Της Ζαφειρίας Πολυχρονιάδου,
Όλοι έχουμε επισκεφθεί, τουλάχιστον μια φορά στη ζωή μας, μια βιβλιοθήκη είτε επειδή μας έσερνε η μαμά μας, όταν ήμασταν μικρά είτε μέσω κάποιου σχολικού project. Δυστυχώς, όλο και λιγοστεύουμε οι «βιβλιοφάγοι» και οι φιλαναγνώστες και κατ’ επέκταση οι επισκέπτες των βιβλιοθηκών. Στο παρόν άρθρο επιφορτίζομαι με την «ευθύνη», ούσα φιλαναγνώστρια, να παρουσιάσω πέντε εξαίσιες βιβλιοθήκες από όλον τον κόσμο, οι οποίες αναμφίβολα θα αλλάξουν την αντίληψη πολλών για αυτά τα κτήρια γνώσης και πολιτισμού. Ας ξεκινήσουμε!
- Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη της Ρόδου
Στη συγκεκριμένη βιβλιοθήκη συντελείται εν τοις πράγμασι μια ομοιόμορφη σμίλευση του ιπποτικού παρελθόντος με το σύγχρονο τεχνολογικά παρόν. Ευρισκόμενη στη Μεσαιωνική πόλη του νησιού με τα λιθόστρωτα σοκάκια και συγκεκριμένα στο κτήριο της Καστελλανίας, ήδη από το 1947, η Κεντρική Βιβλιοθήκη της Ρόδου αποτελεί ένα μνημείο ανεκτίμητης πολιτιστικής κληρονομιάς. Διαθέτει, επίσης, μια πλούσια συλλογή βιβλίων, διαθέσιμη για όποιον την επισκεφθεί, η οποία διανθιζόταν κιόλας και από εξαιρετικές δωρεές. Σίγουρα, και μόνο το εντυπωσιακό μεσαιωνικό κάστρο αποτελεί ένας δυνατός πόλος έλξης, ικανός να σε «ταξιδέψει» σε μια άλλη εποχή! Τι καλύτερη συντροφιά, όμως, για αυτό το ταξίδι από ένα ιστορικό μυθιστόρημα, καθώς θα αντικρίζεις την μεσαιωνική αρχιτεκτονική του κάστρου!
- Νέα Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας
Ιδρύθηκε το 2002, ως μια προσπάθεια αναβίωσης της ξακουστής και περιώνυμης βιβλιοθήκης της αρχαίας βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας, που ήταν το λίκνο του πολιτισμού και των επιστημών, την περίοδο της Ελληνιστικής Εποχής. Το ίδιο το σχήμα της βιβλιοθήκης, αλλά και η αρχιτεκτονική της αποκτούν συμβολική διάσταση, αφού βρίσκεται περίπου στην ίδια τοποθεσία της προκατόχου της, διαθέτει κυκλικό σχήμα, ώστε να αντικατοπτρίζει «την κυκλική ροή της γνώσης και του χρόνου», καθώς επίσης το μισό κτήριο βρίσκεται βυθισμένο σε δεξαμενή νερού, για να αναπαριστά τον αιγυπτιακό ήλιο, όταν ανατέλλει.
Το πιο εντυπωσιακό του κτηρίου είναι η μεριά που είναι καλυμμένη με γρανίτικη πέτρα από το φράγμα Ασουάν και η οποία είναι περίτεχνα χαραγμένη με καλλιγραφικές επιγραφές, που φέρουν αποφθέγματα και ρήσεις από κουλτούρες και πολιτισμούς από όλον τον κόσμο. Ένα σύγχρονο κέντρο γνώσης και πολιτισμού, παγκόσμιας εμβέλειας και ένας ικανός διάδοχος του αρχαίου μεγαλείου της Αλεξάνδρειας.
- Βιβλιοθήκη Tianjin Binhai
Κατασκευασμένη το 2017, βρίσκεται στην παραθαλάσσια πόλη της Σαγκάη, την Τιαντζίν και συγκεκριμένα στην επαρχιακή και οικονομικά ανεπτυγμένη Binhai New Area της περιοχής. Διαθέτει πάνω από ένα εκατομμύριο βιβλία, καθώς επίσης λειτουργεί ως πολιτιστικό κέντρο και ως μέρος συνάντησης για τη τοπική κοινότητα. Το αρχιτεκτονικό σχέδιο για την κατασκευή της βιβλιοθήκης ήταν αρκετά συγκεκριμένο και περιοριστικό, αλλά και οι προθεσμίες πολύ αυστηρές, οπότε η αρχιτεκτονική ομάδα δεν πρόλαβε να δημιουργήσει πρόσβαση στα πάνω ράφια της βιβλιοθήκης, κάτι που ίσως επιτευχθεί στο μέλλον.
Το κτήριο κατέχει ένα κυκλικό αμφιθέατρο στο κέντρο, το οποίο λειτουργεί ως κέντρο συνάθροισης, ενώ γύρω γύρω βρίσκονται τα χιλιάδες ράφια με τα βιβλία, που ξεκινούν από το πάτωμα και φτάνουν έως το ταβάνι, καθώς και σημεία μελέτης με καθίσματα και εσοχές στον τοίχο με τραπέζια. Η βιβλιοθήκη Tainjin Binhai συνιστά εκ γένει μια υπερσύγχρονη κατασκευή, που προοιωνίζει το τεχνολογικά προηγμένο και προσανατολισμένο μέλλον που μέλλει να κυριαρχήσει.
Βέβαια, η βιβλιοθήκη αυτή αντιμετωπίζει έντονο πρόβλημα με τον αριθμό των βιβλίων, καθώς αρκετά από αυτά που βρίσκονται στα ράφια δεν είναι καν κανονικά βιβλία, αλλά εικόνες από ράχες βιβλίων.
- Βιβλιοθήκη Conarte
Στην πολιτεία Νουέβο Λεόν του Μεξικού εδρεύει μια ιδιαίτερη βιβλιοθήκη. Η βιβλιοθήκη αυτή κατασκευάστηκε με την πρωτοβουλία του πολιτιστικού και καλλιτεχνικού κέντρου της πόλης Μοντερέι, “Conarte”, και το έργο αυτό ολοκληρώθηκε το 2015.
Ο χώρος αυτός λειτουργεί, επίσης, και ως αναγνωστήριο και προσδοκεί «να αποδώσει την αρμόζουσα αξία και διάσταση στην αναγνωστική εμπειρία». Διατίθεται μια σειρά από σκαλοπάτια πάνω στα οποία είναι τοποθετημένα μαξιλαράκια, για να κάθονται αναπαυτικά όσοι επιθυμούν να διαβάσουν ένα βιβλίο εκεί. Ακόμη, τα ράφια των βιβλίων κατασκευάστηκαν με τέτοιο τρόπο, ώστε να δημιουργείται η ψευδαίσθηση του φαντασιακού, αφού βρίσκονται και από τις δυο μεριές των σκαλιών περικλείοντας τες κυκλικά μέχρι και που στο τέλος ενώνονται.
- Βιβλιοθήκη Admont Abbey Library
Μια άκρως εντυπωσιακή και μαγευτική βιβλιοθήκη. Ευρισκόμενη στην πόλη Άντμοντ της Αυστρίας και συγκεκριμένα στον χώρο του παλαιότερου μοναστηριού της πόλης, του Αββαείου του Άντμουντ, η βιβλιοθήκη Admont Abbey διατηρεί αψεγάδιαστα την πρωταρχική της αίγλη. Κατασκευάστηκε τον 18ο αιώνα από μοναχούς του Βενεδικτινού τάγματος, αποτελεί τη μεγαλύτερη μοναστική βιβλιοθήκη του κόσμου και μάλιστα από ορισμένους χαρακτηρίζεται ως το «8ο θαύμα του κόσμου».
Το κτήριο συνιστά ένα καλλιτέχνημα της εποχής του ύστερου μπαρόκ. Η οροφή της βιβλιοθήκης αποτελείται από τρούλους με εικαστικά σχέδια, που αντικατοπτρίζουν την Θεία Αποκάλυψη, οι οποίοι στηρίζονται στις μαρμάρινες κολώνες του κτηρίου, ενώ τα ατελείωτα πατώματα είναι, επίσης, μαρμάρινα. Τα χρυσοποίκιλτα σχέδια, οι ομαλές αψίδες και τα παστέλ χρώματα προσδίδουν στο αριστοκρατικό ύφος και στην υπέρκοσμη διάσταση του χώρου.
Οι άνωθεν βιβλιοθήκες δεν παύουν να αποτελούν μόλις ένα μικρό δείγμα των εντυπωσιακών βιβλιοθηκών που υπάρχουν όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και σε όλον τον κόσμο! Ευελπιστώ μετά την ανάγνωση του άρθρου να έχω μεταβάλλει, έστω και ελάχιστα, την περιοριστική αντίληψη που κατέχουνε οι περισσότεροι για τις βιβλιοθήκες, ως πανάρχαια και σκονισμένα κτίσματα με ακαδημαϊκά μονάχα βιβλία. Πρόκειται για τα μέρη εκείνα που κατοικεί όλη η παρελθούσα γνώση, που όμως δεν στέκει μαρμαρωμένη και αποκομμένη από το σημερινό γίγνεσθαι, αλλά αλληλεπιδρά με το παρόν και μας προσκαλεί να την ανακαλύψουμε. Η «πύλη» για αυτό το νοητό ταξίδι στη γνώση και το παρελθόν είναι οι ίδιοι οι θεματοφύλακες της γνώσης!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Βιβλιοθήκες ιστορικά στολίδια στην Ελλάδα, artigo.gr, διαθέσιμο εδώ
- ΔΗΜΟΣΙΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΡΟΔΟΥ, rhodeslibrary.gr, διαθέσιμο εδώ
- Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας (νέα), el.wikipedia.org, διαθέσιμο εδώ
- Βιβλιοθήκη στην Κίνα “Tianjin binhai”, ktirio.gr, διαθέσιμο εδώ
- BOOKSHELF DOME CHALLENGES THE VISUAL PERSPECTIVE IN UNIQUE LIBRARY DESIGN, mindfuldesignconsulting.com, διαθέσιμο εδώ
- Admont Abbey Library, thematofylakes.gr, διαθέσιμο εδώ
- Οι πιο εντυπωσιακές βιβλιοθήκες στον κόσμο: ο παράδεισος των βιβλιοφάγων, yang.gr, διαθέσιμο εδώ
