Του Τάσου Οικονόμου,
Στις 28 Ιουνίου, η Christine Lagarde, στο πλαίσιο ενός συνεδρίου, ανακοίνωσε ότι σκοπεύει να αυξήσει τα επιτόκια στις κεντρικές τράπεζες της ευρωζώνης τον Ιούλιο και τον Σεπτέμβριο. Στόχος της προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (Ε.Κ.Τ.) είναι να αντιμετωπίσει τον πολύ υψηλό πληθωρισμό που έχει ωθήσει πολλές χώρες σε αύξηση των κατώτατων μισθών, που με τη σειρά της μπορεί να οδηγήσει σε έναν ακόμα ατέρμονο κύκλο πληθωρισμού.
Μιλώντας στο ετήσιο συνέδριο της Ε.Κ.Τ., αναφορικά με τις επερχόμενες πολιτικές που θα υιοθετήσει, η Christine Lagarde τόνισε ότι το πρόβλημα του πληθωρισμού στην Ευρώπη γίνεται μέρα με τη μέρα πιο έντονο και, παράλληλα, οι αναπτυξιακές προοπτικές της περιοχής μειώνονται λόγω του πολέμου που μαίνεται ακόμα στην Ουκρανία κι έχει διαταράξει τις ευρωπαϊκές ισορροπίες.
Σύμφωνα με τα δεδομένα της Eurostat, ο πληθωρισμός στην Ευρώπη για τον μήνα Ιούνιο άγγιξε το 8,6%, ποσοστό ρεκόρ για την Ευρώπη. Για αντιπαραβολή, τον Μάιο του 2022 κυμαινόταν στο 8,1%, ένα ποσοστό που είναι ήδη επιβλαβές για την οικονομία, αλλά και απελπιστικά αυξημένο. Σε κάποιες χώρες της ευρωζώνης ο πληθωρισμός ξεπέρασε το 10%, όπως στην Ισπανία και στην Ελλάδα με 12%. Στις χώρες της Βαλτικής, που ανήκουν και αυτές στο ευρώ, λόγω της εγγύτητάς τους με τη Ρωσία, ο πληθωρισμός τους άγγιξε το 22%!
Η πρόεδρος της Ε.Κ.Τ. σημείωσε πως η ευρωζώνη είναι έτοιμη να λάβει γρήγορες αποφάσεις, για να προλάβει μία επιδείνωση του πληθωρισμού, αλλά και για να «φρενάρει» τις ήδη υπάρχουσες πληθωριστικές τάσεις. Η λύση, σύμφωνα με την Ε.Κ.Τ., είναι να αυξήσει άμεσα τα επιτόκια σε όλες τις κεντρικές τράπεζες της ευρωζώνης. Η αύξηση των επιτοκίων δεν είναι μία πρωτοπορία της Ε.Κ.Τ., καθώς και άλλες κεντρικές τράπεζες, όπως στις Η.Π.Α. και τον Καναδά, έχουν λάβει παρόμοια μέτρα, για να αντιμετωπίσουν τα υψηλά ποσοστά πληθωρισμού. Οι Η.Π.Α. αύξησαν τα επιτόκια κατά 0,75% που αποτελεί τη μεγαλύτερη κλιμάκωση από το 1994.
Στόχος κάθε κεντρικής τράπεζας είναι να κρατάει τις τιμές σχετικά σταθερές, δηλαδή προσπαθούν να σταθεροποιήσουν τις πληθωριστικές, αλλά και τις αποπληθωριστικές τάσεις που επηρεάζουν την οικονομία. Ειδικότερα, ένας υψηλός πληθωρισμός μπορεί να μειώσει την αξία των αποταμιευμένων χρημάτων, αλλά και γενικότερα όλων των εσόδων μεγάλων επιχειρήσεων μέχρι κι απλών εργαζομένων. Ακόμα, ο υψηλός πληθωρισμός αυξάνει την αξία όλων των αγαθών, δυσχεραίνοντας την καθημερινότητα όλων των κοινωνικών στρωμάτων.
Όταν μία κεντρική τράπεζα ανεβάζει τα επιτόκια, αυτό έχει άμεσο αντίκρισμα στα δάνεια και γενικά στην κατανάλωση. Αναλυτικότερα, η αύξηση των επιτοκίων της Κ.Τ. οδηγεί σε παράλληλη άνοδο των επιτοκίων των προσφερόμενων δανείων από τις υπόλοιπες τράπεζες. Αυτό συμβαίνει, επειδή οι μικρότερες «εμπορικές» τράπεζες δανείζονται από την κεντρική τράπεζα Κ.Τ. για την κάλυψη των άμεσών τους αναγκών. Η άνοδος των επιτοκίων των δανείων συνοδεύεται με παράλληλη αυστηροποίηση των όρων τους. Ως αποτέλεσμα, μειώνεται η κατανάλωση συνολικά, συνεπώς, οι «φουσκωμένες» από τον πληθωρισμό τιμές αρχίζουν να ελαχιστοποιούνται. Αυτή ακριβώς είναι η στρατηγική των περισσότερων κεντρικών τραπεζών, δηλαδή με τη μείωση της κατανάλωσης θα μειωθεί και ο ασφυκτικός πληθωρισμός.
Από την άλλη πλευρά, αυτή η μείωση της κατανάλωσης μπορεί να έχει καταστροφικές συνέπειες μακροχρόνια. Ουσιαστικά η μείωση της κατανάλωσης, αν συμβαίνει επί μεγάλο χρονικό διάστημα, οδηγεί σε μείωση της ανάπτυξης ή ακόμα μπορεί να προκαλέσει μία νέα οικονομική κρίση. Επιπλέον, είναι αποδεδειγμένη η σχέση ανάμεσα στον αποπληθωρισμό και την ανεργία. Δυστυχώς, όταν μειώνεται ο πληθωρισμός, δημιουργείται ένα νέο κύμα ανεργίας, που ειδικά σε χώρες, όπως η δική μας, μπορεί να αποβεί μοιραίος.
Κάτι που περιπλέκει ακόμα περισσότερο την κατάσταση είναι ότι η ενέργεια είναι η κυρίαρχη αιτία των πληθωριστικών τάσεων. Ο ηλεκτρισμός και η βενζίνη αποτελούν βασικά αγαθά στην καθημερινότητά μας και η αύξηση των τιμών τους δεν οδηγεί σε μείωση της ζήτησής τους. Άρα, γεννάται το εξής ερώτημα• είναι επαρκή και σωστά τα μέτρα που λαμβάνουν οι κεντρικές τράπεζες ή ωθούν την παγκόσμια οικονομία σε μία νέα οικονομική κρίση;
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Annual inflation up to 8.1% in the euro area, ec.europa.eu, διαθέσιμο εδώ
