Της Χριστίνας Λιάσκα,
Την 1η Ιουλίου, η Τσεχία ανέλαβε τα ηνία της Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για ένα εξάμηνο, παίρνοντας τη σκυτάλη από τη Γαλλία. Η χώρα αυτή της Κεντρικής Ευρώπης αποτελεί μέλος του Συμβουλίου της Ε.Ε. από το 2004, το έτος της «μεγάλης διεύρυνσης», ενώ έχει διατελέσει ακόμη μία φορά τη θητεία της στην προεδρία του Συμβουλίου το 2009. Αυτή τη φορά, όμως, είναι εμφανές πως η τσεχική Προεδρία έχει να αντιμετωπίσει πολύ πιο σοβαρά και καίρια ζητήματα που ταλανίζουν την Ευρώπη και την Ε.Ε., με σημαντικότερα τον πόλεμο στην Ουκρανία, την ενεργειακή κρίση και, συνεπώς, και τη μετάβαση στην πράσινη πολιτική. Όπως είναι λογικό, τα δύο αυτά ζητήματα βρίσκονται πρώτα στην ατζέντα της τσεχικής Προεδρίας, με την ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας, την ευρωπαϊκή οικονομία και την ενδυνάμωση των δημοκρατικών θεσμών να ακολουθούν.
Όσον αφορά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η Τσεχία εξ’ αρχής τάχθηκε με τον ουκρανικό λαό και ήταν από τις χώρες της Ε.Ε. που καταδίκασε άμεσα και έντονα την ενέργεια της Ρωσίας. Άλλωστε, η Τσεχία έχει ένα σκοτεινό παρελθόν με τη Ρωσία, ήδη από τον Ψυχρό Πόλεμο με την Άνοιξη της Πράγας το 1968 και την εισβολή της Σοβιετικής Ένωσης στη χώρα. Ενώ πρόσφατα, με την απέλαση Ρώσων διπλωματών από τσεχικό έδαφος, το σκοτάδι στις σχέσεις των δύο χωρών φαίνεται να επανήλθε. Η τσεχική Προεδρία έχει δεσμευτεί να ενισχύσει τις κυρώσεις κατά της Μόσχας, να βοηθήσει τους Ουκρανούς πρόσφυγες και να προχωρήσει σε ευέλικτες μεταφορές κεφαλαίων, προκειμένου να βοηθηθούν τα κράτη που έχουν πληγεί περισσότερο από τον πόλεμο. Σχετικά με τους πρόσφυγες, η Τσεχία έχει δεχτεί μέχρι στιγμής λίγο κάτω από μισό εκατομμύριο Ουκρανούς πρόσφυγες στο εσωτερικό της, προσφέροντας, ταυτόχρονα, στρατιωτική και οικονομική βοήθεια στο Κίεβο.
Όσον αφορά τη στήριξη προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, πρέπει να σημειωθεί πως η Τσεχία είναι μία από τις πιο ευρωσκεπτικιστικές χώρες, με τον Τσέχο Πρόεδρο, Miloš Zeman, να έχει πάρει αρκετές φορές θέση κατά της Ε.Ε., ενώ, ταυτόχρονα, να έχει μία φιλική στάση προς τον Ρώσο Πρόεδρο, Vladimir Putin. Με τη ρωσική εισβολή, όμως, στην Ουκρανία, οι μεταξύ τους σχέσεις είναι πλέον τεταμένες. Από την άλλη μεριά, η κεντροδεξιά κυβέρνηση του Τσέχου Πρωθυπουργού, Petr Fiala, είναι αρκετά λιγότερο ευρωσκεπτικιστική από τις προηγούμενες κυβερνήσεις της χώρας και φαίνεται να υπάρχει μία πιο ουσιώδης επικοινωνία με τις Βρυξέλλες. Το γεγονός, όμως, ότι η Τσεχική Δημοκρατία βρίσκεται ανάμεσα στις τέσσερις χώρες του Βίζεγκραντ, με τις υπόλοιπες να είναι η Ουγγαρία, η Πολωνία και η Σλοβακία, δυσχεραίνει την εμβάθυνση της συνεργασίας της με την Ε.Ε., καθώς τόσο η Ουγγαρία όσο και η Πολωνία αντιμετωπίζουν ζητήματα κράτους δικαίου, με αποτέλεσμα να έχουν καταδικαστεί από το Δικαστήριο της Ε.Ε., και, συνεπώς, να έχουν απομακρυνθεί από τις αρχές και αξίες του ευρωπαϊκού οικοδομήματος.
Αναμένεται, λοιπόν, να φανεί εάν η Τσεχία, το άλλοτε βασίλειο της Βοημίας, φανεί αντάξια των προσδοκιών τόσο της ίδιας όσο και της Ε.Ε. Από τη μία μεριά, η χώρα είναι αποφασισμένη να δράσει γρήγορα και αποφασιστικά αναφορικά με τον πόλεμο στην Ουκρανία και να στηρίξει δυναμικά τις θέσεις της Ε.Ε. σχετικά το ζήτημα αυτό. Από την άλλη μεριά, οι τάσεις ευρωσκεπτικισισμού της χώρας μπορεί να την «κρατήσουν» πίσω, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε μη «γόνιμη» συνεργασία με τις Βρυξέλλες, σε μία περίοδο ιδιαίτερα κρίσιμη για τη Γηραιά Ήπειρο, στην οποία είναι ακόμα νωπές οι μνήμες του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- “Czech Republic assumes EU Council presidency with confidence and ambition”, Deutsche Welle, διαθέσιμο εδώ
- “Czechs take over EU presidency braced for ‘bad weather’”, Euronews, διαθέσιμο εδώ
- “Priorities”, Czech Presidency of the Council of the European Union, διαθέσιμο εδώ
