Της Κατερίνας Σφυράκη,
Από την αρχή της ζωής μας εντασσόμαστε σε διάφορες κοινωνικές ομάδες και υποομάδες, κοινωνικοποιούμαστε, αρχικά, μέσω των οικογενειών μας ή των ανθρώπων που έχουν την κηδεμονία μας και οι διαδικασίες κοινωνικοποίησης συνεχίζονται εφ’ όρου ζωής, καθώς οι άνθρωποι, στην πλειοψηφία τους, δεν μπορούν να ζήσουν αποκομμένοι από το κοινωνικό σύνολο.
Η διαδικασία αυτή επιτυγχάνεται και διαιωνίζεται από τη συμμετοχή και τη συνδιαλλαγή μας αρχικά από τους πρωτογενείς φορείς κοινωνικοποίησης, όπως η οικογένεια, οι παρέες και το σχολείο. Αδιαμφισβήτητα, οι συγκεκριμένοι φορείς φέρουν εξέχουσα σημασία, καθώς το άτομο μαθαίνει μέσω αυτών να συνυπάρχει και να συνδιαλέγεται με άλλα άτομα, οικοδομώντας, έτσι, τις βάσεις για τις υπόλοιπες σχέσεις που θα ακολουθήσουν μετέπειτα στη ζωή του. Ωστόσο, εξίσου σημαντικοί θεωρούνται και οι δευτερογενείς φορείς κοινωνικοποίησης, όπως οι αθλητικές ομάδες, οι καλλιτεχνικοί σύλλογοι, ομάδες που ασχολούνται με την απόκτηση δεξιοτήτων και ταλέντων και την καλλιέργεια ενδιαφερόντων.
Η συμμετοχή σε τέτοιους συλλόγους για ένα άτομο ξεκινά συχνά από την παιδική και την προεφηβική ηλικία, αργότερα για κάποια άτομα ή νωρίτερα για άλλα, φέροντας σε κάθε περίπτωση ιδιαίτερη σημασία και πληθώρα πλεονεκτημάτων. Ενδεικτικά, αξίζει να αναφερθούν είδη ομάδων, όπως είναι οι σύλλογοι εκμάθησης παραδοσιακών χορών, οι αθλητικοί σύλλογοι, οι χορευτικές, μουσικές, θεατρικές ομάδες, καθώς και λέσχες ανάγνωσης, δημιουργικής γραφής, επιτραπέζιων παιχνιδιών κ.λ.π. Καθένας από αυτούς τους συλλόγους προσφέρει, φυσικά, διαφορετικά πλεονεκτήματα στα άτομα που φιλοξενεί, εξειδικευμένα στον τομέα υπηρεσιών που παρέχει. Εντούτοις, υπάρχει μια κοινή δυναμική, η οποία απορρέει γύρω από τον πυλώνα οποιασδήποτε ομάδας.
Η ομάδα δημιουργεί στο άτομο τη δυνατότητα της ευελιξίας, καθώς αυτό οφείλει να προσαρμόζεται σε προγράμματα και ανάγκες κι άλλων ατόμων, με σκοπό να διατηρηθεί η συνοχή της ομάδας και να προκύπτει ένα ενιαίο και σταθερό πρόγραμμα. Επιπρόσθετα, οι ομαδικές δράσεις απαιτούν καλό προγραμματισμό, καθώς τα άτομα καλούνται να τηρούν συγκεκριμένες προθεσμίες και χρονοδιαγράμματα, οπότε υπάρχει όφελος ως προς την καλλιέργεια της οργανωτικότητας ενός ατόμου. Τα άτομα που συμμετέχουν σε μια ομάδα καταφέρνουν να ξεπερνούν εμπόδια και δυσκολίες γρηγορότερα και ευκολότερα από άτομα που έχουν συνηθίσει να λειτουργούν σε ατομικό πλαίσιο. Καλλιεργείται, ταυτόχρονα, η δεξιότητα της καινοτομίας και της παραγωγικότητας, καθώς η συνδιαλλαγή των ατόμων μεταξύ τους προκαλεί τη συνεχή παραγωγή νέων ιδεών και τη δημιουργία νέων projects. Τέτοιου είδους διαδικασίες ενθαρρύνουν πάνω απ’ όλα τη συνεργασία, τον σεβασμό στις απόψεις των άλλων, στις ιδέες και τις επιθυμίες τους και προωθεί το κλίμα της ομαδικής δουλειάς.
Σχετικά με την ομαδικότητα, αξίζει να αναφερθεί και το γεγονός ότι, κατά κύριο λόγο, η ομάδα καλλιεργεί την αίσθηση της κοινής ταυτότητας, την αίσθηση του (συν)ανήκειν. Εντός των δραστηριοτήτων που αναπτύσσονται, τόσο σε ομάδες που δραστηριοποιούνται σε εξωτερικό πλαίσιο όσο και σε ομαδικά tasks που ανακύπτουν στο σχολείο ή την εργασία, τα άτομα αποκτούν την αίσθηση της συλλογικότητας. Βιώνουν όλα μαζί τις επιτυχίες, τις αποτυχίες, τις προσπάθειες και τους κόπους της ομάδας τους. Ακόμα κι αν δεν επιτυγχάνεται κάθε φορά ο επιδιωκόμενος στόχος μιας ομάδας (για παράδειγμα, η νίκη σε έναν διαγωνισμό), οι συμμετέχοντες και συμμετέχουσες μιας ομάδας μαθαίνουν να αγωνίζονται ομαδικά, να ενστερνίζονται τα συναισθήματα των συμπαικτών/συνεργατών τους και φυσικά, να συνεχίζουν τις προσπάθειές τους ανεξαρτήτως αποτελέσματος.
Φυσικά, με τη συμμετοχή ενός ατόμου σε μια ομάδα είναι πιθανό να ανακύψουν και διάφοροι κίνδυνοι. Η ομάδα ενδέχεται πολλές φορές να καταπατήσει τα δικαιώματα και τις ιδιαίτερες ανάγκες των συμμετεχόντων/ουσών της, έχοντας βλέψεις που έγκεινται μόνο στην επίτευξη του στόχου της. Ακόμη, είναι, δυστυχώς, πιθανό ορισμένα άτομα να σφετεριστούν τα επιτεύγματα των συναδέλφων τους, με σκοπό τη δική τους, προσωπική ανάδειξη και με τον τρόπο αυτό να υποδαυλιστεί ο κόπος και η προσπάθεια ενός ατόμου, με αποτέλεσμα να βιώσει το αίσθημα της αδικίας. Τα σενάρια αυτά δεν είναι αντενδείξεις που αποσκοπούν στην αποτροπή ενός ατόμου από τη συμμετοχή σε μια ομάδα, αλλά προβλήματα που μπορεί όντως να ανακύψουν. Με την κατάλληλη, ωστόσο, διαχείριση και οριοθέτηση ενός ατόμου εξ αρχής, πρόκειται για προβλήματα που μπορούν να επιλυθούν ή, ακόμη καλύτερα, να προληφθούν.
Κάθε ηλικιακή, προσωπική και επαγγελματική φάση φέρει τις δικές της απαιτήσεις και είναι ιδιαίτερα πιθανό η συμμετοχή σε κάποια συλλογική δράση να μην είναι πάντα εφικτή. Τα πολλαπλά οφέλη τα οποία προσφέρουν, ωστόσο, η ομαδικότητα και η συνεργατικότητα είναι αναμφίβολα για κάθε άτομο σε οποιαδήποτε κατάσταση κι αν βρίσκεται, καθώς μέσω της ομάδας είναι πιθανό να βρεθούν λύσεις ακόμη και σε προβληματικές που δεν αφορούν άμεσα τον στόχο της ομάδας. Τι λέτε, ήρθε η ώρα να γραφτείτε σε εκείνο το ομαδικό πρόγραμμα που σκεφτόσασταν, αλλά δεν παίρνατε την απόφαση;
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Τhe importance of teamwork, Indeed.com, διαθέσιμο εδώ
- Τhe importance of teamwork (as proven by science), atlassian.com, διαθέσιμο εδώ
