Της Περσεφόνης Βλαχούτσικου,
«Μία παράσταση βασισμένη σε αυτοσχεδιασμούς ανάμεσα σε αυτά που ήμασταν και όλα αυτά που πρόκειται να γίνουμε».
LIMINAL.
Limen / limina / κατώφλι
Στην ανθρωπολογία, ο όρος «οριακότητα» προκύπτει από τη λατινική λέξη “limen” (=κατώφλι) και αναλύεται ως η ποιότητα της ασάφειας ή του αποπροσανατολισμού που εμφανίζεται στο μεσαίο στάδιο μιας ιεροτελεστίας. Μίας κατάστασης κατά την οποία οι συμμετέχοντες δεν έχουν την προτελετουργική τους μορφή, αλλά, ταυτόχρονα, δεν έχουν ξεκινήσει ακόμα τη μετάβαση στο καθεστώς που θα ήθελαν να βρίσκονται. Υπάρχουν, επομένως, σε ένα οριακό στάδιο. Στέκονται στο κατώφλι μεταξύ ενός προηγούμενου τρόπου δόμησης της ταυτότητάς τους, του χρόνου τους και ενός νέου τρόπου δημιουργίας του χαρακτήρα που πρόκειται να υιοθετήσουν.
Η έννοια της ορειότητας αναπτύσσεται στο πλαίσιο αλλαγών συγκεκριμένων συνθηκών σε κοινωνίες μικρής κλίμακας. Με σκοπό την ανάδειξη της έννοιας αυτής, η θεατρική παράσταση βασίστηκε στη δημιουργία αυτοσχεδιασμών, στην ελεύθερη κίνηση και έκφραση, στην αυτοσκηνοθεσία. Μέσα σε ένα σκοτεινό σκηνικό, με μερικά βασικά φώτα να πέφτουν στα χαρακτηριστικά του δέρματος, το σώμα προβάλλεται ως το κύριο μέσο διαλόγου με τον θεατή, ως το κύριο μέσο αφήγησης των προβληματισμών μέσα στους εφιάλτες των ηθοποιών. Αναδεικνύεται η άμεση επαφή που έχουν οι πρωταγωνιστές μεταξύ τους, μοιρασμένοι σε όλα τα σημεία του χώρου του θεάτρου. Η ζωντάνια της φωνής, η έντονη κίνηση των άκρων του σώματος, το διαπεραστικό βλέμμα και το αποφασιστικό ύφος τους, είναι μερικά στοιχεία που μας βοηθούν να αντιληφθούμε τις αλλαγές. Εκείνες τις αλλαγές που επηρεάζουν καθημερινά κάθε άτομο με θετικό ή και αρνητικό τρόπο.
Μπορούν να χωριστούν σε διάφορες κατηγορίες. Αλλαγή θέσης ενός ατόμου ή μιας κοινωνικής ομάδας. Μετάβαση ανθρώπων από ένα καθεστώς σε ένα άλλο. Αλλαγή κατοικίας. Μετακόμιση σε μία νέα πόλη. Αλλαγή παρέας συνομήλικων. Ένας ξένος εισάγεται στην ομάδα και αλλάζει η ιδιότητά του από ξένος σε εσωτερικό παρατηρητή και ομιλητή. Μετάβαση από μία κατάσταση σε μια άλλη. Έναρξη Πανεπιστημίου, έναρξη μιας νέας δουλειάς, αποφοίτηση. Αλλαγή έτους. Κατά τη διάρκεια του σταδίου των αλλαγών, ο μυημένος ουσιαστικά επανενσωματώνεται στην κοινωνία με μια νέα ταυτότητα. Αναγνωρίζεται πλέον ως ένα νέο «ον».
Για να κατανοηθεί καλύτερα η δομή των παραπάνω οριακών καταστάσεων, μπορούμε να εξετάσουμε μία συγκεκριμένη ιεροτελεστία μύησης. Τη μύηση των νέων στην ενηλικίωση.
Η παράσταση, λοιπόν, δομήθηκε γύρω από την έννοια του ρήματος «μεγαλώνω». Η μεταβατική ηλικία μεταξύ εφηβείας και ενήλικης ζωής είναι μια κατάσταση που παρουσιάζει μια δομημένη εμπειρία χωρισμένη σε τρεις φάσεις. Η πρώτη φάση αναφέρεται στη διαδικασία του χωρισμού. Απαιτεί από το παιδί να περάσει έναν χωρισμό από την ασφάλεια που είχε γύρω του. Αυτό περιλαμβάνει και τον «θάνατό» του ως παιδί, καθώς η προηγούμενη ηλικία, η παιδική, μένει πίσω. Στο δεύτερο στάδιο, οι μύστες αποδεικνύουν με τον τρόπο τους πως είναι έτοιμοι για ενηλικίωση. Εάν το καταφέρουν, η τρίτη φάση είναι η ενσωμάτωση. Ο εορτασμός της νέας γέννησης του ατόμου ξανά στην κοινωνία. Η ανασφάλεια, η περιέργεια, η αγωνία εμφανίζονται, καθώς εκείνη η στιγμή είναι η πρώτη στην οποία δημιουργείται ένας υπαρξιακός φόβος.
Συχνά, οι συμμετέχοντες στον φόβο καταφεύγουμε στον ύπνο, για να ξεφύγουμε από τις ανησυχίες της καθημερινότητας. Για να διορθώσουμε τον αποπροσανατολισμό και τη σταδιακή διάλυση της ταυτότητάς μας. Για να δώσουμε μία ελπίδα σε νέες προοπτικές, σε ξαφνικά προσκήνια δράσης που θα ενισχύσουν και θα δέσουν τη σκέψη με τις εμπειρίες μας. Το όνειρο που έχει ξεκινήσει όμως, μπορεί να μετατραπεί γρήγορα σε εφιάλτη. Το μυαλό δεν μπορεί να συγχρονίσει τον αλόγιστο όγκο επιθυμιών και την πλεονεξία σε όλα τα υλικά και πνευματικά αγαθά που παρουσιάζονται. Αυτοί είναι οι εφιάλτες. Όλων των θεατών.
Ο Μορφέας ξεκινά να παίζει με τον θεατή. Λόγω της εξουσίας του ζωντανεύει 23 εφιάλτες που διαδέχονται ο ένας τον άλλον κατά τη διάρκεια της νύχτας, στο όνειρο του κάθε αναπτυσσόμενου νέου – θεατή της πραγματικότητας. «Πρελούδιο. Μορφέας. Από/σταση/σύρση. Αφομοίωση. 73, -10, +8,7. Απώλεια. Κυνήγι(το). Αλυσίδα. Ταυτοποίηση. Ματαιοδοξία. Παρτίδα Δευτέρων. Ουροβόρος. Απάθεια. Ριγκολέτο. Μνήμες. Τάιμερ. Βάρος. Συμπόσιο». Αναφέρονται οι εφιάλτες στους οποίους κυκλοφορούν τα πρόσωπα του έργου. Μέσα σε αυτούς προσπαθούν να προσομοιώσουν τον φόβο, την ανασφάλεια, τη θέληση, την ικανοποίηση και, γενικότερα, την αγωνία στην οποία μπορεί να βρεθούν κατά τη διάρκεια της κίνησης μεταξύ των δύο πλευρών ενός ορίου, κατά τη διάρκεια της μετάβασης στα ακριανά στάδια μιας διαδικασίας.
Τι γίνεται, όμως, όταν περνά ο χρόνος; Όταν σηματοδοτείται το τέλος του κάθε καλού ή κακού; Η δύναμη του χρόνου ξυπνά τον θεατή, σβήνει τον εφιάλτη που ενσωματώθηκε στο μυαλό του. Καιρός να αφεθεί το σώμα ελεύθερο, να παρασύρει τον νου.
Μαζί χτίζουν άλλωστε κόσμους από άμμο, κόντρα στο βόμβο του χρονοδιακόπτη.
Ο θίασος της Θεατροδίνης είναι φοιτητική θεατρική ομάδα δημιουργημένη τη δεκαετία του ’80 από φοιτητές του Πανεπιστημίου Αθηνών. Τα μέλη της ανανεώνονται κάθε χρόνο, με μόνη αναγκαία προϋπόθεση την ανάγκη για το θέατρο. Η ομάδα κινείται κάτω από την εποπτεία της Πανεπιστημιακής Λέσχης και του ευρύτερου Πολιτιστικού Ομίλου Φοιτητών Πανεπιστημίου Αθηνών (Π.Ο.Φ.Π.Α.). Δραστηριοποιείται στο νεοκλασικό κτίριο «Κωστής Παλαμάς», σε έναν χώρο κεντρικό, ικανό να φιλοξενήσει κοινωνικές και πολιτιστικές δράσεις.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Θεατροδίνη, facebook.com, διαθέσιμο εδώ.
