι γνώστρια Αγγλικής, Γαλλικής, Ρωσικής και Αραβικής γλώσσας. Έλκεται ιδιαίτερα από το Διεθνές Δίκαιο και τις σύγχρονες εξελίξεις στη διεθνή σκακιέρα. Παρακαλουθεί σεμινάρια και έχει συμμετάσχει σε Μοντέλα Ηνωμένων Εθνών (EUropaS, ThessISMUN), αλλά και στο Πανελλήνιο Κοινοβούλιο Νέων.
