Της Αριάδνης – Παναγιώτας Φατσή,
Υπάρχουν ορισμένες πολιτικές προσωπικότητες που, ανεξάρτητα από τις ιδεολογικές αντιλήψεις του καθενός, θα συμφωνούσαμε όλοι ότι έχουν πολλές ιστορίες να πουν, για δύσκολες και ταραχώδεις περιόδους, κατά τις οποίες είχαν στα χέρια τους έκρυθμες καταστάσεις. Τα τελευταία χρόνια έχουν βρει την Ελλάδα να περνά τη μια δυσκολία μετά την άλλη, ακόλουθα, φυσικά, με την κατάσταση στη διεθνή σκηνή. Πολλοί από εμάς σκεφτόμαστε ότι θα θέλαμε να μιλήσουμε με κάποιο πολιτικό πρόσωπο, να το ρωτήσουμε για ποιους λόγους πραγματοποίησε τη μία ή την άλλη επιλογή σε κάποιες δεδομένες καταστάσεις. Όταν αυτό το πρόσωπο είναι ο Ευάγγελος Βενιζέλος, το ενδιαφέρον για να τεθούν αυτές οι ερωτήσεις είναι αιτιολογημένα ακόμη μεγαλύτερο.
Στο βιβλίο που σας παρουσιάζουμε σήμερα, τον ρόλο αυτού που θέτει τις ερωτήσεις αναλαμβάνει ο γνωστός δημοσιογράφος Γιώργος Κουβαράς. Σε δύο ιδιαίτερα αποκαλυπτικές συνεντεύξεις, που διήρκεσαν πολλές ώρες, ο Ευάγγελος Βενιζέλος μίλησε στον δημοσιογράφο για όλα όσα θα ήθελε κανείς να μάθει για αυτά τα δύσκολα χρόνια και κυρίως τη δική του δράση μέσα σε αυτά. Το έργο που τιτλοφορείται Εκδοχές πολέμου 2009 – 2022 κυκλοφόρησε πολύ πρόσφατα και μπορείτε να το αναζητήσετε από τις Εκδόσεις Πατάκη, όπου φαίνεται ότι σύντομα θα χρειαστεί να τυπωθεί σε δεύτερη έκδοση, για να καλυφθεί η αιτιολογημένα μεγάλη ζήτηση.
Η Ελλάδα διέρχεται αλλεπάλληλες κρίσεις, ήδη από το 2009. Η διεθνής κρίση του χρηματοπιστωτικού συστήματος συμπαρέσυρε, λόγω, φυσικά, και των κακώς κειμένων των προηγούμενων χρόνων, την ελληνική οικονομία, ξεκινώντας τον πρώτο «πολεμικό» κύκλο στον οποίο αναφέρεται το βιβλίο. Ο πόλεμος του χρέους, διότι περί τέτοιου επρόκειτο, αφού, μάλιστα, είχε και θύματα ανθρώπινες ζωές, περιγράφεται γλαφυρότατα από τον Ευάγγελο Βενιζέλο, ο οποίος, άλλωστε, είχε βρεθεί και στο κομβικό Υπουργείο Οικονομικών για αρκετούς μήνες από το 2011 ως το 2012. Μαζί με αυτόν τον πόλεμο, η όλη προσπάθεια συνεννόησης και διαπραγμάτευσης με την Ευρωπαϊκή Ένωση αποτέλεσε έναν ακόμη πόλεμο στο διπλωματικό πεδίο. Ο Βενιζέλος θεωρεί ότι τα έτη 2010 – 2019 ήταν αυτά κατά τα οποία δοκιμάστηκε η μεταπολίτευση.
Οι αποκαλύψεις, με τις οποίες έρχονται αντιμέτωποι οι αναγνώστες στις σελίδες αυτού του βιβλίου, είναι τόσο αξιοσημείωτες, ώστε να δημιουργήσουν προβληματισμό σε κάθε αναγνώστη. Ίσως μια από τις πιο σημαντικές εξομολογήσεις είναι αυτή που αναφέρθηκε και στην παρουσίαση του βιβλίου, που διεξήχθη στον κήπο του Βυζαντινού Μουσείου στις 26 Ιουλίου, και την οποία με χαρά παρακολουθήσαμε. Όπως αναφέρει για πρώτη φορά στο βιβλίο αυτό ο Ευάγγελος Βενιζέλος, στα μέσα Σεπτεμβρίου του 2011, στο Βρότσλαβ της Πολωνίας, στα πλαίσια μιας διεθνούς διοργάνωσης, ο ίδιος μαζί με τον Γιώργο Ζαννιά συνάντησαν ιδιαιτέρως τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο οποίος τούς μίλησε απερίφραστα για πιθανή έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ, για την οποία του προτάθηκε και ένα συγκεκριμένο πλάνο. Ο Βενιζέλος αρνήθηκε κατηγορηματικά κάθε συζήτηση για αυτό το ζήτημα, αλλά ίσως σε αυτή τη συνάντηση πρέπει να αναζητηθούν οι αρχές αυτής της στάσης προς το grexit, η οποία εκφράστηκε πολλάκις και τα επόμενα χρόνια.
Οι εξομολογήσεις πολλές, οι ερμηνείες ακόμη περισσότερες. Ο αναγνώστης θα διαβάσει για πράγματα που μπορεί να επηρέασαν τη ζωή τη δική του ή των φιλικών του προσώπων – το «χαράτσι» της ΔΕΗ, ο ΕΝΦΙΑ, το κούρεμα της ονομαστικής αξίας των ομολόγων έως και το 96% με αντάλλαγμα την αναδιάρθρωση του χρέους και άλλα πολλά εξηγούνται με ζωντάνια και παραστατικότητα από τον άνθρωπο που έζησε από πρώτο χέρι τη διαδικασία λήψης αυτών των αποφάσεων. Το αν οι εξηγήσεις θα θεωρηθούν πειστικές ή πολλώ δε μάλλον ορθές από τον κάθε αναγνώστη, είναι ελεύθερο στην ερμηνεία του καθενός, αλλά οι ερωτήσεις που τίθενται εκφράζουν σε μεγάλο βαθμό την κοινή γνώμη. Ο Κουβαράς έχει επιλέξει ακόμη και δύσκολα ερωτήματα, τα οποία ο κάθε πολίτης θα μπορούσε να απευθύνει σχεδόν αυθόρμητα, πράγμα που δίνει ένα αυξημένο ενδιαφέρον στο βιβλίο, ακόμη και για τους μη ειδικούς.
Η ανάκαμψη από τον «πόλεμο» του χρέους δεν ήταν σε καμία περίπτωση η λήξη των δεινών. Ο Βενιζέλος αναφέρεται στο πρώτο εξάμηνο του 2015, αλλά και στο γεγονός ότι ο λαϊκισμός ήταν κάτι που τράφηκε σε μεγάλο βαθμό από την κρίση του χρέους. Ακόμη, όμως, και η όποια επιστροφή της χώρας στην κανονικότητα διακόπηκε βίαια με το επόμενο μέτωπο – αυτό της υγειονομικής κρίσης, που ως άλλος πόλεμος, είχε κι εκείνο πολλά θύματα. Το 2022 βρίσκει την Ελλάδα να συμμετέχει έστω και από μακριά, αλλά και να έχει ξανά επιπτώσεις από μια αληθινή αυτή τη φορά πολεμική σύρραξη, αυτή στην Ουκρανία.
Ποια κοινά έχουν όλες αυτές οι εκδοχές πολέμου; Κατά το έργο αυτό, το πόσο μέσα από αυτά δοκιμάστηκαν και συνεχίζουν να δοκιμάζονται και να μετουσιώνονται μέχρι σήμερα οι θεσμοί της Μεταπολίτευσης. Ο αναστοχασμός του ίδιου του Ευάγγελου Βενιζέλου, μετά από μια καριέρα που κάθε πολιτικός θα θαύμαζε, δείχνει να κινείται προς τη μεταπολιτική – μια κατάσταση κατά την οποία ένα πολιτικό πρόσωπο ενδιαφέρεται μόνο για την έκφραση θέσεων και αντιλήψεων, χωρίς πλέον να κατέρχεται στον στίβο για να επιλεγεί από το εκλογικό σώμα. Φαίνεται ότι η περίοδος αυτή στη ζωή του Ευάγγελου Βενιζέλου συμπίπτει με πλούσια συγγραφική παραγωγή, η οποία όλα δείχνουν ότι θα συνεχιστεί. Όσο για σας, αναζητήστε τις Εκδοχές Πολέμου, προσεγγίστε το έργο με ανοιχτούς ορίζοντες και αφήστε το να σας διηγηθεί τις ιστορίες του.
