Του Άγγελου Μεταλλίδη,
Η κατάληψη της Κέρκυρας το 1923 από τους Ιταλούς ήταν μία από τις πρώτες ενέργειες επίδειξης ισχύος του φασιστικού καθεστώτος του Benito Mussolini προς τη διεθνή κοινότητα, ενώ αποτέλεσε την απαρχή της ιταλικής επιρροής στην περιοχή, η οποία έληξε με το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Οι Ιταλοί φασίστες επενέβησαν στρατιωτικά έπειτα από τη δολοφονία του στρατηγού Enrico Tellini στα ελληνοαλβανικά σύνορα (Κακκαβιά). Η ιταλική κυβέρνηση στις 29 Αυγούστου ζήτησε ρητά και κατηγορηματικά αποζημίωση 50 εκατομμυρίων λιρεττών και την εκτέλεση των δολοφόνων, τους οποίους όμως δεν μπορούσε να συλλάβει η ελληνική κυβέρνηση.
Έτσι, οι Ιταλοί προχώρησαν στον βομβαρδισμό των στρατιωτικών φρουρίων της Κέρκυρας στις 31 Αυγούστου, με αποτέλεσμα τον θάνατο 15 προσφύγων από τη Μικρά Ασία (κυρίως ανηλίκων Αρμενίων), και στη συνέχεια αποβίβασαν στρατιωτικές δυνάμεις. Επίσης, οι Ιταλοί έθεσαν θέμα παράδοσης της Κέρκυρας και των Επτανήσων σε αυτούς, με σκοπό τον περιορισμό της γερμανικής εξάπλωσης. Η διάρκεια αυτής της ιταλικής κατοχής ήταν περίπου δύο χρόνια και πέντε μήνες.
Μόνιμος στόχος από πολλά χρόνια πριν ήταν το νησί των Φαιάκων που παραδίνεται στους Ιταλούς, οι οποίοι αποβιβάστηκαν στο νησί στις 28 Απριλίου 1941, με τον τότε Νομάρχη Ε. Αβέρωφ να υπογράφει το σχετικό πρωτόκολλο. Από την 1η Νοέμβρη του 1940, τέσσερις, μόλις, μέρες μετά την κήρυξη του πολέμου από την Ιταλία, η Κέρκυρα βομβαρδιζόταν ανηλεώς από τους φασίστες. Αυτό συνεχίστηκε και τις επόμενες μέρες με πολλές απώλειες ανθρώπινων ζωών και ζημιές σε υποδομές και κτίρια. Ο πιο καταστροφικός βομβαρδισμός πραγματοποιήθηκε στις 25 Νοεμβρίου, της Αγίας Αικατερίνης, αλλά και την επομένη.
Οι πρώτες εκδηλώσεις αντιδράσεων ενάντια σε αυτή την κατοχή οργανώθηκαν από τον μαθητόκοσμο της νήσου την πρώτη Κυριακή του Νοεμβρίου. Εδώ και αιώνες την ημέρα αυτή οι Κερκυραίοι τιμούν τον προστάτη τους Άγιο Σπυρίδωνα, ο οποίος το 1673 τους λύτρωσε από την πανώλη. Το 1941 οι μαθητές εγκατέλειψαν την πομπή (στο ύψος της Κάτω Πλατείας) και συντεταγμένα βάδισαν προς την Πάνω Πλατεία, τραγουδώντας «κορόιδο Μουσολίνι» και ψάλλοντας τον εθνικό ύμνο.
Σύντομα οι Ιταλοί έδειξαν το πραγματικό τους πρόσωπο. Πρώτιστο μέλημα των κατακτητών (και του Parini προσωπικά) κατέστη η «άλωση» της παιδείας. Είναι γνωστό ότι οι Ιταλοί χρησιμοποίησαν τα εκπαιδευτικά ιδρύματα, για να διεισδύσουν τόσο στον χώρο της Ηπείρου όσο και σε αυτόν των Επτανήσων, από τον 190 αιώνα. Μετά, όμως, τη συγκρότηση του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους η Αθήνα εκδήλωσε την έντονη αντίθεσή της απέναντι σε αυτές τις πρακτικές. Έτσι, ένα από τα πρώτα μέτρα που ελήφθησαν ήταν η απαγόρευση της διδασκαλίας των κεφαλαίων που αφορούσαν τη νεότερη ελληνική ιστορία και η απόσυρση των εικόνων των ηρώων της Επαναστάσεως του 1821 από τις σχολικές αίθουσες. Ουδεμία αναφορά έπρεπε να γίνεται στην περίοδο εκείνη. Ειδάλλως, ο εκπαιδευτικός θα απολυόταν, ενώ και οι μαθητές απειλούνταν.
Το 1942 ο Parini προέβη στην ίδρυση αγροφυλακής και χωροφυλακής. Την ίδια χρονιά τέθηκε σε κυκλοφορία (μόνο στα Επτάνησα) η «Ιονική Δραχμή». Το σύνολο των κατοίκων ήταν υποχρεωμένο να ανταλλάξει τα χρήματα που κατείχε με το νέο νόμισμα, με στόχο, μεταξύ άλλων, «την πάταξη του λαθρεμπορίου και της μαύρης αγοράς». Παρόλα αυτά, το νέο νόμισμα που κυκλοφόρησε καμία θετική επίπτωση δεν είχε στους προαναφερθέντες τομείς.
Δυστυχώς για τους κατοίκους των νήσων, ο Parini δεν δέχτηκε την παραμικρή επισιτιστική βοήθεια από το εξωτερικό, πρωτίστως για λόγους γοήτρου. Στην αρχή προέβη στη διανομή ελάχιστων ποσοτήτων τροφίμων, τα οποία υποτίθεται ότι ήταν προσφορά του ίδιου του Μουσολίνι προς τους αναξιοπαθούντες. Στο πλαίσιο της προπαγάνδας ο Parini μοίρασε, μάλιστα, και γλυκά και δώρα σε σχολεία κατά το πρώτο διάστημα της κατοχής. Εντούτοις, αυτά δεν μπορούσαν να καλύψουν ουσιαστικά τις επισιτιστικές ανάγκες των Κερκυραίων. Η έλλειψη τροφίμων οδήγησε στην απότομη αύξηση των κρουσμάτων ασθενειών σε ποσοστό 100% το 1941, 130% το 1942 και 115% το 1943. Καταγράφηκαν και περιστατικά αυτοκτονιών εξαιτίας της πείνας.
Η κατοχή τελείωσε στις 8 Σεπτεμβρίου 1943, όταν οι Ιταλοί με τον στρατάρχη Batoglio συνθηκολόγησαν. Έτσι, άρχισε η αντίστροφη μέτρηση για το τέλος του πολέμου. Ο κερκυραϊκός λαός ξεχύθηκε στους δρόμους πανηγυρίζοντας ξέφρενα, έχοντας την ακράδαντη πεποίθηση ότι τέλειωσε ο πόλεμος.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Corfuhistory.eu, 1941, Καταλήψεις Κέρκυρας, Παξών, Αντιπάξων και Διαποντίων Νήσων. Διαθέσιμο εδώ
- Καββαδία, Νικολέττα (2020), Η Κέρκυρα από την Ιταλική στη Γερμανική κατοχή, drepani.gr. Διαθέσιμο εδώ
- Κλήμης, Οδυσσέας-Κάρολος (2002), Ιστορία νήσου Κερκύρας, Αθήνα: Εκδ. Τυπωθήτω
