Της Άννας Τσέλα,
Ένα φλέγον θέμα που δεν θα πάψει να απασχολεί την κοινωνία, όσα χρόνια και να περάσουν, είναι το ζήτημα των εκτρώσεων. Πληθώρα ατόμων είναι υπέρ και άλλο ένα ποσοστό είναι κατά, με την κάθε πλευρά να έχει τα δικά της πιστεύω. Όμως, οι λέξεις εγκυμοσύνη, έκτρωση και ελευθερία θα έπρεπε να είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν σε μια πρόταση δίχως η εγκυμονούσα να αισθάνεται πως κάνει μια «λανθασμένη» πράξη, δίχως βλέμματα μίσους και απέχθειας από την κοινωνία (η οποία ήταν ανέκαθεν εχθρική προς τις γυναίκες, οι οποίες επιθυμούσαν την άμβλωση), την οικογένεια και, γενικά, των τρίτων προσώπων προς την ίδια για την οποιαδήποτε απόφασή της.
Υπάρχουν κάποιες χώρες, οι οποίες, βάσει νόμου, δίνουν το ελεύθερο στο άτομο που κυοφορεί να πράξει με βάση τη δική του προσωπική εκτίμηση, δίχως το αίσθημα της καταπίεσης. Υπάρχει, όμως, και η άλλη πλευρά του νομίσματος, όπου αρκετές χώρες δεν αναγνωρίζουν (ακόμα) το δικαίωμα αυτό, επιλέγοντας να δηλώνουν πως η άμβλωση είναι δυνατόν να καταδικάσει την εγκυμονούσα σε χρόνια φυλάκισης, όπου τις περισσότερες φορές δε γίνεται αποδεκτό κάποιο ελαφρυντικό. Το συγκεκριμένο θέμα αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα θέματα αντιπαράθεσης στην πολιτική και κοινωνική σκηνή των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής. Ενώ το ίδιο ισχύει και για τις χώρες της Λατινικής Αμερικής.
Δεν είναι λίγες οι πολιτείες των ΗΠΑ, όπου έχουν θέσει αυστηρά όρια, όσον αφορά την ελεύθερη πρόσβαση στις αμβλώσεις. Υπάρχουν κάποιες γυναίκες, όπου σε κρυφή συνεργασία με γιατρούς, προχωρούν σε έκτρωση ακόμα και αν αυτή δεν επιτρέπεται βάσει νόμου. Όμως, ορισμένες χώρες στη Λατινική Αμερική έχουν επιλέξει να κινηθούν προς μια πιο «ελεύθερη κατεύθυνση» και αυτό είναι εμφανές από τον αυξανόμενο αριθμό χωρών, που επέλεξαν να καταργήσουν τον νόμο για υποχρεωτική εγκυμοσύνη, δίνοντας το ελεύθερο της επιλογής. Η Laura Gil, γυναικολόγος και ακτιβίστρια όσον αφορά τα δικαιώματα των αμβλώσεων στη Bogota της Κολομβίας, αποτελεί ένα από τα χιλιάδες άτομα που βίωσε την ανατροπή. Η ίδια δηλώνει πως κάθε φορά που πραγματοποιούνταν συναντήσεις με επαγγελματίες υγείας στις ΗΠΑ, υπήρχαν άτομα που θαύμαζαν τον αγώνα και την επιμονή τους για να φέρουν την αλλαγή, όσον αφορά τα αναπαραγωγικά δικαιώματα.
Η νομιμοποίηση των αμβλώσεων στην Κολομβία πραγματοποιήθηκε τον Φεβρουάριο, όταν το Συνταγματικό Δικαστήριο έλαβε την απόφαση να «δώσει το ελεύθερο» να μπορεί να γίνει έκτρωση έως και την 24η εβδομάδα της εγκυμοσύνης. Τα βήματα της Κολομβίας, με αυτή την ιστορική απόφαση που αποτελεί μια ανάσα για τις εγκυμονούσες, ακολούθησαν το Μεξικό και η Αργεντινή. Οι υποστηρικτές, ανεξαιρέτως φύλου, κινητοποιήθηκαν μαζικά, γιορτάζοντας τη νίκη τους. Η Κούβα νομιμοποίησε την πρακτική το 1965 και η Ουρουγουάη, με τη σειρά της, το 2012 (αποτελεί μια χώρα με μακρά κληρονομιά όσον αφορά τον κοινωνικό φιλελευθερισμό).
Η Γερουσία της Αργεντινής έδωσε τη δυνατότητα άμβλωσης έως τις 14 εβδομάδες. Απόφαση που πάρθηκε τον Δεκέμβριο του 2020. Με την απόφαση αυτή, η Αργεντινή αποτέλεσε το μεγαλύτερο έθνος στη Λατινική Αμερική, το οποίο επιλέγει να προχωρήσει σε μια τόσο σημαντική αλλαγή. Συνεχίζοντας, τον Σεπτέμβριο, το Ανώτατο Δικαστήριο του Μεξικού αποφάσισε ομόφωνα πως ο νόμος που καθιστά την άμβλωση παράνομη είναι αντισυνταγματικός. Η απόφαση αυτή δεν είναι το τέλος, καθώς μεμονωμένα κράτη προχωρούν προς την εφαρμογή παρόμοιων νόμων. Ακόμα και αν οι ρυθμοί δεν είναι το ίδιο, το κυριότερο είναι οι αλλαγές που πρόκειται να ακολουθήσουν. Ακολούθως, πριν από έναν μήνα στη Δημοκρατία του Ισημερινού (Εκουαδόρ), μετά από αρκετά χρόνια στις δικαστικές αίθουσες, πάρθηκε το πρώτο βήμα που αφορά τη νομιμοποίηση των αμβλώσεων για τις κυοφορούσες (έως 12 εβδομάδες), όπου η εγκυμοσύνη ήταν αποτέλεσμα βιασμού.
Πλέον, που οι καταστάσεις έχουν λάβει μια πιο θετική τροπή μέσω των πράξεων αυτών, είναι εμφανές πως η κάθε αλλαγή είναι δυνατή, κάποιοι Λατινοαμερικάνοι ακτιβιστές δηλώνουν πως είναι σε θέση να υπερασπιστούν τα δικαιώματά τους και να προσφέρουν κάποια σημαντικά «μαθήματα» σε όσους είναι κατά των αμβλώσεων. Η Giselle Carino, Αργεντινή πολιτικός επιστήμονας, η οποία ήταν ενεργή στην εκστρατεία που αφορούσε τις νόμιμες αμβλώσεις στη χώρα, έχει χρέη διευθύνουσας συμβούλου της Fos Feminista (φεμινιστική συμμαχία με περισσότερες από 170 οργανώσεις σε όλο τον κόσμο), με έδρα τη Νέα Υόρκη. Μέσω των δηλώσεων που έκανε, φάνηκε ο αγώνας που έχει κάνει η ίδια, αλλά και τόσα άλλα άτομα, έτσι ώστε να φτάσουν στο αρεστό αποτέλεσμα, το οποίο ήταν η νομιμοποίηση των αμβλώσεων. Ειδικότερα, ανέφερε πως νιώθει τεράστια περηφάνια για την Αργεντινή, λόγω της δημοκρατικής απόφασης που πάρθηκε. Χρειάστηκαν περίπου 20 χρόνια, όπου προέκυψαν αρκετές ήττες, δίχως, όμως, να υπάρξει παραίτηση των προσπαθειών και έχοντας στο μυαλό τον τελικό στόχο. Η κινητοποίηση του κόσμου αποτέλεσε τη δύναμη εκείνη που έφερε την αλλαγή. Επίσης, πλέον οι γυναίκες βρίσκονται σε θέσεις εξουσίας.
Τα «εμπόδια», όμως, δεν σταματάνε εδώ. Η Καθολική εκκλησία παραμένει ένας σημαντικός, ανασταλτικός παράγοντας, όσον αφορά τη νομιμοποίηση των αμβλώσεων. Δεν έλειψαν και οι απειλές για αφορισμό σε όσους πολιτικούς υποστήριζαν ανοιχτά τις εκτρώσεις. Από την άλλη, οι προτεσταντικές εκκλησίες επηρεάζουν όλο και πιο έντονα τις πολιτικές που θα επικρατήσουν σε κάποιες χώρες, όπως για παράδειγμα στη Βραζιλία. Σε αρκετές χώρες της Λατινικής Αμερικής, πληθώρα γυναικών διώκονται ποινικά με ποινή μακροχρόνια φυλάκιση. Στο Ελ Σαλβαδόρ, στη Sara Rogel (22 ετών) αποδόθηκε ποινή σχεδόν δέκα χρόνων. Και ο λόγος; Είχε μια άτυχη στιγμή στο σπίτι της, όπου χτύπησε, με αποτέλεσμα να αποβάλει και να την κατηγορήσουν για φόνο. Δυστυχώς, αυτή είναι η κατάσταση που επικρατεί σε κάποιες χώρες της Λατινικής Αμερικής.
Η Luisa Kislinger, ακτιβίστρια από τη Βενεζουέλα, που υποστηρίζει τα δικαιώματα των αμβλώσεων, δήλωσε πως οι νίκες που έχουν πετύχει και οι νίκες που θα ακολουθήσουν είναι ζήτημα κοινωνικής δικαιοσύνης. Η Βενεζουέλα δίνει τη δυνατότητα άμβλωσης μόνο στην περίπτωση που κινδυνεύει η ζωή της εγκύου. Αυτό το όριο έχει αναγκάσει χιλιάδες γυναίκες να προχωρούν σε παράνομες εκτρώσεις στη χώρα τους ή να ταξιδεύουν σε άλλες χώρες, όπου είναι νόμιμη η συγκεκριμένη πράξη. Επίσης, ένα άλλο θέμα που θίχτηκε, αποτέλεσε η άνιση δυνατότητα των αμβλώσεων. Η διάκριση αυτή αφορά τις γυναίκες εκείνες δίχως οικονομικά προβλήματα και σαφώς εκείνες που δυσκολεύονται. Δεν υπάρχει ασφαλιστική κάλυψη για άμβλωση. Έχουν δημιουργηθεί δύο επίπεδα, όπου οι οικονομικά ανεξάρτητες γυναίκες δέχονται την ασφαλή διαδικασία μέσω ιδιωτών ιατρών, σε αντίθεση με τις φτωχές γυναίκες, όπου προβαίνουν σε μη αποδεκτές ιατρικές τακτικές για την άμβλωση. Αυτό είναι, επίσης, ένα αρκετά σημαντικό θέμα που χρήζει άμεσης λύσης.
Παρά τις σημαντικές αλλαγές που έχουν προκύψει μέχρι τώρα σε ορισμένες χώρες της Λατινικής Αμερικής, δεν είναι λίγοι οι ακτιβιστές εκείνοι που ανησυχούν για τυχόν ανατροπές, λόγω της «ευθραυστότητας» της κατάστασης. Σε γενικές γραμμές, η άμβλωση έχει πλαισιωθεί σε όρους που έχουν ως κεντρικό άξονα την προσωπική επιλογή.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Abortion rights activists in the US can learn from recent progress on abortion access in Latin America, CNN, Διαθέσιμο εδώ
- Latin American feminists vow to protect abortion rights at home after shock US ruling, The Guardian, Διαθέσιμο εδώ
- Gleaning Hope From Latin America’s Abortion Rights Revolution, The Nation, Διαθέσιμο εδώ
