Της Σπυριδούλας Βλάχα,
«Πρώτη κυρία της μουσικής», “Lady Ella” και «Βασίλισσα της τζαζ». Είναι κάποια από τα ονόματα με τα οποία αποκαλούσαν την τραγουδίστρια της τζαζ, Έλλα Φιτζέραλντ. Ποια ήταν, όμως, η ζωή της τραγουδίστριας, με την 60χρονη μουσική καριέρα, που εντυπωσίαζε στους διαγωνισμούς ταλέντων;
Η Έλλα Φιτζέραλντ γεννήθηκε στο Νιούπορτ Νιουζ της Βιρτζίνια, στις 25 Απριλίου του 1917. Μεγάλωσε με τη μητέρα της στη Νέα Υόρκη, η οποία την προέτρεπε να ασχοληθεί με τη μουσική, αν και η ίδια ήθελε να ασχοληθεί με το χορό. Από το 1934 και μετά, όμως, η ζωή της επιφύλασσε δυσάρεστες εκπλήξεις, αφού η μητέρα της πέθανε και ο πατριός της ξεκίνησε να την κακοποιεί. Ως αποτέλεσμα, η Έλλα έφυγε από το σπίτι και έκανε παράνομες δουλειές, ενώ έφτασε να εργάζεται μέχρι και για την μαφία. Η αστυνομία την συνέλαβε και την οδήγησε σε ορφανοτροφείο, από το οποίο δραπέτευσε και έζησε στον δρόμο για αρκετό καιρό. Ωστόσο, όπως είχε δηλώσει και η ίδια, οι εμπειρίες αυτές την ωρίμασαν και της προσέφεραν συναίσθημα για τις ερμηνείες των τραγουδιών της.
Μόλις σε ηλικία 17 ετών, συμμετείχε σε ένα διαγωνισμό ταλέντων στο Apollo Theater, στον οποίο έκλεψε τις εντυπώσεις. Εκεί γνώρισε τον σαξοφωνίστα Μπένι Κάρτερ, ο οποίος τη
σύστησε στον ντράμερ Τσικ Γουέμπ, στο συγκρότημα του οποίου έγινε τραγουδίστρια. Με το συγκρότημα βρέθηκε να τραγουδά στο γνωστό κλαμπ “Savoy Ballroom” και ηχογράφησε τα πρώτα της τραγούδια όπως τα “A-Tisket A-Tasket” και το “Undecided”. Το πρώτο, μάλιστα, πούλησε 1 εκατομμύριο αντίτυπα και για 17 εβδομάδες παρέμεινε στις μουσικές τάσεις. Με τον θάνατό του, η Έλλα ανέλαβε τη διαχείριση του συγκροτήματος του «Τσικ» μέχρι το 1942, ξεκινώντας την προσωπική της καριέρα. Ένα χρόνο πριν, το 1941, παντρεύτηκε τον λιμενεργάτη Μπένι Κόρνγκει, με τον οποίο χώρισαν σύντομα.
Το 1946 την ανακάλυψε ο μουσικός παραγωγός Νόρμαν Γκρανζ, ο οποίος έγινε μάνατζερ της και της εξασφάλισε την συμμετοχή της στην περιοδεία του Ντίζι Γκιλέσπι, και το 1947 παντρεύτηκε με τον τζαζ μπασίστα του Γκιλέσπι, Ρέι Μπράουν. Οι δυο τους υιοθέτησαν τον γιο της ετεροθαλούς αδελφής της, ο οποίος στη συνέχεια έγινε μουσικός της μπλουζ. Ωστόσο, η Φιτζέραλντ και ο Μπράουν πήραν διαζύγιο το 1953. Το 1955, ο Γκρανζ ίδρυσε την τζαζ δισκογραφική εταιρεία “Verve”, με την οποία η Έλλα ηχογράφησε 19 ανθολογίες τραγουδιών, οι οποίες περιελάμβαναν 250 από τα σημαντικότερα τραγούδια των Η.Π.Α.
Στην πορεία της καριέρας της, η Έλλα Φιτζέραλντ πούλησε περίπου 40 εκατομμύρια δίσκους και 70 μουσικά άλμπουμ, ενώ κέρδισε 13 βραβεία Grammy. Μέχρι τη δεκαετία του 1990 μάλιστα, είχε πουλήσει πάνω από 200 δίσκους. Είχε συνεργαστεί με μεγάλα ονόματα, όπως ο Ντιουκ Έλινγκτον και ο Κάουντ Μπέιζι στην αρχή της μουσικής της πορείας, και στη συνέχεια με τους Όσκαρ Πίτερσον, Φρανκ Σινάτρα και Λούις Άρμστρονγκ. Με τον τελευταίο, ειδικά, δημιούργησαν ένα εξαιρετικό δίδυμο, καθώς έγιναν γνωστοί για την ικανότητά τους να μιμούνται με τη φωνή τους μουσικά όργανα, όπως η τρομπέτα.
Τη δεκαετία του 1980, η μεγάλη τραγουδίστρια ήρθε αντιμέτωπη με προβλήματα υγείας. Το 1985 υπέστη εγχείρηση καρδιάς, ενώ το 1994 της αφαιρέθηκαν και τα δυο της πόδια, καθώς έπασχε από διαβήτη. Πραγματοποίησε την τελευταία της ηχογράφηση το 1989 και δύο χρόνια αργότερα έκανε την τελευταία της εμφάνιση στο Carnegie Hall. Ο θάνατός την βρήκε στις 15 Ιουνίου του 1996, στο σπίτι της στο Μπέβερλι Χιλς.
Η προσφορά της Έλλα Φιτζέραλντ στη μουσική της τζαζ είναι αξιοσημείωτη. Η φωνή της διέθετε νεανική χροιά, η οποία όμως είχε μεγάλη έκταση (για όσους γνωρίζουν μουσική: 3 οκτάβες). Ίσως αυτό να ήταν που της επέτρεπε να εναλλάσσεται μεταξύ τραγουδιών διαφορετικών μουσικών ρεπερτορίων. Ήταν, επίσης, γνωστή για την αψεγάδιαστη προφορά της και τον επιτυχημένο αυτοσχεδιασμό της πάνω στη σκηνή. Άλλωστε, δεν την αποκαλούσαν τυχαία «Βασίλισσα της Τζαζ».
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Έλλα Φιτζέραλντ, el.wikipedia.org, διαθέσιμο εδώ
- «Έλλα Φιτζέραλντ», sansimera.gr, διαθέσιμο εδώ
- «Η βασίλισσα της τζαζ Έλα Φιτζέραλντ», newsbeat.gr, διαθέσιμο εδώ
- A-Tisket, A-Tasket, lyrics.com, διαθέσιμο εδώ
- «Ella Fitzerald: Η Μεγάλη Κυρία της Τζαζ», tvxs.gr, διαθέσιμο εδώ
