Της Ευστρατίας Καραμπατζάκη,
Mahsa Amini, η γυναίκα για την οποία «καίγεται» από την περασμένη εβδομάδα το Ιράν. Η γυναίκα, με τον θάνατο της οποίας, κλαίνε όλες οι κακοποιημένες γυναίκες της γης. Η γυναίκα που ύψωσε ανάστημα στις επιταγές και στα πρέπει. Η γυναίκα που χάθηκε άδικα, επειδή «παρέκκλινε» από την πορεία που κάποιοι άλλοι της όρισαν να ακολουθήσει. Και εκείνη δυστυχώς δεν είναι πλέον εδώ. Και ανεξαρτήτως του τιμωρητέου κακουργήματος που έλαβε χώρα με την κρατική «έννομη βία» του Ιράν να φέρει τον πρώτο και τον μοναδικό ιθύνοντα ρόλο για την θάνατο της 22χρονης, ελπίζουμε η απώλεια αυτή να μην είναι αφορμή μόνο για να καίγεται το Ιράν με διαδηλώσεις, αλλά ότι αυτές οι διαδηλώσεις θα αποτελέσουν το θεμέλιο για μία ρηξικέλευθη αλλαγή στον τρόπο σκέψης των πολιτών και στο πως η ελευθερία του ενός σταματά εκεί που αρχίζει ο προσωπικός χώρος του άλλου.
Έχει περάσει σχεδόν μία εβδομάδα από όταν η Mahsa Amini απήχθη από την αστυνομία ηθικής του Ιράν, η οποία απεφάνθη πως δεν φορούσε σωστά την μαντήλα της, με τον τρόπο που υποδεικνύει το Κοράνι. Και για να δίνουμε σημασία στις λέξεις, η κατηγορία δεν επρόκειτο για ανυπακοή. Η κοπέλα φορούσε το hijab. Αλλά, κατά την άποψη του φορέα «προστασίας», το hijab της ήταν φορεμένο λάθος. Το τι βέβαια ορίζει ο καθένας λάθος και σωστό είναι μία πολύ ρευστή υπόθεση με διαστάσεις και ποικίλες απόψεις ειδικά όταν πρόκειται για ζητήματα πίστης. Όμως, για την αστυνομία ηθικής υπάρχει ένας απόλυτος τρόπος μία απόλυτα τέλεια μέθοδος που θα πρέπει να ακολουθεί κανείς για να φορέσει ένα μαντήλι στο κεφάλι του, έγκλημα τόσο βαρύ και κατακριτέο που οφείλει να παρακολουθήσει «επανεκπαίδευση», υπό το βλέμμα του κρατικού μηχανισμού, επωμιζόμενος φυσικά την «ρετσινιά» του «κακού μουσουλμάνου».
Ο αδερφός της κοπέλας, Kiarash, δήλωσε πως προσπάθησε να παρέμβει, όταν η αδερφή του απήχθη, όμως οι «αρχές» τον καθησύχασαν λέγοντάς του πως θα χρειαστεί μία ώρα «επανεκπαίδευση». Ο ίδιος συνέχισε λέγοντας πως μετά από δύο ώρες η αδερφή του ήταν νεκρή, εξαιτίας μίας μοιραίας καρδιακής προσβολής, όπως και εκείνος ενημερώθηκε. Και συμπλήρωσε τη σκέψη του λέγοντας πως η αδερφή του έχαιρε άκρας υγείας, ούσα νεαρή στην ηλικία. Πόσο μάλλον όταν πρόκειται για ένα καρδιακό επεισόδιο το οποίο πυροδοτείται είτε από παθογένειες του σώματος (διαβήτης, παχυσαρκία, κάπνισμα) είτε από συναισθηματικούς παράγοντες κινδύνου όπως είναι ο θυμός, το άγχος και… ο φόβος.
Πόσο ανάμεικτα πρέπει να ήταν όλα αυτά τα συναισθήματα στο κεφάλι της. Πόσο θυμό μπορεί να ένιωσε για την αδικία που υπέστη; Πόσο άγχος πρέπει να ένιωσε που ήρθαν κάποιοι μαντραχαλάδες να της προσάψουν κατηγορίες, να την απομακρύνουν με τη βία για κάπου άγνωστα; Πόσο γρήγορα συγχωνεύτηκαν στο κεφάλι της όλα αυτά και πόσο τεχνηέντως, έγιναν ένα συνονθύλευμα φόβου και ανασφάλειας που, εν τέλει, κυριάρχησε στην ψυχή της;
Και το ζήτημα στην όλη υπόθεση δεν είναι να θρηνήσουμε για έναν αδικοχαμένο άνθρωπο, που εννοείται είναι άξιο λόγου, αλλά παρ’ όλα αυτά, παρατηρώντας τα πράγματα από μακριά, να δούμε με αφορμή αυτή την απώλεια προς ποια κατεύθυνση βαδίζει ο κόσμος. Και τα πράγματα είναι πολύ απλά, εάν το δούμε κυνικά.
Ο θάνατος της κοπέλας προήλθε ή από φόβο ή από ραδιουργία των ιρανικών αρχών. Το δεύτερο σενάριο είτε ισχύει είτε όχι, θα διαψευστεί πάραυτά, καθώς με αυτό τον τρόπο θα θιχτεί ο θεσμός της «αστυνομίας της ηθικής», που χρόνια παλεύουν οι ιρανικές αρχές να κρατήσουν σε ισχύ. Αλλά ακόμη και να αφαιρέσουμε τον όρο ηθική και να κρατήσουμε μόνο τον όρο αστυνομία, υπάρχει περίπτωση οι ιρανικοί φορείς να παραδεχθούν ότι κρατικοί εντεταλμένοι τους λειτούργησαν αυθαίρετα και βάρβαρα εναντίον ενός πολίτη, βιαιοπραγώντας εις βάρος του; Και εάν εν τέλει κατηγορηθεί η ηθική αστυνομία για άσκηση βίας, λεκτικής, σωματικής δεν έχει σημασία, δεν θα κατηγορηθεί αυτομάτως και η κυβέρνηση της χώρας για το ότι ένας κρατικός μηχανισμός λειτούργησε αυθαίρετα εις βάρος του λαού του και του κοινού συμφέροντος; Πολλές κατηγορίες και σενάρια τα οποία ανεξαρτήτως του εάν βεβαιωθούν, τελικά, επίσημα, μικρή σημασία έχουν για τους γονείς που έχασαν το παιδί τους επειδή δεν έκρυβε» ορθώς» το πρόσωπό του.
Αξιοσημείωτο βέβαια είναι να δούμε και το τι στάση κράτησαν οι πολιτικοί αξιωματικοί εν όψει του περιστατικού. Ο Υπουργός Εσωτερικών της χώρας, Ahmad Vahidi, απέδωσε ευθύνες στην εκλιπούσα λέγοντας ότι «προφανώς και είχε κάποια προηγούμενα προβλήματα υγείας, γι’ αυτό και θα πρέπει να περιμένουμε τα επίσημα αποτελέσματα των ιατρικών εξετάσεων για να αποφανθούμε». Λόγω των σφοδρών διαδηλώσεων και των υβριστικών μηνυμάτων που απευθύνουν οι διαμαρτυρόμενοι προς την άρχουσα τάξη, το Ιράν έχει περιορίσει την πρόσβαση στα δίκτυα κοινωνικών μέσων Instagram και WhatsApp. Υπήρξε ολοκληρωτική διακοπή του διαδικτύου σε περιοχές της επαρχίας του Κουρδιστάν στο δυτικό Ιράν από τη Δευτέρα, ενώ η πρωτεύουσα της Τεχεράνης και άλλες περιοχές της χώρας αντιμετωπίζουν επίσης διακοπές από την Παρασκευή, όταν ξέσπασαν για πρώτη φορά οι διαδηλώσεις. Η συγκεκριμένη κίνηση έχει υπάρξει ξανά στη φαρέτρα της κυβέρνησης, όταν το 2019 πραγματοποιήθηκε η μεγαλύτερη διακοπή διαδικτύου στην ιστορία της χώρας, λόγω των πολύνεκρων διαδηλώσεων για τις αυξήσεις στις τιμές των καυσίμων.
Τα Ηνωμένα Έθνη, προέβησαν σε δηλώσεις που κατακεραυνώνουν τις ισραηλινές αρχές. Το Γραφείο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ είπε ότι η αστυνομία ηθικής του Ιράν έχει επεκτείνει τις περιπολίες της τους τελευταίους μήνες, στοχεύοντας γυναίκες, επειδή δεν φορούσαν σωστά το hijab. Παράλληλα, ζήτησαν ανεξάρτητη έρευνα για τον θάνατο της Mahsa Amini, αλλά οι αρχές αρνήθηκαν τους ισχυρισμούς ότι ξυλοκοπήθηκε ή κακομεταχειρίστηκε. «Ο τραγικός θάνατος της Mahsa Amini και οι ισχυρισμοί για βασανιστήρια και κακομεταχείριση πρέπει να διερευνηθούν άμεσα, αμερόληπτα και αποτελεσματικά από μια ανεξάρτητη αρμόδια αρχή», δήλωσε την Τρίτη η Nada al-Nashif, η εν ενεργεία Ύπατη Αρμοστής του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Από την άλλη, ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για εξωτερικές υποθέσεις, Peter Stano, στο ίδιο μήκος κύματος, χαρακτήρισε τον θάνατό της «απαράδεκτο» και δήλωσε ότι «οι δράστες αυτής της δολοφονίας πρέπει να λογοδοτήσουν», αναφερόμενος στην ιρανική αστυνομία. Παράλληλα, οι Ηνωμένες Πολιτείες, καταδικάζοντας το έγκλημα, συμπλήρωσαν πως το Ιράν θα πρέπει να σταματήσει την συστημική δίωξη των γυναικών. Επίσης, κάλεσε την ιρανική πολιτεία να σεβαστεί και να επιτρέψει τις διαδηλώσεις εις μνήμην της νεκρής.
Στη χώρα έχουν ξεσπάσει διαδηλώσεις και απίστευτα μεγάλης έντασης κινήματα, ενώ δράσεις από όλο τον κόσμο κάνουν καθημερινά την εμφάνισή τους σε όλο το φάσμα των social media. Γυναίκες από όλο τον κόσμο κόβουν τα μαλλιά τους εις ένδειξη διαμαρτυρίας για την ελευθερία της Amini και της κάθε γυναίκας. Πλήθος κόσμου συρρέει σε κάθε διαδήλωση για να κάψει το hijab που φοράει επιβεβλημένα. Έως τώρα 36 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους σε διαδηλώσεις, σε περιστατικά στα οποία η αστυνομία άνοιξε πυρ εναντίον των διαδηλωτών. Οι αστυνομικές δυνάμεις απ’ ότι φαίνεται δεν βάζουν μυαλό και είτε φέρουν τον όρο ηθική από τα δεξιά τους, είτε όχι δηλώνουν με τις πράξεις τους πως δεν βρίσκονται εκεί για να προστατεύσουν την ιρανική πολιτεία, αλλά για να την τρομοκρατούν. Μακάρι ο θάνατος της Amini, να δημιουργήσει το πρόσφορο έδαφος για ριζικές αλλαγές, με τις οποίες δεν θα επικρατεί πλέον ο φόβος και η ανελευθερία. Και ξαναλέω πως ανεξαρτήτως των ιατροδικαστικών εξετάσεων, ανεξαρτήτως του τι θα αποδειχθεί στο τέλος, ανεξαρτήτως του τι άλλες τυπικές δηλώσεις για το φαίνεσαι θα κάνουν οι υπερεθνικοί οργανισμοί, η γυναίκα αυτή ήρθε αντιμέτωπη με την αδικία, τον θυμό, τον φόβο που τελικά την κατέβαλε. Και για αυτό πρέπει να τη θυμόμαστε· για την γυναίκα που πάλεψε τον φόβο!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Iran restricts WhatsApp, Instagram as Mahsa Amini protests grow, Al Jazeera, διαθέσιμο εδώ
- Mahsa Amini: Protests over woman’s death claim more lives in Iran, BBC, διαθέσιμο εδώ
- Mahsa Amini: UN calls for inquiry into Iranian woman’s death, Al Jazeera, διαθέσιμο εδώ
- Iranian women burn their hijabs as hundreds protest death of Mahsa Amini, CNN, διαθέσιμο εδώ
- Woman, 22, dies after falling into coma while in custody of Iran’s morality police, CNN, διαθέσιμο εδώ
