Της Μυρτώς Μανωλούδη,
«Λες ότι δεν έχω ισχύ εδώ. Ίσως λες την αλήθεια. Μα το να λες ότι τα όνειρα δεν έχουν ισχύ στην Κόλαση… Πες μου, Λούσιφερ Μόρνινγκσταρ, τι ισχύ θα είχε η κόλαση αν οι φυλακισμένοι της δεν ονειρεύονταν τον Παράδεισο;»
Ο Μορφέας ή Όνειρο, της οικογένειας των Αέναων, φυλακίζεται το 1916 κατά τη διάρκεια μιας αποκρυφιστικής τελετής. Όντας η προσωποποίηση των ονείρων και άρχοντας του Ονειρέματος, η φυλάκισή του διαταράσσει τόσο την ισορροπία στο βασίλειό του όσο και τον κόσμο των θνητών. Μετά από έναν αιώνα, καταφέρνει να αποδράσει από τη φυλακή του. Ωστόσο, ανακαλύπτει ότι τα πολύτιμα εργαλεία του κλάπηκαν. Έτσι, αρχίζει το ταξίδι του για την ανάκτησή τους, καθώς επίσης και την προσπάθεια κατανόησης των ανθρώπων και των κινήτρων τους.
Η σειρά αυτή βασίστηκε στα ομώνυμα κόμικ με συγγραφέα τον Neil Gaiman, με τον πρώτο κύκλο της να περιγράφει τα γεγονότα των δύο πρώτων τόμων. Βέβαια, ως χαρακτήρας, αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που ο Sandman κάνει την εμφάνισή του. Έχει υπάρξει κεντρικός ήρωας λαϊκών παραδόσεων στην Ευρώπη, κυρίως στις χώρες της Σκανδιναβίας εδώ και αιώνες. Σύμφωνα με τις περισσότερες από αυτές τις παραδόσεις, ρίχνει τη μαγική του άμμο στα μάτια των ανθρώπων, έτσι ώστε να έχουν όμορφα όνειρα. Οι γνωστές σε όλους τσίμπλες φημολογούνται να είναι τα κατάλοιπα αυτής της σκόνης. Μάλιστα, το 1841, ο χαρακτήρας έγινε πρωταγωνιστής ενός παραμυθιού του Hans Christian Andersen ως Ole Lukøje, λίγο πιο ουδέτερος αυτήν τη φορά. Πιο συγκεκριμένα, έχοντας τον ίδιο τρόπο δράσης, γίνεται και κριτής, αποφασίζοντας ποια παιδιά άξιζαν να δουν καλά όνειρα ή εφιάλτες, ανάλογα με την καθημερινή τους συμπεριφορά. Στον ελλαδικό χώρο, ο Μορφέας ήταν ο θεός των ονείρων και γιος ή αδερφός του Ύπνου, με την αποστολή να εμφανίζεται στα όνειρα των ανθρώπων με διάφορες μορφές. Το φάρμακο μορφίνη πήρε την ονομασία του από αυτόν.
Μια ενδιαφέρουσα παραλλαγή στον μύθο του Μορφέα έγραψε ο E. T. A. Hoffmann το 1816 (η νουβέλα, εφόσον βρίσκεται στον δημόσιο τομέα, μπορεί να βρεθεί στην ιστοσελίδα του Project Gutenberg!), στην οποία έδειξε πώς ένας τέτοιος, φαινομενικά αθώος, χαρακτήρας μπορεί να μετατραπεί σε μια μοχθηρή οντότητα. Με βάση τα λόγια της γκουβερνάντας του Nathaniel, πρωταγωνιστή της ιστορίας, η καταχθόνια αυτή προσωπικότητα ρίχνει άμμο στα μάτια των παιδιών που δεν κοιμούνται, με αποτέλεσμα αυτά να αποκολλώνται από το υπόλοιπο σώμα. Στη συνέχεια, τα συλλέγει και τα πηγαίνει στο φεγγάρι, εκεί όπου βρίσκεται η φωλιά του, για να τραφούν τα δικά του παιδιά. Παραδόξως, ο Κορίνθιος του Gaiman, ανταγωνιστής του κεντρικού ήρωα, δρα παρόμοια με αυτήν την εκδοχή του Μορφέα. Ο Nathaniel καταλήγει να συσχετίζει το τρομακτικό πλάσμα με τον Κοπέλιους, ο οποίος είναι συνεργάτης του πατέρα του. Όσο η ιστορία εξελίσσεται, η εμμονή του Nathaniel με την εφιαλτική φιγούρα αυξάνεται, παίρνοντας γιγάντιες διαστάσεις και κλιμακώνεται με τον θάνατό του. Παρόλα αυτά, επειδή ο Nathaniel είναι ένας αναξιόπιστος αφηγητής, βαθιά προκατειλημμένος, η ύπαρξη, τελικά, του πλάσματος που ρήμαξε τη ζωή του και που ο ίδιος τόσο μισεί, είναι αμφισβητήσιμη.
Πίσω στη σειρά, οι αδελφοί Abel και Cain, από τους λίγους εναπομείναντες κατοίκους του Ονειρέματος, συναντάνε τον Άρχοντα των Ονείρων. Ο χρόνος που πέρασε και οι συνθήκες ζωής τους δεν φαίνεται να έχουν επηρεάσει στο ελάχιστο τις εξέχουσες προσωπικότητές τους. Ο πρώτος δολοφόνος. Το πρώτο θύμα. Η πρώτη πράξη βίας στην ιστορία της ανθρωπότητας. Παγιδευμένοι σε έναν κύκλο βίας που δεν πρόκειται να σπάσει, τουλάχιστον στο κοντινό μέλλον. Μάλιστα, η επανάληψη καθιστά πια τη φονική πράξη ασήμαντη, χωρίς νόημα, μιας και δεν υπάρχει καμία πιθανότητα πραγματικού θανάτου ή τιμωρίας στον αντίστοιχο αδερφό. Φυσικά, η παράλογη προσκόλληση του ενός στον άλλον, η οποία παραβλέπεται πεισματικά και από τα δύο μέλη ίσως θα μπορούσε να θεωρηθεί μια ξεχωριστή μορφή τιμωρίας ή βασανιστηρίου, που επιφέρεται για άγνωστους λόγους.
Όμως, ένας άλλος κύκλος επανάληψης σπάει, σε πολύ μεγαλύτερο επίπεδο. Ο Ονειροάρχοντας, μετά το «διάλειμμα» από τα καθήκοντά του, σχεδόν αναγκάζεται να δει τον κόσμο διαφορετικά. Οι νέες του εμπειρίες και οι αλλαγές στην κοινωνία τόσο του βασιλείου του όσο και αυτής των ανθρώπων, του επιβάλλουν να αλλάξει. Αν και είναι ανυποχώρητος, μερικές φορές ανελέητος, στέκεται στο ύψος των περιστάσεων – πάντα. Ειδικά μετά από τη συνάντηση με τη δυναμική Rose, κάποια που ενώ έχει παρόμοιες δυνάμεις με τον ίδιο, έχει μια τελείως διαφορετική στάση και συμπεριφορά, γίνεται πια ικανός να συμμεριστεί τα συναισθήματα των άλλων και να εξελιχθεί και ο ίδιος ως άτομο.
Αν δεν γινόταν καμία αναφορά στην καταπληκτική ερμηνεία της Gwendoline Christie ως Lucifer Morningstar, το άρθρο αυτό θα έπρεπε να θεωρηθεί –αντικειμενικά πάντα– εξαιρετικά ελλιπές. Στο εμφανισιακό κομμάτι, μπορεί να παρατηρηθεί ένα διακριτικό, τελείως αφύσικο φως, συνεχώς πάνω από το κεφάλι της, που δίνει την εντύπωση ενός φωτοστέφανου που δεν υπάρχει στην πραγματικότητα και, δεδομένου της φύσης του χαρακτήρα, δεν πρέπει να υπάρχει. Παράλληλα, και με το από φυσικού της αιθέριο παρουσιαστικό, η ηθοποιός δημιουργεί μια εικόνα που μοιάζει με συνδυασμό του πίνακα «Πεπτωκώς Άγγελος» του Alexandre Cabanel και των εικονογραφήσεων του Gustave Doré για τον «Απολεσθέντα Παράδεισο» του Milton. Ως προς το συναισθηματικό κομμάτι, η Αρχόντισσα της Κόλασης της Christie ξεχειλίζει από οργή, η οποία, προς το παρόν, βρίσκεται μονίμως κάτω από τον έλεγχό της. Παρά το μειδίαμα που χαρίζει στον θεατή, η πικρία της είναι ξεκάθαρη και η απροθυμία της σχετικά με οτιδήποτε έχει να κάνει με το βασίλειο της προφανής. Είναι εξαρτημένη πλήρως από την ελπίδα πως κάποια μέρα θα ξεφύγει από τα δεσμά της. Για αυτό και ήταν ανίκανη να την καταδικάσει κατά τη μάχη της με τον Μορφέα, αφού αυτό σημαίνει πως θα καταδίκαζε, κατά κάποιον τρόπο, τον ίδιο της τον εαυτό.
Τελικά, η ασταμάτητη κίνηση του πλανήτη μάς αναγκάζει να κινηθούμε και εμείς μαζί του, αναπόφευκτα. Η μόνη κατεύθυνση που μπορούμε να ακολουθήσουμε είναι ευθεία μπροστά. Γιατί η ζωή βρίσκει, στο τέλος, τον δρόμο της. Και, υπάρχει, παρ’ όλες τις δυσκολίες, η ελπίδα για βελτίωση.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- The Project Gutenberg eBook of Tales from the German, by Various, gutenberg.com, διαθέσιμο εδώ.
- The Sandman, politeianet.gr, διαθέσιμο εδώ.
