Της Μαριάννας Τέλλη,
Οι διαφορές μεταξύ διαφορετικών πολιτισμών και ιδιαίτερα, μεταξύ δυτικού κόσμου και ανατολής, αποτελούσαν πάντοτε ένα αρκετά ενδιαφέρον θέμα συζήτησης και έρευνας, όπως έχουμε δει σε βιβλία (βλ. The WEIRDest People in the World, Τζόζεφ Χένριτς) αλλά και σε επιστημονικές έρευνες (Masuda & Nisbett, 2001). Παράλληλα, μία από τις μεγαλύτερες συζητήσεις συνεχίζει να αποτελεί το ζήτημα «φύση εναντίον περιβάλλοντος». Η σκηνοθέτης/συγγραφέας Lulu Wang έρχεται με την ταινία The Farewell για να συνδυάσει αυτές τις δύο θεματικές και να παρουσιάσει μια αληθινή εικόνα για τα παιδιά των μεταναστών και τη διττή κουλτούρα που «κουβαλούν» μαζί τους.
Το The Farewell είναι εν μέρει μια αυτοβιογραφική ταινία. Εξάλλου, ανακοινώνεται και στην αρχή του ότι «βασίζεται σε ένα πραγματικό ψέμα», την προσωπική εμπειρία της δημιουργού του, μια εμπειρία συγκεκριμένη αλλά συνάμα οικουμενική, αφού εκφράζει αυθεντικά μια οικογένεια εν μέσω μιας κρίσης και τις θυσίες που κάνουμε, προκειμένου να στηρίξουμε τους αγαπημένους μας.
Αλλά ας το πάρουμε από την αρχή. Η ιστορία ακολουθεί τη Μπίλι (Awkwafina), μια νεαρή Νεοϋορκέζα, κόρη Κινέζων μεταναστών, μόλις μαθαίνει ότι η αγαπημένη γιαγιά της, η οποία ζει στην Κίνα, βρίσκεται στα τελευταία στάδια καρκίνου και πρόκειται να πεθάνει σύντομα. Λαμβάνοντας αυτά τα νέα, οι έκπληκτοι γονείς της Μπίλι (Tzi Ma και Diana Lin) σχεδιάζουν ένα απρόσμενο ταξίδι πίσω στην Κίνα, για να παρευρεθούν σε έναν «ψεύτικο» γάμο της ξαδέρφης της που ανακοινώθηκε βιαστικά σαν πρόφαση, ώστε να βρεθεί η οικογένεια στις τελευταίες μέρες της γιαγιάς. Το σχέδιο είναι απλό και κλασικό: η οικογένεια θα συγκεντρωθεί στο πατρικό περνώντας χρόνο με τη μελλοθάνατη, ενώ αυτή αγνοεί την κατάστασή της, πιστεύοντας ότι διοργανώνει τον γάμο της εγγονής της. Σκοπός του σχεδίου είναι η γιαγιά να περάσει τις τελευταίες τις μέρες όσο το δυνατόν πιο χαρούμενη γίνεται.
Η Μπίλι σοκάρεται από το τεράστιο ψέμα που όλοι είναι έτοιμοι να πουν, καθώς και από το γεγονός ότι αυτό φαίνεται να αντιμετωπίζεται από τους υπόλοιπους συγγενείς ως κοινή πρακτική. Εδώ ξεκινάει το μεγάλο δίλημμα του έργου: να ακολουθήσει την πρώτη της σκέψη και να πει στη γιαγιά της για την κατάστασή της και να θρηνήσει ελεύθερα ή να καταπιέσει τα συναισθήματά της και να ακολουθήσει το σχέδιο της οικογένειας; Τι είναι σωστότερο, η δυτική ή η κινεζική αντιμετώπιση; Μήπως η Μπίλι έχει χάσει την κινεζική της ταυτότητα και σαν «ξένη» Αμερικανίδα δε μπορεί να κατανοήσει πλέον την οικογένειά της;
Μέσα από τον χαρακτήρα της Μπίλι, η Wang διερευνά τόσο τις πολιτισμικές διαφορές μεταξύ ανατολικής και δυτικής κουλτούρας όσο και τις διαφορές μεταξύ γενεών. Παρουσιάζει τις διαφορές αυτές με ανοιχτό μυαλό και χωρίς να παίρνει το μέρος κάποιας εκ των δύο προσεγγίσεων. Η παρουσίαση της οικογένειας της Μπίλι είναι τόσο αυθεντική και βυθίζει τον θεατή μέσα στην καρδιά της κρίσης, κάνοντάς τον να αναζητά και ο ίδιος τον τρόπο για τη σωστότερη διαχείριση της οικογενειακής κρίσης.
Το The Farewell, η ιστορία της Wang, κατορθώνει να μιλήσει ειλικρινά για τον θάνατο και το πώς αυτός επηρεάζει μια οικογένεια, ισορροπώντας αριστοτεχνικά μεταξύ του κωμικού και του τραγικού. Οι θεματικές που έχει επιλέξει η Wang είναι δύσκολες και αρκετά βαριές, όμως δεν κουράζουν μέσα στην ταινία. Καταφέρνουν όχι μόνο να κάνουν τον θεατή να σκεφτεί με έναν ασυναίσθητο τρόπο, αλλά και να τον ψυχαγωγήσουν. Και αυτό είναι κάτι το μοναδικό.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- The Farewell review – beautifully bittersweet Chinese-American family drama, Wendy Ide , 21/9/19, theguardian.com, διαθέσιμο εδώ.
- The farewell, Rotten Tomatoes, διαθέσιμο εδώ.
