Του Νικηφόρου Παγώνη,
«Ήταν πολύ καλός άνθρωπος», «δεν γνωρίζαμε τίποτα», «δεν είχε δώσει κανένα δικαίωμα» είναι κάποιες από τις φράσεις που ακούμε αρκετές φορές από άτομα που γνωρίζουν κάποιον δράστη είτε στενότερα, είτε ζουν κοντά σε εκείνον. Μία από τις αρχικές κινήσεις των οργάνων της τάξης, των δημοσιογράφων ή των ανθρώπων που επιθυμούν να λάβουν περισσότερες πληροφορίες για οποιαδήποτε εγκληματική ενέργεια, εκτός όλων των άλλων, είναι να ρωτήσουν και ανθρώπους που κατοικούσαν κοντά σε εκείνους που εγκλημάτησαν για τυχόν επιλήψιμες κινήσεις. Όμως, τις περισσότερες φορές, από ό,τι βλέπουμε, δυστυχώς «κανείς δεν είχε καταλάβει κάτι» ή οι περισσότεροι είχαν ενδείξεις οπότε «δεν ήθελαν να αναμειχθούν σε κάτι το οποίο μπορεί και να μην συνέβαινε πραγματικά». Γιατί, όμως, όταν σε συζητήσεις κάνουμε αναφορά σε γειτονιά και γείτονες, όλοι θα έχουν να πουν για εκείνο το άτομο που παρακολουθεί τα πάντα και γνωρίζει τα πάντα για όλους και συνήθως σε σοβαρά ζητήματα δεν βρίσκεται ένας άνθρωπος που να γνωρίζει κάτι;
Έχουμε ακούσει για εκείνες τις παλιές γειτονιές με τα παιδιά στους δρόμους, τις γυναίκες και τους άνδρες να συζητούν αλλά και να κάνουν «κοινωνικό σχολιασμό» για διάφορα θέματα και ανθρώπους. Το έχουμε στη μνήμη μας ως μια ευχάριστη ανάμνηση, ως κάτι νοσταλγικό με ανθρώπους «μονοιασμένους» που παρόλες τις κόντρες, ήξεραν ότι υπάρχει ένας άνθρωπος δίπλα τους για εκείνη την πιθανή δύσκολη στιγμή. Τα πράγματα τώρα, ωστόσο, δεν μπορούμε να πούμε ότι είναι πλέον ακριβώς έτσι. Θα δούμε λιγοστά παιδιά να είναι έξω ή ανθρώπους να συζητούν. Σίγουρα θα δούμε και θα ακούσουμε αρκετό «κοινωνικό σχόλιο», κάποιες φορές καλοπροαίρετο και κάποιες άλλες όχι. Το μόνο βέβαιο είναι ότι αν σκεφτούμε τη δική μας γειτονιά ή και οι παλαιότεροι τη δική τους, όλο και κάποιο άτομο θα βρίσκεται εκεί γύρω που θα έχει έναν ενεργό ρόλο στην ενημέρωση και πληροφόρηση των υπολοίπων.
Εύλογα μπορούμε να πούμε ότι αυτό είναι κάτι που έχει κάποια σημαντικά καλά. Σε μια δύσκολη στιγμή θα υπάρχει ένα πρόσωπο που θα έχει ακούσει ή θα έχει δει κάτι το επιλήψιμο και θα μπορέσει να κάνει κάτι ουσιαστικό. Όταν, λόγου χάριν, συμβεί κάτι αποτρόπαιο και φρικιαστικό, σίγουρα κάποιος θα έχει παρατηρήσει μια περίεργη κίνηση. Αποκλείεται οι γείτονες να έχουν λόγο αποκλειστικά και μόνο για τους καλεσμένους κάποιου, αυτά που ψωνίζει ή το πότε βγαίνει και μπαίνει μέσα στο σπίτι, και το πόσο δυνατά μπορεί να έχει την τηλεόραση. Όλα τα παραπάνω καταλήγουν σε μια πιθανή λογική σκέψη: αφού κάποιος μένει κοντά σε κάποιον δράστη, μπορεί να έχει υποπέσει κάτι περίεργο στην αντίληψή του.
Δυστυχώς, σε εγκλήματα που όλοι αναρωτιόμαστε γιατί οι οικείοι και οι γείτονες δεν παρατηρούσαν και πώς δεν άκουγαν κάτι το τόσο προφανές και ύποπτο, οι απαντήσεις είναι οι άνωθεν. Πολλοί αρέσκονται σε απλοϊκά σχόλια, γέλια, «κουτσομπολιά» προς ικανοποίηση της περιέργειας και όχι της ουσιαστικής βοήθειας και στήριξης ενός ή και περισσότερων ατόμων. Καλώς ή κακώς, σε μια κοινωνία που ανοίγει το στόμα της για να μιλήσει περισσότερο από κάθε άλλη φορά, υπάρχουν ακόμα εκείνοι που ασχολούνται με τα μικρά και ασήμαντα και στα σοβαρά ζητήματα «σφυρίζουν αδιάφορα». Οι προσλαμβάνουσες, οι αναχρονιστικές αντιλήψεις και η ευθυνοφοβία, παρόλο που θέλουμε να εκλείψουν, υπάρχουν δυναμικές, με αποτέλεσμα να συνεχίσουν να γαλουχούνται άνθρωποι που θα έχουν πάντα κάτι να σχολιάσουν για τον απέναντι, αλλά όταν ο απέναντι παθαίνει κάτι ή κάνει κάτι το εγκληματικό, εκείνοι «δεν θα γνωρίζουν».
Φυσικά, υπάρχουν και εκείνοι που φοβούνται για τη σωματική τους ακεραιότητα, φοβούνται να μην στοχοποιηθούν ή δεν είναι πράγματι σίγουροι, όμως επιθυμούν να βοηθήσουν και το κάνουν με άλλους τρόπους. Εκείνοι οι άνθρωποι δείχνουν ευθύνη παρόλες τις εσωτερικές δυσκολίες. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να υπάρχουν εκείνοι οι άνθρωποι που εν τέλει θα δείξουν την απαιτούμενη ωριμότητα και θα μιλήσουν όταν τους ζητηθεί και όταν νιώσουν ότι κάτι δεν πάει καλά. Είναι τα φωτεινά παραδείγματα που μας δείχνουν ότι πρέπει να εκφραζόμαστε και να υπογραμμίζουμε κάτι που δεν μας φαίνεται να κυλάει ομαλά. Εννοείται πως δεν μιλάμε για αδιακρισία ή ανάμειξη σε ξένες υποθέσεις, όμως όταν κάτι είναι οφθαλμοφανές και ζητείται μια βοήθεια, καλό θα ήταν να υπάρχει και η ανθρωπιά να μη σταματά σε ένα σχόλιο, ένα βλέμμα ή μια ανούσια προσωπική πληροφορία.
Είναι βέβαιο ότι οι κακές πτυχές της «γειτονιάς» υπάρχουν ακόμη και σήμερα. Σχόλια, κουτσομπολιά και λοιπά άλλα υπάρχουν, όμως την ύστατη στιγμή όλοι ξαναμπαίνουν πάλι πίσω στο «καβούκι» τους και κοιτούν το πώς δεν θα αναμειχθούν. Σε μια εποχή του “me too”, σε μια εποχή των ανοιχτών στομάτων, των σύγχρονων σκέψεων, της βελτίωσης του πνεύματος και του ευ ζην, σε μια εποχή όπου ο άνθρωπος έχει μπει στο προσκήνιο και κάνουμε τα πάντα για τη σωστή αντιμετώπιση όλων, είναι λυπηρό σε μια δυσάρεστη στιγμή να βλέπουμε γυρισμένες πλάτες, άγνοια σε κάτι προφανές και ενασχόληση μόνο με τα ανούσια, τα «ασφαλή» συζήτησης. Ας μπορέσουμε, ο καθένας ξεχωριστά, να εκφραζόμαστε για όλα τα λογικά και παράλογα, γιατί κάτι ασήμαντο για εμάς μπορεί να φανεί πολύ σημαντικό για κάποιον άλλον.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Και τελικά; Μάθαμε τι θα πει ο κόσμος;, fwords.gr, διαθέσιμο εδώ
