Της Αριάδνης – Παναγιώτας Φατσή,
Με τη νέα τηλεοπτική σεζόν να έχει ήδη ξεκινήσει, ένα από τα πιο πολυαναμενόμενα θεάματα είναι η νέα σειρά του ALPHA, η οποία βασίζεται στο έργο του Θάνου Αλεξανδρή και τιτλοφορείται Αυτή η νύχτα μένει. Δεν πρόκειται, βέβαια, για την πρώτη μεταφορά αυτού του βιβλίου στην οθόνη, καθώς λίγοι μπορούν να ξεχάσουν την ομώνυμη ταινία, που βγήκε στις αίθουσες το μακρινό 2000 και μέσα από την υποκριτική τέχνη των πρωταγωνιστών της μας έβαλε για λίγο στον κόσμο της νύχτας, μέσα από τα σκυλάδικα της επαρχίας, τα οποία αποτελούσαν τις δεκαετίες του ‘80 και του ‘90 ένα διαφορετικό σύμπαν που λειτουργούσε με δικούς του κανόνες.
Το βιβλίο, το οποίο κυκλοφορεί σε επανέκδοση από τις Εκδόσεις Κάκτος, μετά από μεγάλη επιτυχία, υπογράφει ο Θάνος Αλεξανδρής. Ο συγγραφέας δεν αφηγείται πράγματα που δε γνωρίζει ή που απλώς κάπου άκουσε, αλλά στιγμές από τη δική του εμπειρία σε αυτού του είδους τα μαγαζιά. Γεννημένος στη Νέα Αρτάκη, ο Αλεξανδρής ξεκίνησε τις σπουδές του στα Νομικά, σύμφωνα με τις επιθυμίες των γονέων του, αλλά η καλλιτεχνική του κλίση τον οδήγησε στον Γιώργο Μαρίνο και το Θέατρο Τέχνης. Παρόλα αυτά, δεν έμελλε να υπηρετήσει το «ποιοτικό» θέατρο, καθώς μια συγκυρία, όπως και ο ίδιος αναφέρει, τον έστειλε στον κόσμο των νυχτερινών μαγαζιών της επαρχίας, όπου ως τραγουδιστής μαζί με τα μπαλέτα του εργάστηκε σε πάμπολλες περιοχές της Ελλάδας.
Το σκυλάδικο για τον Αλεξανδρή είναι ένα παρεξηγημένο είδος, ένας παρεξηγημένος τρόπος ζωής – το βιβλίο του είναι εκτός από εξιστόρηση των περιπετειών του και ένα έναυσμα για τη μελέτη αυτού του κόσμου, για τον οποίο ο ίδιος θεωρεί ότι κάποτε θα ενδιαφερθεί ακόμη και η ακαδημαϊκή σκέψη, κάνοντάς τον πεδίο κοινωνιολογικής έρευνας. Όπως λέει και ο ίδιος, «Τη νύχτα ζεις. Μπορεί και να πεθάνεις, αλλά σίγουρα δε φυτοζωείς. Ή ζεις ή πεθαίνεις». Η πορεία του στα νυχτερινά μαγαζιά ήταν συχνά επικίνδυνη, άλλοτε πιο ευχάριστη και άλλοτε ως και τρομακτική, αλλά ποτέ δεν ήταν βαρετή. Η αφήγηση του βιβλίου δίνει ακριβώς αυτήν την εικόνα, ενός ανθρώπου που έχει ζήσει στο έπακρο μια σχεδόν φρενήρη κατάσταση και τη βλέπει από μακριά, χωρίς καμιά σκέψη να μετανιώσει.
Τα δώδεκα χρόνια που πέρασε ο Αλεξανδρής εργαζόμενος σε τέτοιου είδους μαγαζιά ήταν καθοριστικά στη συλλογή ιστοριών και αναμνήσεων που συνθέτουν αριστοτεχνικά το τοπίο της εποχής εκείνης, ώστε να το παρουσιάζουν παραστατικότατα μπροστά στους αναγνώστες, ακόμη και όσους δεν έχουν ιδέα για την εποχή εκείνη. Το οδοιπορικό στα σκυλάδικα της επαρχίας κατά τις δεκαετίες ‘80 και ‘90 είναι πλούσιο σε υπερβολές, κερασμένες σαμπάνιες, πανέρια με λουλούδια, ντίβες της πίστας που πιθανότατα να μη γνώριζαν καν να τραγουδούν και θαμώνες έτοιμους να σκορπίσουν περιουσίες ή ακόμη και να έρθουν στα χέρια μεταξύ τους για την προσοχή μιας χορεύτριας ή τραγουδίστριας.
Κι όμως, αυτός ο κόσμος δεν είναι μόνο μια απέραντη γιορτή. Ακόμη και ο ίδιος ο συγγραφέας δεν κρύβει το σοκ που του προκάλεσε η αντικειμενοποίηση των γυναικών που εργάζονταν σε αυτά τα μαγαζιά, η οποία συχνά μπορούσε να φτάσει σε περιστατικά σεξουαλικής βίας και ξυλοδαρμούς. Οι γυναίκες, αν και συχνά η δική τους φωνή δεν ακούγεται, έχουν μεγάλη θέση στο βιβλίο του Αλεξανδρή. Νεαρές γυναίκες που άφηναν τις δουλειές τους σε εργοστάσια ή εργαστήρια μοδιστρικής για να κυνηγήσουν τα μεγάλα μεροκάματα της πίστας, αλλά τελικά δεν άντεχαν την κονσομασιόν, κοπέλες που αγαπούσαν αυτόν τον τρόπο ζωής, αλλά και πιο μεγάλες σε ηλικία γυναίκες, οι οποίες παρά τη συχνά κακή τους εμφάνιση, είχαν τον αέρα της «ντίβας», είναι συνεχώς παρούσες στις αφηγήσεις. Ο σύγχρονος αναγνώστης δε μπορεί παρά να απορήσει τουλάχιστον με την αναφορά στο γυναικείο υποκείμενο ως «εργαλείο», ή και με ακόμη χυδαιότερους όρους, αλλά για την περίοδο και τον χώρο που περιγράφει το κείμενο, αυτή ήταν η πραγματικότητα και ο Αλεξανδρής δε στερείται σε καμία περίπτωση αυθεντικότητας.
Οι πολλές μέχρι σήμερα επανεκδόσεις του βιβλίου μαρτυρούν ότι έχει παραμείνει ψηλά στις προτιμήσεις των αναγνωστών για σειρά ετών – και όχι άδικα. Πρόκειται για ένα ανάγνωσμα γεμάτο ζωντάνια και αμεσότητα που διαβάζεται απνευστί, παρασύροντας τον αναγνώστη σε μια βουτιά σε έναν άγνωστο –για τους περισσότερους από εμάς– κόσμο. Όπως και η ίδια η νύχτα που βίωσε ο συγγραφέας, το βιβλίο είναι ένα μαγικό υπερθέαμα, ένα πανηγύρι για τις αισθήσεις, από το οποίο, όμως, δεν απουσιάζουν και οι πιο ζοφερές στιγμές – όπως άλλωστε και η ίδια η ζωή.
