Της Έλενας Αμπελακιώτη,
Καλοδιατηρημένα πετρόχτιστα σπίτια, ήθη και έθιμα, γλέντια, χοροί και τραγούδια, χρυσαφιά και καταπράσινα δάση, κάμποι και λίμνες: η Ελλάδα τα έχει όλα. Μονοπάτια φωλιασμένα σε απόκρημνους βράχους, χωριουδάκια στις βουνοκορφές που ατενίζουν το πέλαγος και ξεπροβάλλουν ανάμεσα από τα σύννεφα, βόλτες στα μονοπάτια των χωριών και καφές με συνοδεία γλυκό του κουταλιού στη σκιά των πλατάνων τα φθινοπωρινά απογεύματα. Και φυσικά, σε κάθε τόπο ο ταξιδιώτης περιμένει να ακούσει και μια διαφορετική ιστορία, κάθε χωριό έχει το δικό του τοπόσημο -όπως και ο Γεροπλάτανος Χαλκιδικής. Το χωριό που ανήκει στον Δήμο Πολυγύρου, απέχει μόλις τρεις περίπου ώρες από τη συμπρωτεύουσα Θεσσαλονίκη και φιλοξενεί λιγότερο από τετρακόσιους κατοίκους.
Το ολιγάριθμο -σε πληθυσμό- χωριό οφείλει το όνομά του στον υπεραιωνόβιο πλάτανο που κοσμεί την πλατεία του και έχει κηρυχθεί από το 1976 διατηρητέο μνημείο της φύσης. Το εντυπωσιακό δέντρο, με ύψος 20 μέτρα και περίμετρο κορμού 15 μέτρα, έχει γιγάντια κλαδιά που μπλέκονται ανάμεσα στα πέτρινα σπιτάκια και χαρίζουν δροσιά στους κατοίκους του το καλοκαίρι και θαλπωρή μέσα στο κρύο, κατά τη διάρκεια της χειμερινής περιόδου. Ανάμεσα στις καρυδιές και τα πουρνάρια, ο πλάτανος ξεπροβάλλει αγέρωχος για περίπου 800 χρόνια, μολονότι πολλές φωνές υποστηρίζουν πως η ηλικία του ξεπερνά τα 1500 χρόνια. Όποια εκδοχή και να πιστέψουμε πάντως, είναι αναμφίβολο πως ο πλάτανος έχει γίνει μάρτυρας μιας πλειάδας ιστορικών γεγονότων, κρύβοντας στα κλαδιά και τις ρίζες του μύχια μυστικά.
Το 1854 εκδηλώθηκε στην Χαλκιδική επανάσταση, η οποία, παρά το πάθος των αγωνιστών της, απέτυχε. Σε αντίποινα, οι Τούρκοι εκτέλεσαν 30 προκρίτους του Πολυγύρου, ενώ οι σφαγές επεκτάθηκαν σε ολόκληρη την Χαλκιδική. Στον Γεροπλάτανο, οι Τούρκοι απομόνωσαν 7 κοπέλες, τις περικύκλωσαν και τους ζήτησαν να αλλαξοπιστήσουν. Οι έξι από αυτές αρνήθηκαν, παραμένοντας ακλόνητες μπροστά στα πιστεύω τους και τιμωρήθηκαν, καιγόμενες ζωντανές. Η μία που απέμεινε, όπως λέγεται, αν και αρνήθηκε να αλλαξοπιστήσει, συνδέθηκε με τα δεσμά του γάμου με Τούρκο και παρέμεινε ζωντανή.
Κάθε χωριό είναι ένα ζωντανό κύτταρο, με παλμό δυνατό και εκωφαντικό, που κρατά την ιστορία του καλά φυλαγμένη στις ρίζες του, τις ένδοξες στιγμές και τα πανηγύρια του. Έτσι και στον Γεροπλάτανο Χαλκιδικής, το παλιό με το καινούργιο συνυπάρχουν, μπλέκονται με τις ρίζες του Πλατάνου και συντηρούνται αιώνια- ή τουλάχιστον όσο υπάρχει και θα υπάρχει ο Πλάτανος. Το υπεραιωνόβιο δέντρο δεν αποτελεί απλώς ένα κομμάτι της ιστορίας του χωριού, αλλά αντανακλά την παράδοση και τις θυμήσεις των κατοίκων. Ένα χωριό-στολίδι της Χαλκιδικής -ανάμεσα σε πολλά-, που αξίζει κανείς να επισκεφτεί οποιαδήποτε εποχή του χρόνου, ώστε να θαυμάσει τον πιο ογκώδες, ίσως, πλάτανο στην Ελλάδα!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ένας από τους μεγαλύτερους πλατάνους στον κόσμο: Ο Γεροπλάτανος Χαλκιδικής, votaniki.gr, διαθέσιμο εδώ,
- Ο Πλάτανος που ρίζωσε πάνω από 800 χρόνια στη Χαλκιδική!, thes.gr, διαθέσιμο εδώ
