Της Ελευθερίας Κωνστάντιου,
«Μοίρα μου πελαγίσια Ρωμιοσύνη», γράφει ο ποιητής Μιχάλης Γκανάς σε έναν στίχο του, εξηγώντας με τέσσερις λέξεις τον σημαντικό ρόλο που κατέχει η θάλασσα στον Ελληνισμό. Τα δύο σημαντικά πελάγη, το Αιγαίο και το Ιόνιο –ή το Ιόνιο και το Αιγαίο–, φιλοξενούν κάποια από τα σημαντικότερα ελληνικά νησιά. Σε αυτό το άρθρο, λοιπόν, θα σεργιανίσουμε το κοσμοπολίτικο Ιόνιο και τα νησιά του, ανακαλύπτοντας παραδοσιακά προϊόντα.
Ξεκινάμε την περιδιάβαση στο υπέροχο Ιόνιο από τα Κύθηρα και τα περίφημα λαδοπαξίμαδα. Όλοι λίγο πολύ τα γνωρίζουμε, αφού βρίσκονται στα ράφια των σούπερ μάρκετ σε όλη την Ελλάδα με τη σημείωση «Τύπου Κυθήρων». Παραδοσιακά, φτιάχνονται στο χωριό Καραβάς των Κυθήρων από κίτρινο αλεύρι και μπόλικο ελαιόλαδο, χαρίζοντάς τους εκτός από εξαιρετική γεύση και μια υφή που θυμίζει λίγο μπισκότο. Για τα συγκεκριμένα παξιμάδια να θυμάστε ότι μπορούν να λέγονται Κυθήρων, μόνο αν ο φούρνος βρίσκεται στο νησί.
Ανηφορίζοντας, φτάνουμε στην ξακουστή για τα μαντολάτα της Ζάκυνθο! Στο Τζάντε, όπως το αποκαλούν διαφορετικά, θα απολαύσει κανείς τα περίφημα μαντολάτα, ένα γλυκό που ήρθε μαζί με τους Βενετούς στο νησί. Τα βασικά υλικά για την παρασκευή του είναι τα ψημένα αμύγδαλα, η ζάχαρη, το μέλι και το ασπράδι αυγού, που του δίνει το χαρακτηριστικό του λευκό χρώμα. Σύμφωνα με τους ντόπιους, το σωστό μαντολάτο, για να είναι καλό, πρέπει όσο είναι φρέσκο να είναι πολύ σκληρό.
Επόμενη στάση η Κεφαλονιά! Ένα νησί με πλούσια αγροτική και κτηνοτροφική παραγωγή, σχεδόν αυτάρκες! Η Κεφαλονιά, λοιπόν, φημίζεται για το τυρί της, όπως η βαρελίσια φέτα Κεφαλονιάς, το κρασί της από την ποικιλία Ρομπόλα, αλλά και τα γλυκά της! Το πιο διάσημο γλυκό/κέρασμα είναι οι περίφημες μάντολες, ένα γλυκό που έχει ως βάση το αμύγδαλο. Σύμφωνα με την παράδοση, οι νοικοκυρές καβούρδιζαν αμύγδαλα, τα πασπάλιζαν με ζάχαρη και με μια σκόνη από κάποιο είδος φυκιού, το οποίο τους προσδίδει το χαρακτηριστικό κόκκινο χρώμα τους. Σήμερα, εκτός από τις κλασικές μάντολες, μπορεί κανείς να βρει και σε άλλες γεύσεις, όπως αυτές που γίνονται με το ξακουστό, τοπικό μέλι.
Η Λευκάδα αποτελεί άλλο ένα νησί γνωστό για τα τοπικά του προϊόντα, με σήμα κατατεθέν το Σαλάμι Λευκάδας, αλλά και τις Φακές από το χωριό της Εγκλουβής. Ωστόσο, στο άρθρο αυτό θα ασχοληθούμε με το περίφημο Σαλάμι της, αφού στα δύο προηγούμενα νησιά τα τοπικά προϊόντα που αναφέρθηκαν ήταν γλυκά! Έχει ως βάση το καλής ποιότητας χοιρινό κρέας που παράγεται στο νησί. Το κρέας, αφού γίνει κιμάς, ζυμώνεται με το λίπος του, αλάτι και κόκκους πιπεριού. Αφού ζυμωθεί και πάρει το γνωστό του σχήμα, χρειάζεται 8 ημέρες για να πραγματοποιηθεί η ευγενής ωρίμανση, ενώ, έπειτα, συνεχίζει να ωριμάζει εκτός ψυγείου. Το κλίμα της Λευκάδας, άλλωστε, προσομοιάζει με της Πάρμας στην Ιταλία, με την ιδανική υγρασία να δίνει τη δυνατότητα στο σαλάμι να ωριμάζει σταδιακά, αναπτύσσοντας πλούσια αρώματα. Ένας υπέροχος μεζές για συνοδεία μπύρας, κρασιού, ούζου ή τσίπουρου.
Τελευταίος σταθμός του γευστικού μας ταξιδιού στο Ιόνιο είναι η κοσμοπολίτικη Κέρκυρα! Ένα νησί γνωστό τόσο για τα κουμκουάτ όσο και για το τοπικό αλλαντικό του, το νούμπουλο! Τα πρώτα είναι γεγονός είτε τα μισείς είτε τα λατρεύεις, ενώ το δεύτερο βλέπουμε τα τελευταία χρόνια να γίνεται γνωστό και να αποτελεί συστατικό τόσο σε σαλάτες όσο και σε πίτσες. Οι Βενετοί άφησαν το στίγμα τους στο νησί, επηρεάζοντας και την τοπική γαστρονομία. Οι Κερκυραίοι έμαθαν από αυτούς την τέχνη της αλαντοποιίας. Βασική ύλη για το νούμπουλο είναι το χοιρινό κρέας, το οποίο παστώνεται με χοντρό αλάτι, μαρινάρεται σε κρασί, αρτύζεται με πιπέρι και ρίγανη, καπνίζεται με διάφορα αρωματικά και μένει στον αέρα για να ωριμάσει. Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, το νούμπουλο χρησιμοποιείται σε σαλάτες, ενώ είναι και πρώτης τάξεως συνοδευτικό για το ουζάκι των Κερκυραίων.
Το κοσμοπολίτικο Ιόνιο με τις ιταλικές επιρροές και τον αριστοκρατικό του χαρακτήρα δεν θα μπορούσε να μην παράγει κάποια από τα πιο ιδιαίτερα εδέσματα του ελληνικού χώρου. Το άρθρο αυτό επιχείρησε μια τέτοια περιδιάβαση, με κύριο μέλημα να γνωρίσουμε τόπους και προϊόντα. Ελπίζω, έστω και νοερά, να επισκεφθήκατε τα υπέροχα Επτάνησα και όταν βρεθείτε εκεί, οι γραμμές αυτού του άρθρου να έρθουν στο μυαλό σας, όταν αναρωτηθείτε τι πρέπει να δοκιμάσετε!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Πως παρασκευάζεται το παραδοσιακό «Λευκαδίτικο σαλάμι», ereportaz.gr, διαθέσιμο εδώ
- Παραδοσιακά Προϊόντα Κεφαλονιάς, sesoulas-kefalonia.gr, διαθέσιμο εδώ
- Το ξεχωριστό αλλαντικό της Κέρκυρας, greekgastronomyguide.gr, διαθέσιμο εδώ
