Της Μαριάννας Καλτσά,
Σκοπός της πτωχευτικής διαδικασίας είναι η ρευστοποίηση του συνόλου της περιουσίας της κηρυχθείσας σε πτώχευση επιχείρησης με στόχο τη συλλογική ικανοποίηση των πιστωτών της. Πρόκειται για μία εν δυνάμει χρονοβόρα διαδικασία και πόσω μάλλον ψυχοφθόρα για τους ανθρώπινους συντελεστές της επιχείρησης. Γι’ αυτόν τον λόγο, έχουν θεσπιστεί μηχανισμοί που προηγούνται της πτώχευσης με σκοπό την πρόληψη της και τη διάσωση των απειλούμενων επιχειρήσεων. Αξίζει σ’ αυτό το σημείο να σημειωθεί πως μια από τις καινοτομίες που θέσπισε η νέα πτωχευτική νομοθεσία είναι η πτώχευση και των φυσικών προσώπων. Εντούτοις, δεν βρίσκουν όλοι οι προπτωχευτικοί μηχανισμοί εφαρμογή σ΄ αυτήν την περίπτωση.
Πρώτος προπτωχευτικός μηχανισμός που προβλέπεται από τον νόμο είναι η διαδικασία έγκαιρης προειδοποίησης του οφειλέτη από δημόσιους ή επαγγελματικούς φορείς. Πρόκειται ουσιαστικά για διαδικασία ενημέρωσης της επιχείρησης για τον κίνδυνο που ενδέχεται να περιέλθει, καθώς και για τρόπους αποφυγής του με την παροχή κατάλληλων συμβουλών κι ενεργοποιείται όταν υπάρχει υπόνοια για αδυναμία αποπληρωμής των οφειλών. Διακρίνεται σε δύο μορφές, αφενός την ηλεκτρονική διαδικασία προειδοποίησης του οφειλέτη μέσω της ηλεκτρονικής βάσης της ιστοσελίδας της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους (Ε.Γ.Δ.Ι.Χ.) και αφετέρου, την διαδικασία παροχής δωρεάν συμβουλευτικών υπηρεσιών σε ενδιαφερόμενους που αποδεδειγμένα διατρέχουν σοβαρό κίνδυνο να περιέλθουν σε κατάσταση αδυναμίας πληρωμών. Η συγκεκριμένη υπηρεσία παρέχεται είτε από Κέντρα Εξυπηρέτησης Δανειοληπτών (ΚΕΥΔ) ή Γραφεία Εξυπηρέτησης Δανειοληπτών (Γ.Ε.Υ.Δ.), της περιφέρειας της μόνιμης κατοικίας του κάθε οφειλέτη είτε από οικείους Επαγγελματικούς Φορείς (π.χ. Επιμελητήρια, Επαγγελματικούς Συλλόγους, Ινστιτούτα Θεσμικών Κοινωνικών Εταίρων).
Μια δεύτερη δυνατότητα που παρέχεται από τον νόμο είναι η εξωδικαστική ρύθμιση οφειλών, η οποία αφορά αποκλειστικά οφειλές προς το Δημόσιο, σε εγχώριους χρηματοδοτικούς φορείς (λ.χ. τράπεζες) καθώς και σε φορείς κοινωνικής ασφάλισης. Ειδικότερα, ο εκάστοτε ενδιαφερόμενος οφειλέτης, υποβάλλοντας σχετική αίτηση στην πλατφόρμα της Ε.Γ.Δ.Ι.Χ. προτείνει τους όρους ρύθμισης των οφειλών του, και αν η πλευρά των πιστωτών τούς αποδεχτεί, τότε ακολουθεί η σύναψη σύμβασης αναδιάρθρωσης του χρέους, με δυνατότητα μάλιστα συνεργασίας των πιστωτών για την επίτευξη της καλύτερης δυνατής συμφωνίας. Να υπογραμμιστεί πως απαραίτητη προϋπόθεση για την υπαγωγή στη συγκεκριμένη διαδικασία είναι το σύνολο των οφειλών να είναι πάνω από 10.000 ευρώ καθώς και το 90% του ως άνω συνόλου να μην οφείλεται σε έναν φορέα, λ.χ. αν το 90% του συνόλου των οφειλών αφορά το Δημόσιο δεν μπορεί να υποβληθεί αίτηση για εξωδικαστική ρύθμιση των οφειλών, τουναντίον αν το ίδιο ποσοστό οφείλεται σε Δημόσιο και σε φορέα κοινωνικής ασφάλισης (ΙΚΑ) μπορεί να ενεργοποιηθεί ο μηχανισμός.
Επιπλέον, όπως και στον προηγούμενο μηχανισμό θα πρέπει για την επιχείρηση να υπάρχει παρούσα ή επαπειλούμενη πιθανότητα παύσης των πληρωμών. Από τις κύριες συνέπειές της αποτελούν η δεσμευτικότητα της σύμβασης από την υπογραφή της για όλους τους πιστωτές, ακόμα και για τους εκείνους της μειοψηφίας που δεν την υπέγραψαν. Επίσης, με το συγκεκριμένο σύστημα ο οφειλέτης απαλλάσσεται από τα υπόλοιπα των ρυθμισμένων χρεών του, υπό την προϋπόθεση, βέβαια, πως τηρεί τη σύμβαση αναδιάρθρωσης των οφειλών του και έχει καταβάλει το σύνολο των συμφωνημένων δόσεων στους πιστωτές του.
Τρίτη και τελευταία προπτωχευτική διαδικασία που προβλέπεται από τον νόμο είναι η εξυγίανση. Πέρα από την πτωχευτική ικανότητα του φυσικού ή νομικού προσώπου και την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας που αποτελούν κοινό όρο για την εκκίνηση και των παραπάνω μηχανισμών απαιτείται επιπλέον το κέντρο των κύριων συμφερόντων της επιχείρησης ή του φυσικού προσώπου να βρίσκεται στην Ελλάδα. Επιπροσθέτως, να υπάρχει παρούσα ή επαπειλούμενη γενική αδυναμία εκπλήρωσης των ληξιπρόθεσμων οφειλών του ή βάσιμη πιθανότητα αφερεγγυότητας και τέλος βιωσιμότητα της επιχείρησης, δηλαδή να αποδεικνύεται από τα οικονομικά στοιχεία ότι υπάρχουν ακόμη περιθώρια διάσωσής της. Η διαδικασία που ακολουθείται αποτελείται από τρία στάδια, πιο συγκεκριμένα από την εξωδικαστική κατάρτιση της σύμβασης εξυγίανσης, από την υποβολή αίτησης προς επικύρωση της σύμβασης στο πτωχευτικό δικαστήριο, ήτοι στο πολυμελές πρωτοδικείο της περιοχής, όπου ο οφειλέτης έχει το κέντρο των κύριων συμφερόντων του και τέλος από την επικύρωση της σύμβασης από το πτωχευτικό δικαστήριο.
Μετά το πέρας της παραπάνω σύντομης αναφοράς, ας συγκρατηθεί ότι παρέχονται από τον νόμο αρκετές εναλλακτικές για την αποφυγή της πτώχευσης, κάθε μια εκ των οποίων δύναται να εφαρμοστεί σε διαφορετικής κλίμακας απειλή πτώχευσης. Κοινός σκοπός και των τριών μηχανισμών δεν είναι άλλος παρά από την επίτευξη μιας υγειούς βιώσιμης επιχείρησης και η αποφυγή μιας ενδεχόμενης αδιέξοδης κατάστασης.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
-
Πτωχευτικό δίκαιο με βάση τον νόμο 4738/2020, Σπυρίδων Ψυχομάνης, Σεπτέμβριος 2021, Εκδόσεις Σάκκουλα
