Της Μαρίας Πολίτου,
Το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης, συνάμα με τη σύγχρονη και πλήρως εξελιγμένη ανθρωπιστική έρευνα των τελευταίων χρόνων, επέφεραν στην επιφάνεια έναν ορυμαγδό πληροφοριών, μέσα από τον οποίο ο σύγχρονος πολίτης μπόρεσε να έρθει σε επαφή με τον αμφιταλαντευόμενο όρο του εκφοβισμού. Οι καταγγελίες που πραγματοποιήθηκαν τις τελευταίες ημέρες, έφεραν στο φως ένα φαινόμενο χρόνιο, το οποίο επιδρά σαν οχετός. Πρόκειται για το λεγόμενο “mobbing”, όπως είθισται να ονομάζεται, ή αλλιώς «εργασιακός εκφοβισμός», ο οποίος λαμβάνει χώρα σε πολλούς τομείς του εργασιακού κλάδου.
Η πρώτη εμφάνιση της λέξης mobbing αναδείχθηκε το 1980 στη Σκανδιναβία από τον γνωστό καθηγητή Leymann. Πρόκειται για μία συγκεκριμένη μορφή bullying, που εμπεριέχει κυρίως χαρακτηριστικά ψυχολογικής παρενόχλησης, η οποία, μετά από ένα σημείο, φτάνει το εκάστοτε άτομο στην ηθική του τελμάτωση. Σύμφωνα με πανεπιστημιακές έρευνες και όπως ορίζει το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, το συγκεκριμένο είδος εκφοβισμού προέρχεται από ένα άτομο ή μία ομάδα ατόμων και εκδηλώνεται μέσα από μία αδικαιολόγητη και επιθετική συμπεριφορά προς έναν άλλο εργαζόμενο. Η συγκεκριμένη επίθεση μπορεί να βλάψει τόσο σωματικά όσο και ψυχολογικά το θύμα και κυρίως ο θύτης επιλέγει να επιτεθεί σε άτομα, τα οποία θεωρεί πιο αδύναμα και απροστάτευτα, προκειμένου να τους επιβάλλει την εξουσία του ή ακόμα χειρότερα να τα εκμεταλλευτεί, χρησιμοποιώντας αθέμιτα μέσα.
Το πρωταρχικό στάδιο του mobbing είναι έμμεσο και χαρακτηρίζεται από μία αδιάκριτη συμπεριφορά ορισμένων συναδέλφων. Ωστόσο, στη συνέχεια, οι συμπεριφορές γίνονται πιο άμεσες και τα χαρακτηριστικά του είναι η γελιοποίηση, η απομόνωση, η κριτική, ο ψυχολογικός και σωματικός πόλεμος προς το θύμα. Άλλωστε, δεν πρόκειται για μία στιγμιαία επίθεση. Αντιθέτως, συνίσταται σε μία αλληλουχία πράξεων, οι οποίες εμφανίζονται συστηματικά και για μεγάλο χρονικό διάστημα, προκειμένου να οδηγήσουν το απεικονιζόμενο ως θύμα να περιθωριοποιηθεί εντελώς, να απομονωθεί και στην ακραία μορφή του να παραιτηθεί από την εργασία του. Οι μορφές βίας που εκδηλώνονται κάθε φορά ποικίλλουν, δηλαδή υπάρχει: η λεκτική βία, η συναισθηματική βία, η οποία είναι και η πιο συνήθης μορφή του mobbing, καθώς και δεν αποκλείεται ένα από τα μέσα που θα χρησιμοποιηθούν να είναι και η σωματική βία. Επομένως, δημιουργείται μία σχέση φόβου μεταξύ θύματος και θύτη και το κυρίαρχο συναίσθημα στην εργασία είναι η αβεβαιότητα. Η στοχοποίηση γίνεται σε μεγαλύτερο ποσοστό σε άτομα τα οποία είναι πιο ντροπαλά και εσωστρεφή, ενώ οι ‘’mobbers’’ είναι κυρίως άτομα, τα οποία προσπαθούν να επιβληθούν, προκειμένου να νιώσουν οι ίδιοι καλύτερα με το να βλάπτουν τους γύρω τους.
Η συγκεκριμένη μορφή βίας μπορεί να προκαλέσει πολλαπλές επιπτώσεις στην ανθρώπινη ψυχοσύνθεση. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις στις οποίες ένα άτομο που έχει δεχτεί τέτοια συμπεριφορά, να θελήσει να κάνει κακό στον εαυτό του, να αντιμετωπίζει ισχυρή κατάθλιψη και το πιο διαδεδομένο, να υπάρξει μία έντονη μείωση της απόδοσής του στη δουλειά, καθώς και μία διαρκής κρίση μεταξύ συναδέλφων.
Βεβαίως, αξιοσημείωτο χαρακτηρίζεται το γεγονός ότι ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες έχουν συμβάλλει στη μείωση αυτού του φαινομένου. Με τη σειρά τους έχουν θεσμοθετήσει νόμο, σύμφωνα με τον οποίο η εργασιακή παρενόχληση διώκεται ποινικά, με αυστηρότατες κυρώσεις και έχουν ιδρυθεί οργανισμοί, με σκοπό την ψυχολογική και νομική υποστήριξη του εργαζόμενου-θύματος. Συγκεκριμένα, η Γαλλία, η Ολλανδία και το Βέλγιο έχουν θεσμοθετήσει αυτά τα πλαίσια, αλλά και άλλες ευρωπαϊκές χώρες ακολουθούν αυτό το πρότυπο και προσπαθούν να οδεύσουν προς αυτή την κατεύθυνση, νομιμοποιώντας κώδικες, με σκοπό την πρόληψη του φαινομένου.
Η ηθική παρενόχληση στον χώρο εργασίας αποτελεί ένα φαινόμενο, το οποίο προσβάλλει την ανθρώπινη αξία και αξιοπρέπεια. Το σημαντικό, όμως, είναι να αναγνωρίσουμε τέτοια φαινόμενα και να μπορέσει η κάθε χώρα να δώσει την απαραίτητη αξία, ώστε να εξαλειφθούν μέσω της νομικής οδού για τον θύτη και να παραχθεί μία ψυχολογική υποστήριξη για το θύμα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Εργασιακός εκφοβισμός: Τι είναι- Πως να τον αντιμετωπίσετε νομικά, topontiki.gr, διαθέσιμο εδώ
- Τα σημάδια που μαρτυρούν ότι έχεις πέσει θύμα εκφοβισμού στον χώρο εργασίας σου, bovary.gr, διαθέσιμο εδώ
- Μπλόκο στο εργασιακό bullying και την παρενόχληση: Νέες υποχρεώσεις για τις επιχειρήσεις, dikaiologitika.gr, διαθέσιμο εδώ
