Του Κέβι Μερκούρη,
Ύστερα από δύο και πλέον μήνες διαρκών διαβουλεύσεων μεταξύ των αντιπροσωπειών των τριών κρατών, Τουρκία, Σουηδία και Φινλανδία κατέληξαν σε μια συμβιβαστική λύση, που ανοίγει τον δρόμο για ένταξη των δύο σκανδιναβικών χωρών στο ΝΑΤΟ. Η επίτευξη συμφωνίας αποτελούσε άμεση προτεραιότητα τόσο για Σουηδία και Φινλανδία όσο και για την ίδια τη Βορειοατλαντική Συμμαχία, που επιδιώκει περαιτέρω ενίσχυση των δυνάμεών της στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Αντίθετα, για την Άγκυρα, η ιστορική απόφαση των δύο κρατών να διαφοροποιηθούν από την ουδετερότητά τους αντιμετωπίστηκε ως μια καλή ευκαιρία για διαπραγματεύσεις. Βέβαια, το ερώτημα που προκύπτει είναι το κατά πόσο κατάφερε η Τουρκία να αποσπάσει τα ανταλλάγματα που επιθυμούσε, προκειμένου να άρει το veto.
Από την πρώτη στιγμή, η Τουρκική Προεδρία εξέφρασε την ικανοποίησή της για την τελική έκβαση της μαραθώνιας συνάντησης του Προέδρου Erdogan με τους ηγέτες των εν λόγω κρατών και του Γενικού Γραμματέα του NATO, Jens Stoltenberg. Ανάμεσα στα όσα κατάφερε να κερδίσει η Τουρκία, προκειμένου να πει το πολυπόθητο «ναι» στην ένταξη των δύο κρατών στο ΝΑΤΟ, δύο είναι τα σημεία που ξεχωρίζουν. Αρχικά, η άρση του εμπάργκο πώλησης όπλων της Σουηδίας και της Φινλανδίας προς την Τουρκία. Τα δύο κράτη της σκανδιναβικής χερσονήσου είχαν προχωρήσει στην επιβολή εμπάργκο το 2019, ύστερα από τις στρατιωτικές επιχειρήσεις των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων επί συριακού εδάφους και συγκεκριμένα, εις βάρος των κουρδικών πολιτοφυλακών. Πλέον, η Τουρκία θα έχει και πάλι τη δυνατότητα να εισάγει αμυντικό υλικό ή τεχνολογία, κυρίως από τη Σουηδία, χώρα με ανεπτυγμένη αμυντική βιομηχανία.
Παράλληλα, το δεύτερο σημαντικό αντάλλαγμα, που, όπως φαίνεται, μπόρεσε να αποσπάσει η τουρκική πλευρά, αφορά το ζήτημα της έκδοσης ατόμων, που συνδέονται με την τρομοκρατία. Η Άγκυρα είχε θέσει το συγκεκριμένο θέμα ως ένα από τα πλέον σημαντικά, δεδομένου και του μεγάλου προβλήματος που αντιμετωπίζει εδώ και δεκαετίες στο εσωτερικό της, κυρίως λόγω της κουρδικής οργάνωσης «ΡΚΚ». Η Τουρκία θεωρεί πως πρωτίστως η Σουηδία και λιγότερο η Φινλανδία είχαν μετατραπεί σε καταφύγιο για μέλη της συγκεκριμένης οργάνωσης, που έχει αναγνωριστεί ως τρομοκρατική, τόσο από τις Ηνωμένες Πολιτείες όσο και από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Έτσι, η Άγκυρα, χωρίς να χάσει καθόλου χρόνο, μετά την υπογραφή της συμφωνίας, προχώρησε αμέσως σε αίτημα έκδοσης τουλάχιστον 33 προσώπων που, σύμφωνα με την ίδια, σχετίζονται με τρομοκρατία.
Στα παραπάνω μπορούν να προστεθούν και σειρά δεσμεύσεων που ανέλαβαν Σουηδία και Φινλανδία και πάλι για ζητήματα που συνδέονται με την τρομοκρατία και τη νομοθεσία γύρω από αυτήν. Ενδεικτικό παράδειγμα είναι η δέσμευση των δύο κρατών να μην παρέχουν κανενός είδους υποστήριξη στις κουρδικές οργανώσεις YPG και PYD, που δραστηριοποιούνται εντός της επικράτειας της Συρίας και που η Τουρκία χαρακτηρίζει τρομοκρατικές. Ενώ, την ίδια δέσμευση ανέλαβαν και για την οργάνωση FETO, του εξόριστου στις Η.Π.Α., Fethullah Gulen, που έχει παρουσία στις δύο χώρες.
Όσον αφορά το εσωτερικό των δύο σκανδιναβικών χωρών, εκεί η συγκεκριμένη συμφωνία έγινε δεκτή με ανησυχία εκ μέρους της αντιπολίτευσης, καθώς και ανθρωπιστικών οργανώσεων. Στη Σουηδία, βουλευτές κουρδικής καταγωγής έκαναν λόγο για «μαύρη μέρα» στην εξωτερική πολιτική της χώρας και υποστήριξαν πως θα δημιουργηθούν προβλήματα με τους αιτούντες πολιτικό άσυλο. Ωστόσο, τόσο η Υπουργός Εξωτερικών της Σουηδίας, Ann Linde, όσο και η Πρωθυπουργός, Magdalena Andersson, έσπευσαν να απαντήσουν πως τίποτα δεν θα αλλάξει στην πολιτική της έκδοσης και ότι θα συνεχίσει να τηρείται κατά γράμμα η νομοθεσία της Σουηδίας και της Ε.Ε..
Στο εσωτερικό της Φινλανδίας επικράτησε, επίσης, μια μικρή ανησυχία σχετικά με τις δεσμεύσεις που ανέλαβε να ικανοποιήσει η χώρα προς όφελος της Τουρκίας. Συγκεκριμένα, το κόμμα των Πρασίνων ζήτησε αναλυτικές επεξηγήσεις για το τι ακριβώς προβλέπει η εν λόγω συμφωνία. Ωστόσο, το γενικότερο κλίμα υπέρ της ένταξης στο ΝΑΤΟ επισκίασε τις αντιδράσεις. Καθησυχαστικός εμφανίστηκε, από την πλευρά του, και ο Πρόεδρος της χώρας, Sauli Niinisto, που ξεκαθάρισε πως δεν τίθεται θέμα έκδοσης.
Εν κατακλείδι, η συμφωνία της Τουρκίας με Σουηδία και Φινλανδία έφερε ανακούφιση στα δύο σκανδιναβικά κράτη, αλλά και στη Δύση εν γένει. Ωστόσο, οι πραγματικές επιπτώσεις που ενδέχεται να υπάρξουν για τις δύο από τις πιο ανεπτυγμένες δημοκρατίες της Ευρώπης θα φανούν στο προσεχές διάστημα. Η Τουρκία διαθέτει ακόμα την επιλογή της μη επικύρωσης της συμφωνίας από το εθνικό Κοινοβούλιο, σε περίπτωση που θεωρήσει πως δεν εφαρμόζονται τα συμφωνηθέντα, γεγονός που της επιτρέπει να πιέσει ως ένα βαθμό για ικανοποίηση των αιτημάτων της.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- NATO: Τα κέρδη της Τουρκίας από τη συμφωνία με Φινλανδία και Σουηδία, Η Καθημερινή, διαθέσιμο εδώ
-
Turkey lifts objections to Finland and Sweden’s Nato bid, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
