Του Ελευθέριου Χονδρού,
Για χρόνια, η μεγαλύτερη υπερδύναμη του Boris Johnson ήταν η έλλειψη ντροπής. Ο πρώην -πλέον- Βρετανός Πρωθυπουργός κέρδισε για πρώτη φορά την επικρατούσα προσοχή μετά από χρόνια, ως σάκος του μποξ για κωμικούς σε μια σατιρική, κατά του κατεστημένου εκπομπή πάνελ του Ηνωμένου Βασίλειου. Ο Johnson έχει χτίσει μια καριέρα δημιουργώντας και στη συνέχεια σερφάροντας σε «κύματα χάους». Έχει απολυθεί, τόσο από τη δημοσιογραφία, όσο και από πολιτικούς ρόλους για ψέματα, που έχει πει επανειλημμένα. Ανέτρεψε το δημοψήφισμα για το Brexit του 2016, επιλέγοντας την πλευρά της «Αποχώρησης» την τελευταία στιγμή και έφτασε στη Downing Street, αφού πέρασε μήνες αποσταθεροποιώντας, την πρώην Πρωθυπουργό Theresa May, την τότε αρχηγό του κόμματός του.
Αργότερα, οι κατηγορίες για ευνοιοκρατία, διαφθορά, ανικανότητα και απιστία έπεσαν δίπλα στη μετέωρη πολιτική του άνοδο, χωρίς ούτε καν να τον αγγίξουν. Ενώ οι Συντηρητικοί της Βρετανίας υπήρξαν ευχαριστημένοι με την ικανότητά του να αντιμετωπίσει οτιδήποτε του «έριχναν» οι πολλοί επικριτές του, η θρασύτητα του Johnson ήταν τώρα ένα σημαντικό πρόβλημα για αυτούς. Ο Johnson μπορεί να μην αισθανόταν καμία αμηχανία, αλλά οι συνάδελφοί του κατέληξαν να επηρεαστούν από αυτό.
Αφού κέρδισε μια αξιοσημείωτη κοινοβουλευτική πλειοψηφία το 2019, ο Boris υπέμεινε σκάνδαλο μετά από σκάνδαλο. Υπέμεινε την καταστροφική αντίδραση της Βρετανίας στην πρώιμη πανδημία, η οποία περιλάμβανε τον ίδιο τον τότε Πρωθυπουργό να πολεμάει ο ίδιος σκληρά με τον Covid-19. Στη συνέχεια, υπήρξαν πολλές κατηγορίες εναντίον του, συμπεριλαμβανομένων αμφίβολων συναλλαγών με Ρώσους ολιγάρχες και της ανακαίνισης της Downing Street με έξοδα ενός πλούσιου δωρητή. Μάλιστα το «Partygate», το «πιασάρικο» όνομα, που δόθηκε σε ένα σκάνδαλο, που αφορούσε τα πάρτι επί πανδημίας, που παραβιάζουν τους κανόνες στη Downing Street, του χάρισε το άδοξο βραβείο του πρώτου Βρετανού Πρωθυπουργού που κατηγορήθηκε για έγκλημα, ενώ ήταν στην εξουσία. Υπάρχουν πάρα πολλά άλλα σκάνδαλα για να απαριθμηθούν στα οποία εμπλέκεται και αν ο αδυσώπητος ρυθμός των σκανδάλων δεν είχε φθείρει τον πρώην Πρωθυπουργό, έφθειρε σίγουρα τους συμμάχους του.
Το σκάνδαλο, που έστρεψε τη δική του κυβέρνηση εναντίον του, ωστόσο, είναι ένα ζοφερό παράδειγμα πολιτικής αναίδειας. Επικεντρώνεται στο ότι ο πρώην Πρωθυπουργός γνώριζε για τις κατηγορίες περί σεξουαλικής παρενόχλησης εναντίον του Chris Pincher, ενός συντηρητικού μέλους του Κοινοβουλίου, που παραιτήθηκε πρόσφατα από τη θέση του αναπληρωτή αρχηγού. Θέση στην οποία, προφανώς είχε διοριστεί από τον Boris, παρά το γεγονός ότι οι υπουργοί και οι βοηθοί του υποστήριξαν να πράξει το αντίθετο.
Ουσιαστικά, κανείς στη Βρετανία δεν του είχε πλέον εμπιστοσύνη: Μόνο το 18 τοις εκατό των ψηφοφόρων ήθελε να παραμείνει, έχασε τους ισχυρούς συντάκτες των μέσων ενημέρωσης της χώρας και 148 από τους βουλευτές του (περισσότερο από το 40 τοις εκατό), ψήφισαν για να του εκφράσουν «μη εμπιστοσύνη» τον περασμένο μήνα. Αξίζει να σημειωθεί, ότι η Βρετανία δεν έχει γραπτό Σύνταγμα και ο Πρωθυπουργός δεν εκλέγεται άμεσα. Ο ρόλος αναφέρεται ελάχιστα στη βρετανική νομοθεσία -που σημαίνει ότι όσοι καταλαμβάνουν το 10 της Downing Street είναι απλώς πρώτοι- μεταξύ ίσων στο βρετανικό Υπουργικό Συμβούλιο και η παραμονή εκεί δεν είναι, παρά ένα παιχνίδι εμπιστοσύνης.
Με αφορμή λοιπόν τα προαναφερθέντα, ακολούθησε άμεσα ένα «τσουνάμι» παραιτήσεων, θέτοντας το ερώτημα του, πώς ένας Πρωθυπουργός με τόση μικρή υποστήριξη θα μπορούσε να καλύψει όλες τις θέσεις, που κενώθηκαν πρόσφατα. Ειδικότερα, πέντε Υπουργοί παραιτήθηκαν με σύντομες διαδικασίες το απόγευμα της Τετάρτης, και καθώς η εργάσιμη ημέρα πλησίαζε στο τέλος της, ο Johnson είχε χάσει περισσότερα από τριάντα (30) μέλη της κυβέρνησής του. Μέχρι το πρωί της Πέμπτης, ο αριθμός αυτός είχε αυξηθεί σε περισσότερους από πενήντα (50). Μεταξύ των τελευταίων, που παραιτήθηκαν ήταν ο Υπουργός της Βόρειας Ιρλανδίας Brandon Lewis και η Υπουργός Παιδείας Michelle Donelan, που έγιναν το τέταρτο και το πέμπτο Υπουργικό Συμβούλιο αντίστοιχα που εγκατέλειψαν τις θέσεις τους. Η δραματική αποσύνθεση της πολιτικής σταδιοδρομίας του Johnson ήταν πράγματι λίγες ώρες μακριά από την παραίτησή του.
Ο Johnson, παρόλα αυτά αρνήθηκε να παραιτηθεί χωρίς μάχη. Προσπάθησε μανιωδώς την Τετάρτη να σώσει τη θέση του, ακόμη και όταν αντιπροσωπεία συναδέλφων του Υπουργικού Συμβουλίου ταξίδεψε στη Downing Street για να παρακαλέσει τον ηγέτη τους, που είχε σημαδευτεί από τα σκάνδαλα, να παραιτηθεί. Ο ίδιος ακολούθησε τη μάταιη συμβουλή της Margaret Thatcher, αρνούμενος να δει τους Υπουργούς όλους μαζί και προτιμώντας να τους καλέσει έναν προς έναν. Την ίδια τακτική είχε μετέλθει και η «Σιδηρά Κυρία» της βρετανικής πολιτικής, όταν ζητούσε την εμπιστοσύνη των Υπουργών της, μία ημέρα πριν από την ψηφοφορία, που έθεσε τέρμα στην πρωθυπουργία της. Ο πρώην Βρετανός Πρωθυπουργός ανέφερε ότι δικαιούται να παραμείνει λόγω της ισχυρής υποστήριξης που έλαβε στις εκλογές του 2019 και λόγω του κινδύνου η παραίτησή του να οδηγήσει σε μία περίοδο αναταραχής και άρα σε πρόωρες εκλογές, τις οποίες οι Συντηρητικοί πιθανώς θα χάσουν. Όμως, η επίκληση από τον Johnson του ενδεχομένου να βυθιστεί η χώρα στο χάος της πολιτικής κρίσης, αν αυτός φύγει, δεν ακούστηκε πολύ πειστική, δεδομένου ότι το χάος ήταν ήδη εκεί.
Δεν ήταν μέχρι, που λίγες ώρες μετά, το πρωί της Πέμπτης, ο Boris «παρέδωσε τα όπλα» και ακολούθησε η ομιλία παραίτησής του. Ήταν σύντομη και σχετικά επιπόλαια, αλλά αδιαμφισβήτητα αποκαλυπτική, αν και ίσως, όχι με τον τρόπο, που ήθελε. Κανονικά όταν οι Πρωθυπουργοί εγκαταλείπουν τα καθήκοντά τους ή ξεκινούν τη διαδικασία αποχώρησης από αυτά, εστιάζουν στο τι έχουν προσφέρει κατά τη διάρκεια της θητείας τους. Ο Johnson από την άλλη ανέφερε το Brexit, τη διαχείριση της πανδημίας στη χώρα του και υπογράμμισε την υποστήριξή του προς την Ουκρανία. Ήταν σαν να ακολουθούσε το τυπικό σενάριο της ομιλίας του, αντί να σκεφτόταν εις βάθος τι έκανε και γιατί. Δεν είπε τίποτα για τα πολλαπλά ελαττώματα και τις αποτυχίες, που οδήγησαν το κόμμα του στο να χάσει την εμπιστοσύνη του σε αυτόν. Ούτε μια λέξη – ούτε καν την πιο «μικρή» αναφορά. Φαινόταν σαν επιβεβαίωση, ότι εξακολουθεί να πιστεύει, ότι δεν έχει κάνει τίποτα λάθος.
Παραδόξως, η ομιλία απέκτησε ενδιαφέρον, όταν ο Johnson άρχισε να εξετάζει τις συνθήκες της αναχώρησής του. Σε μια σπάνια στιγμή μετριοφροσύνης, δέχτηκε ότι «κανείς δεν είναι απολύτως απαραίτητος». Αλλά εξέφρασε, επίσης ένα κρυφό παράπονο εναντίον των βουλευτών των Tories που τον ανάγκασαν να φύγει, κατηγορώντας τους ουσιαστικά, ότι είχαν υιοθετήσει μια νοοτροπία «αγέλης» και ότι αγνοούσαν την εκλογική του εντολή και το σχετικά μικρό προβάδισμα των Εργατικών στις δημοσκοπήσεις. Επίσης, κατά την ομιλία του ο Johnson δεν ξέχασε να επαναλάβει, πως θα μπορούσε να παραμείνει ως Πρωθυπουργός μέχρι και το φθινόπωρο. Δήλωσε ότι θα υπηρετήσει ωσότου να οριστεί νέος αρχηγός, πάντως, σίγουρα δεν έδειξε καμία επιθυμία να τελειώσει γρήγορα ο διαγωνισμός ηγεσίας. Το πόσο καιρό σκοπεύει, ή θα του επιτραπεί, να παραμείνει στη θέση του ως Πρωθυπουργός παραμένει άλυτο.
Η παραίτηση του Johnson σημαίνει, λοιπόν, ότι θα υπάρξει τώρα ένας διαγωνισμός ηγεσίας, για να καθοριστεί ο επόμενος ηγέτης και ο Πρωθυπουργός των Συντηρητικών. Ο πρώην Υπουργός Οικονομικών Rishi Sunak, η Υπουργός Εξωτερικών Liz Truss, η Υπουργός Διεθνούς Εμπορίου Penny Mordaunt και ο Υπουργός Άμυνας Ben Wallace είναι μεταξύ των πρωτοπόρων, που προβλέπεται να είναι υποψήφιοι για ηγεσία. Η εταιρεία δημοσκοπήσεων YouGov είπε ότι μια σύγκριση μεμονωμένων υποψηφίων έδειξε πως ο Wallace ήταν το ξεκάθαρο φαβορί μεταξύ των μελών του Συντηρητικού Κόμματος, για να είναι ο επόμενος αρχηγός του κόμματος, αλλά αυτό θα φανεί στο «κοντινό» μέλλον.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ραγδαίες εξελίξεις στη Βρετανία: Θα παραιτηθεί σήμερα ο Τζόνσον -Διάγγελμα στις 2 το μεσημέρι. iefimerida. Διαθέσιμο εδώ
- «Οχι, όχι, όχι»: ο Μπόρις Τζόνσον δεν παραιτείται – Τα σενάρια για τον Βρετανό πρωθυπουργό. Η Καθημερινή. Διαθέσιμο εδώ
- Βρετανία: Κορυφαίοι υπουργοί εγκαταλείπουν τον Μπόρις Τζόνσον. Η Καθημερινή. Διαθέσιμο εδώ
- The cringe of Boris Johnson. The Washington Post. Διαθέσιμο εδώ
