Της Σοφίας Ζαφειροπούλου,
Η Σομαλία είναι χώρα της Ανατολικής Αφρικής και βρίσκεται στο λεγόμενο Κέρας της Αφρικής. Ήταν αποικία του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ιταλίας μέχρι την ανεξαρτησία της στις 26 Ιουνίου 1960. Μόλις 8 χρόνια πριν την ανεξαρτησία της, ο Siad Barre ανέλαβε την εξουσία με πραξικόπημα και κατάφερε να τη διατηρήσει για 26 χρόνια μέχρι την ανατροπή του από στρατιωτική χούντα το 1991, ξεκινώντας έτσι έναν φαύλο κύκλο στρατιωτικών αντιπαλοτήτων μεταξύ θρησκευτικών και τοπικών ομάδων.
Ο Σομαλικός εμφύλιος πόλεμος που ξέσπασε ήταν αποτέλεσμα της μη ομαλής αποαποικιοποίησης του κράτους, που προέκυψε όταν ένοπλες ομάδες ανέτρεψαν το τότε υπάρχον καθεστώς και άρχισαν να ανταγωνίζονται μεταξύ τους για την κατάληψη της εξουσίας. Το κόστος ήταν τεράστιο και άμεσα ξέσπασε ανθρωπιστική κρίση. Κατά την ίδια περίοδο, ο ΟΗΕ σε συνεργασία με την Αφρικανική Ένωση και με γειτονικά κράτη, προσπάθησαν να εγκαθιδρύσουν μια σταθερή πολιτική ηγεσία στο εσωτερικό της χώρας. Το 1992 κατέφθασαν ειρηνευτικές στρατιωτικές δυνάμεις από την Αμερική, με στόχο να βοηθήσουν τους αμάχους, καθώς και Καναδοί, Βέλγοι και Ιταλοί στρατιώτες, προκειμένου να ενισχύσουν την επιχείρηση.
Ωστόσο, τα γεγονότα που ακολούθησαν μετέτρεψαν την ανθρωπιστική αποστολή σε ένα από τα πιο σκοτεινά κεφάλαια της ιστορίας. Οι στρατιώτες φέρθηκαν με απάνθρωπο τρόπο στο Σομαλικό πληθυσμό, ενώ επιχείρησαν να συγκαλύψουν της πράξεις τους. Αδιαμφισβήτητα, το πιο σημαντικό γεγονός εκείνης της περιόδου υπήρξε η άνοδος του ICU (Islamic Court Union), που κατάφερε να ελέγξει το μεγαλύτερο μέρος των νοτίων επαρχιών, ενώ το 2006 είχε υπό τον έλεγχό του την πρωτεύουσα Μογκαντίσου. Παρ’ όλα αυτά, μέχρι το τέλος του έτους το ICU αναχαιτίστηκε, με αποτέλεσμα την εκλογή μίας μεταβατικής κυβέρνησης.
Η κατάσταση στη Σομαλία συνέχισε να είναι ανεξέλεγκτη. Σύντομα, αναδύθηκε μια νέα ισλαμιστική οργάνωση, η Al-Shabaab, που στα αραβικά σημαίνει «η νεολαία» ή «τα παλικάρια». Άρχισε να διαπράττει τρομοκρατικές επιθέσεις σε όλη την χώρα και ανέλαβε την ευθύνη για τις περισσότερες επιθέσεις που συνέβησαν από το 2012 και μετά. Το Φεβρουάριο του 2012 προσχώρησε και επίσημα στο δίκτυο της Αl-Qaeda, ενώ φαίνεται να συνδέεται στενά με γειτονικές εξτρεμιστικές οργανώσεις της Αφρικής, όπως είναι η Μπόκο Χαράμ της Νιγηρίας.
Η Al-Shabaab κατάφερε να εγκαθιδρύσει ένα υβρίδιο «ισλαμικού κράτους» διαφοροποιημένο, όμως, ως προς τη μορφή που είχαν άλλες αδελφικές του οργανώσεις, όπως λόγου χάρη το ICU και το Ισλαμικό Κράτος (ISIS). Στο στόχαστρό της βρίσκονται οι κρατικοί θεσμοί και οι αξιωματούχοι, οι δημοσιογράφοι και οι μη μουσουλμάνοι. Είναι μια οργάνωση που αγωνίζεται έως και σήμερα για την επιβολή μιας ηγεσίας που θα βασίζεται στην αυστηρή ερμηνεία της Σαρίας.
Παρόλο που έχει αποδυναμωθεί και έχει χάσει το μεγαλύτερο μέρος των εδαφών της, η Al-Shabaab συνεχίζει να τρομοκρατεί το Σομαλικό κράτος -κυρίως στα νότια- αλλά και τα όμορα κράτη, όπως είναι η Αιθιοπία και η Κένυα. Το τελευταίο της χτύπημα έλαβε χώρα στην πρωτεύουσα τον Οκτώβριο αυτού του έτους με 15 τουλάχιστον νεκρούς. Αξίζει να σημειωθεί πως η ύπαρξή της πυροδοτεί τη δημιουργία νέων εξτρεμιστικών ομάδων στην ευρύτερη περιοχή.
Συνοψίζοντας, γίνεται αντιληπτό πως η ανθρωπιστική κρίση στη Σομαλία είναι ένα πρόβλημα που ταλανίζει τη χώρα εδώ και πολλά χρόνια και πως για την επίλυσή του χρειάζεται να συνδράμει σύσσωμα η διεθνής κοινότητα. Τέλος, το καθοριστικό βήμα -κατά πολλούς- για την επίλυση των προβλημάτων που ταλαιπωρούν το Αφρικανικό κράτος, θεωρείται η επαναλειτουργία της αμερικάνικης πρεσβείας στην πρωτεύουσα Μογκαντίσου, μετά από 28 χρόνια.
Γεννήθηκε στην Πάτρα το 1999. Βρίσκεται στο τρίτο έτος του τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων, του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Ασχολείται ενεργά με τον εθελοντισμό και λατρεύει τα ταξίδια
