Της Δανάης Τομαροπούλου,
Τι είναι οι πνεύμονες;
Οι πνεύμονες αποτελούν ένα από τα κυριότερα όργανα του κατώτερου αναπνευστικού συστήματος και ευθύνονται για την ανταλλαγή των αερίων ανάμεσα στο αίμα και τον εισπνεόμενο αέρα, μία διαδικασία που πραγματοποιείται στις κυψελίδες. Στο σώμα μας διαθέτουμε δύο πνεύμονες, ένα στην αριστερή πλευρά του σώματος και ένα στη δεξιά, οι οποίοι εμφανίζουν: την κορυφή, τη βάση ή διαφραγματική επιφάνεια, την κυρτή πλευρική επιφάνεια, την υπόκοιλη μεσοπνευμόνια και το πρόσθιο-οπίσθιο-κάτω χείλος. Σε κάθε πνεύμονα, η κορυφή ξεκινάει 2,5 – 4cm πάνω από την κλείδα και εκτείνεται μέχρι τον 10ο θωρακικό σπόνδυλο κατά τη διάρκεια της εκπνοής, ενώ μέχρι τον 12ο κατά τη διάρκεια της εισπνοής.
Διαφορές των δύο πνευμόνων συνιστούν, αφενός, το μέγεθός τους, αφετέρου οι λοβοί από τους οποίους αποτελούνται. Πιο συγκεκριμένα, ο δεξιός πνεύμονας έχει μεγαλύτερο μέγεθος από τον αριστερό και χωρίζεται μέσω των μεσολόβιων σχισμών –μίας οριζόντιας και μίας λοξής– σε τρία λόβια: το άνω, το μέσο και το κάτω, σε αντίθεση με τον αριστερό πνεύμονα που έχει μικρότερο μέγεθος και χωρίζεται μέσω μίας λοξής μεσολόβιας σχισμής –που εκτείνεται από την πλευρική έως την έσω επιφάνεια– σε άνω και κάτω λόβιο. Χαρακτηριστικές περιοχές αποτελούν η γλωσσίδα και η καρδιακή εντομή, στην οποία μικρό μέρος της πρόσθιας επιφάνειας της καρδιάς δεν καλύπτεται από πνευμονικό ιστό.
Τι είναι ο υπεζωκότας;
Oι πνεύμονες υπαλείφονται από έναν ορογόνο υμένα, τον υπεζωκότα, που διαθέτει δύο πέταλα, το τοιχωματικό, που επενδύει τις εσωτερικές περιοχές της θωρακικής κοιλότητας και το σπλαχνικό, που περιβάλλει κάθε πνεύμονα και εισέρχεται στους λοβούς των πνευμόνων. Μεταξύ των δύο αυτών πετάλων υπάρχει η υπεζωκοτική κοιλότητα, η οποία περιέχει μικρή ποσότητα ορώδους υγρού που αποτελείται – μεταξύ άλλων – από φωσφολιπίδια και υαλουρονάνη, προκειμένου να αποτρέπει την τριβή μεταξύ των δύο πετάλων κατά τον αερισμό.
Τι είναι ο πνευμοθώρακας και ποιες οι αιτίες εμφάνισής του;
Πρόκειται για μία παθολογική κατάσταση στην οποία παρατηρείται συσσώρευση αέρα στην υπεζωκοτική κοιλότητα. Ανάλογα με την αιτία συλλογής υγρού στον υπεζωκοτικό χώρο, ο πνευμοθώρακας κατηγοριοποιείται σε:
- Aυτόματο: Στην περίπτωση αυτή, δεν έχει προκληθεί από κάποιον τραυματισμό στη θωρακική κοιλότητα, αλλά από τη ρήξη φυσαλίδων που περιέχουν αέρα (πρωτοπαθώς), που είναι σύνηθες σε νεαρά άτομα χωρίς υποκείμενα νοσήματα ή σε περιπτώσεις νοσημάτων όπως η φυματίωση, η κυστική ίνωση, η χρόνια αναπνευστική πνευμονοπάθεια, το οξύ σοβαρό άσθμα και ο καρκίνος του πνεύμονα (δευτεροπαθώς)
- Τραυματικό: Στην περίπτωση αυτή, ο πνευμοθώρακας προκαλείται από κάποιον τραυματισμό ή μετά από παρακέντηση ή βιοψία (ιατρογενώς).
Ποια είναι τα κυριότερα συμπτώματα;
Τα συμπτώματα μπορούν να κυμαίνονται από πόνο στο στήθος και ήπια δύσπνοια, στην περίπτωση του πρωτοπαθούς αυτόματου πνευμοθώρακα, μέχρι υποξαιμία, στην οποία παρατηρούνται χαμηλά επίπεδα οξυγόνου έως και κυάνωση ή/ και υπερκαπνία (αύξηση των επιπέδων διοξειδίου του άνθρακα στο αίμα), συμπτώματα που εμφανίζονται ως επί το πλείστον σε ασθενείς με σοβαρές πνευμονικές παθήσεις, που μπορούν να οδηγήσουν σε κωματώδη κατάσταση. Η δύσπνοια παρατηρείται σε ποσοστό μεγαλύτερο του 80%, ο πόνος σε ποσοστό 75-90%, ο βήχας σε ένα ποσοστό της τάξεως του 30%, ενώ ασυμπτωματικό είναι ένα ποσοστό έως 10%.
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Για τη διάγνωση του πνευμοθώρακα επιλέγονται ως τεχνικές οι ακόλουθες:
- Η ακτινογραφία θώρακος, η οποία στηρίζεται στη χρήση ακτίνων Χ και κατά την οποία ζητείται από τον ασθενή να κάνει μία μέγιστη εισπνοή, κρατώντας την αναπνοή του. Να σημειωθεί ότι στις ακτινογραφίες ο αέρας απεικονίζεται με μαύρο χρωματισμό. Το μέγεθος που έχει ο πνευμοθώρακας, δηλαδή ο όγκος που καταλαμβάνει ο αέρας στην υπεζωκοτική κοιλότητα, συμπιέζοντας τον/τους πνεύμονα/ες, μπορεί να προσδιοριστεί αν γίνει μέτρηση της απόστασης μεταξύ του θωρακικού τοιχώματος και του πνεύμονα.
- Υπέρηχος: Ο υπέρηχος εμφανίζει μεγαλύτερη ευαισθησία από την απλή ακτινογραφία στον εντοπισμό του πνευμοθώρακα που έχει προκληθεί από κάποιον τραυματισμό στην περιοχή του στήθους.
- Υπολογιστική Τομογραφία: Δεν αποτελεί την κύρια μέθοδο διάγνωσης του πνευμοθώρακα, ωστόσο μπορεί να εντοπίσει φυσαλίδες που παρατηρούνται στον πρωτοπαθή αυτόματο πνευμοθώρακα ή κυστικές βλάβες.
Ποιες οι θεραπείες που χρησιμοποιούνται στην αντιμετώπιση του πνευμοθώρακα;
H θεραπεία που λαμβάνεται ποικίλλει ανάλογα με την ένταση των συμπτωμάτων, καθώς και το είδος και το μέγεθος του πνευμοθώρακα στην ακτινογραφία. Πιο αναλυτικά, σε περίπτωση που ο πνευμοθώρακας είναι μικρός, συνιστάται η οξυγονοθεραπεία που επιταχύνει την απορρόφηση του αέρα. Αν ο πνευμοθώρακας είναι πιο μεγάλος, γίνεται αναρρόφηση του αέρα με βελόνα ή τοποθέτηση σωλήνα θωρακικής παροχέτευσης που απομακρύνει άμεσα τον αέρα. Η χειρουργική επέμβαση συνιστάται στην περίπτωση ύπαρξης μεγάλης κύστης με αέρα στον πνεύμονα, όταν η διαφυγή του αέρα απαιτεί πάνω από περίπου 7 ημέρες και ιδίως, όταν έχουμε πνευμοθώρακα που υποτροπιάζει.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Τι είναι ο Πνευμοθώρακας;, iatriko.gr. Διαθέσιμο εδώ
- Πνευμοθώρακας, dimitriou-pneumo.gr. Διαθέσιμο εδώ
- Πνευμοθώρακας, thoracic.gr. Διαθέσιμο εδώ
- Αυτόματος ή ιδιοπαθής πνευμοθώρακας, iatriko.gr. Διαθέσιμο εδώ
