Του Δημήτρη Άγα,
Με τον όρο Αλπικός Πόλεμος εννοούμε τη σειρά συγκρούσεων κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, που έλαβαν χώρα στο ιταλικό μέτωπο στις Δολομιτικές Άλπεις, μεταξύ της Ιταλίας και της τότε Αυστροουγγαρίας. Μάλιστα, πρόκειται για πολύ μεγάλα υψόμετρα βουνών και μετεωρολογικές συνθήκες που μέχρι τότε θεωρούνταν αδύνατες και απρόσιτες για τον άνθρωπο.
Με τη συνθήκη του Λονδίνου, το 1915, οι σύμμαχοι έπεισαν τον μέχρι τότε εχθρό τους, την Ιταλία, να συμμαχήσει μαζί τους, πολεμώντας την Αυστροουγγαρία, ώστε να πάρει εδάφη της ως αντάλλαγμα. Πράγματι, η Ιταλία πήγε με το μέρος της Αντάντ, στρεφόμενη κατά των μέχρι τότε συμμάχων της. Πολύ σύντομα, εκτός από τον αντίπαλο, προστέθηκε και ένας ακόμα σχεδόν ανίκητος εχθρός, ο λευκός θάνατος με το χιόνι, το κρύο και τα κρυοπαγήματα, που συνεπάγονταν και έπλητταν τους μαχόμενους.
Οι στρατοί ήταν παραταγμένοι σε υψόμετρα που κυμαίνονταν από ύψος 1.900 μ. έως 3.900 μ. και σε μήκος άνω των 100 χιλιομέτρων. Πρόκειται για μάχες που όμοιές τους δεν υπήρξαν στο παρελθόν. Ακόμη και σήμερα παραμένουν στην αφάνεια οι πολλές μάχες που έλαβαν χώρα εκεί, αλλά και οι συνθήκες διαβίωσης των αντιμαχόμενων. Οι συγκρούσεις του δυτικού μετώπου ήταν πολλαπλάσιες, αλλά και οι νεκροί ήταν πολλοί περισσότεροι απ’ ότι στους Δολομίτες.
Μέχρι την έναρξη των επιχειρήσεων, το 1914, αυτά τα βουνά αποτελούσαν φυσικό σύνορο και ξαφνικά έγιναν η γη του ακατόρθωτου και της μανίας του ανθρώπου για εξόντωση. Μέχρι πριν το 1914 είχε αποκλειστεί από τα επιτελεία των δύο χωρών μία τέτοια σύγκρουση. Οι μάχες, όμως, ξεκίνησαν και σύντομα τα περάσματα και οι κορυφές άρχισαν να καταλαμβάνονται, ενώ οι στρατιές κινούνταν γρήγορα όλο και πιο ψηλά.
Τα αντίπαλα στρατεύματα απαρτίζονταν από ντόπιους, ώστε να έχουν το επιπλέον κίνητρο του αγώνα για τη γη, τα χωριά και τις οικογένειές τους, σύντομα, όμως, πήραν τη θέση τους και αλλά στρατεύματα λόγω των απωλειών. Για να ξεφύγουν από την κακοκαιρία, οι στρατιώτες έσκαψαν τούνελ χιλιομέτρων με βάθος έως και 40 μέτρων, ώστε να ζουν σε συνθήκες κοντά στους 0 βαθμούς Κελσίου, όταν έξω η θερμοκρασία άγγιζε τους -20 βαθμούς Κελσίου. Φτιάχτηκαν 30 σπήλαια συχνά με διακλαδώσεις και γέφυρες, τα οποία χρησίμευαν σαν νοσοκομεία, αποθήκες τροφίμων και πυρομαχικών.
Οι 11 μάχες του ποταμού Isonzo, παρά τους 280.000 νεκρούς, δεν απέφεραν τίποτα ουσιαστικό. Στη μάχη του Caporetto, το οποίο είναι χωριό στη σημερινή Σλοβενία, οι Ιταλοί έπαθαν πανωλεθρία και μέχρι σήμερα στην Ιταλία η μάχη είναι συνώνυμη με την καταστροφή. Έφτασε ο Νοέμβριος του 1918, ώστε, τελικά, η Αυστροουγγαρία να συνθηκολογήσει, να διαλυθεί σαν αυτοκρατορία και να χάσει εδάφη.
Ποιος ο απολογισμός, επομένως; Για το σύνολο των νεκρών κανένας. Για τη συνολική εκστρατεία το συμπέρασμα είναι ότι ο άνθρωπος μπορεί να ξεπεράσει όλα τα εμπόδια και όλες τις κακουχίες, αρκεί να πάρει λίγα μέτρα γη. Η αποκρουστικότητα του πολέμου αποδείχτηκε για ακόμα μία φορά στο Αλπικό Μέτωπο, το οποίο –αν και δεν είναι γνωστό, όπως άλλα μέτωπα και άλλες μάχες της παγκόσμιας Ιστορίας– αποτέλεσε ακόμα ένα πεδίο μαχών, όπου χύθηκε αίμα για χάρη των συμφερόντων των χωρών. Η διαφορά του μετώπου αυτού ήταν η τοποθεσία που έλαβε μέρος. Αποδείχτηκε περίτρανα ότι δεν υπάρχει όριο και σύνορα στον πόλεμο και ότι αυτός, δυστυχώς, μπορεί να γίνει σε οποιοδήποτε μήκος και πλάτος της Γης.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Britannica.com, World War 1 – Italy and the Italian front, 1915-16, Διαθέσιμο εδώ
- Blogs.scientificamerican.com, War comes to the Alps, Διαθέσιμο εδώ
