13.7 C
Athens
Κυριακή, 22 Δεκεμβρίου, 2024
ΑρχικήIn MemoriamIn Memoriam: Αλέξανδρος Ζαΐμης

In Memoriam: Αλέξανδρος Ζαΐμης


Του Θεοχάρη Χατζημανώλη, 

Σα σήμερα πεθαίνει το 1936 ο Αλέξανδρος Ζαΐμης, Έλληνας πολιτικός και τραπεζίτης, ο οποίος διατέλεσε έξι φορές πρωθυπουργός της Ελλάδας, δύο φορές πρόεδρος του ελληνικού κοινοβουλίου, πρόεδρος της Γερουσίας, Ύπατος Αρμοστής της Κρήτης και πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας. Ο μοναδικός πολιτικός της νεοελληνικής ιστορίας με τόσα πολλά πολιτικά αξιώματα.

Γεννήθηκε το 1855 στην Αθήνα σε εύπορη οικογένεια. Ο πατέρας του, Θρασύβουλος Ζαΐμης, ήταν πολιτικός και διατέλεσε πρωθυπουργός της Ελλάδας την περίοδο 1869-1870. Η μητέρα του, Ελένη Μουρούζη καταγόταν από επιφανή φαναριώτικη οικογένεια. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στη συνέχεια στο Πανεπιστήμιο της Λειψίας, του Βερολίνου και της Χαϊδελβέργης, από το οποίο και έλαβε το διδακτορικό του. Στη συνέχεια μετέβη στο Παρίσι, όπου και σπούδασε στη Σχολή Πολιτικών Επιστημών. Μετά την αποφοίτησή του επέστρεψε στην Ελλάδα, όπου αμέσως μετά το θάνατο του πατέρα του πολιτεύτηκε στην επαρχία Καλαβρύτων και εκλέχθηκε βουλευτής Καλαβρύτων με το κόμμα του Θ. Δηλιγιάννη.

Ειδικότερα στις 21 Σεπτεμβρίου του 1897, όταν ανατράπηκε από τον Θ. Δηλιγιάννη η μέχρι τότε κυβέρνηση του Δ. Ράλλη, ο Α. Ζαΐμης με την προτροπή του Δηλιγιάννη εγκατέλειψε τη μέχρι τότε θέση του Προέδρου της Βουλής και ανέλαβε το σχηματισμό της Κυβέρνησης του 1897, κρατώντας για τον εαυτό του το υπουργείο Εξωτερικών. Η κυβέρνηση αυτή του Αλ. Ζαΐμη παρέμεινε δύο χρόνια, μέχρι το 1899, μετά την ήττα που υπέστη στις εκλογές του έτους εκείνου. Επί της 1ης αυτής πρωθυπουργίας του, o Αλ. Ζαΐμης έφερε σε πέρας τις διαπραγματεύσεις για την υπογραφή της οριστικής συνθήκης ειρήνης με την Οθωμανική Αυτοκρατορία, μετά τον Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897. Στις 29 Οκτωβρίου του 1898, ο Α. Ζαΐμης υπέβαλε στο Βασιλιά Γεώργιο τον Α΄ την παραίτησή του λόγω της δυσφορίας που είχε επέλθει επί των οικονομικών μέτρων, που επέβαλε ο Διεθνής Οικονομικός Έλεγχος.

Το 1901, μετά τα αιματηρά επεισόδια των Ευαγγελικών, λόγω της απόδοσης του Ευαγγελίου στη δημοτική (χυδαία όπως χαρακτηρίστηκε) γλώσσα, που συνέβησαν στην Αθήνα, σχηματίστηκε με βασιλική πρωτοβουλία για έναν χρόνο, η κυβέρνηση Ζαΐμη για την αποκατάσταση της τάξης, την οποία και πέτυχε.

Στις 18 Σεπτεμβρίου του 1906, μετά τις εξελίξεις επί του Κρητικού ζητήματος και μετά από πρόταση του Βασιλιά Γεωργίου του Α’, ο Α. Ζαΐμης διορίστηκε από τις Μεγάλες Δυνάμεις Ύπατος Αρμοστής της Κρήτης, διαδεχόμενος τον παραιτηθέντα προηγουμένως Πρίγκιπα Γεώργιο. Μετά την ορκωμοσία του στο νέο πιο φιλελεύθερο σύνταγμα που συντάχθηκε, προσπάθησε και πέτυχε να συνδιαλλάξει τα αντιμαχόμενα μέρη, όπως είχαν διαμορφωθεί μετά την επανάσταση του Θερίσου, παρέχοντας γενική αμνηστία. Αξιομνημόνευτη είναι η οργάνωση της κρητικής πολιτοφυλακής (χωροφυλακής) από Έλληνες και η μέριμνα για τη διπλωματική εκπροσώπηση της Κρητικής Πολιτείας. Τη θέση διατήρησε έως το 1908, οπότε και έληξε το αρμοστειακό καθεστώς.

Την περίοδο 1913-1914 συμμετείχε σε διάφορες αποστολές στην Ευρώπη και στη συνέχεια την περίοδο 1914 – 1920 διετέλεσε συνδιοικητής της Εθνικής Τράπεζας μαζί με τον Γεώργιο Χρηστάκη Ζωγράφο, που παρέμεινε στη θέση αυτή μέχρι τις 19 Δεκεμβρίου του 1920. Παράλληλα, κατά το ίδιο διάστημα σχημάτισε τρεις μεταβατικές, βραχύβιες κυβερνήσεις, το 1915 (Σεπτέμβριος – Οκτώβριος), το 1916, (Ιούνιος -Σεπτέμβριος) και το 1917 (Απρίλιος – Ιούνιος), οι οποίες όμως δεν ασκούσαν ουσιαστική διακυβέρνηση. Κατά δε τη διάρκεια της τελευταίας και κατόπιν εισβολής της Αντάντ και παραβίασης των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας, με τελεσιγραφική απαίτηση της Γαλλίας, απομακρύνθηκε από την Ελλάδα ο Βασιλιάς Κωνσταντίνος, ενώ κατασχέθηκε και ο ελληνικός στόλος. Πολύ αργότερα, το 1926 ο Ζαΐμης σχημάτισε για έκτη φορά κυβέρνηση (Κυβέρνηση Αλέξανδρου Ζαΐμη 1926), αυτή τη φορά οικουμενική, παραμένοντας μέχρι το 1928, οπότε και επέστρεψε στην Ελλάδα ο Ελευθέριος Βενιζέλος. Το 1929 εξελέγη γερουσιαστής και εν συνεχεία πρόεδρος της γερουσίας. Υπό την ιδιότητα αυτή ανέλαβε την προεδρία της Δημοκρατίας μετά την παραίτηση του Παύλου Κουντουριώτη. Πέθανε το 1936 στη Βιέννη.


Θεοχάρης Χατζημανώλης

Γεννήθηκε στο Λιτόχωρο Πιερίας το 1999. Είναι φοιτητής του τμήματος Ιστορίας-Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης από τον Οκτώβριο του 2017. Στα ενδιαφέροντα και τις δράσεις που αναπτύσσει συμπεριλαμβάνονται θεματικές ενότητες πολιτικής, ιστορίας, φιλοσοφίας, κοινωνιολογίας, οικονομίας και κριτικής της τέχνης. Συμμετέχει σε πολιτικές προσομοιώσεις, επιστημονικά συνέδρια και ημερίδες και ασχολείται από την παιδική του ηλικία με το θέατρο. Γνωρίζει αγγλικά και ιταλικά. Στο OffLine Post γράφει ιστορικά θέματα.

TA ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΑΡΘΡΑ

Ραφαήλ-Νικόλαος Μπελενιώτης, Σύμβουλος Έκδοσης
Ραφαήλ-Νικόλαος Μπελενιώτης, Σύμβουλος Έκδοσης
Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1999. Είναι φοιτητής του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, με κατεύθυνση στην νεότερη και σύγχρονη ελληνική ιστορία.