Της Σταυρούλας Παπαποντικού,
Το μέγεθος της περιβαλλοντικής καταστροφής που προκαλείται σήμερα από τις ανθρώπινες δραστηριότητες καθίσταται άνευ προηγουμένου. Η αύξηση του ΑΕΠ συνοδεύεται από ένταση της χρήσης των φυσικών πόρων, επιβάρυνση των περιβαλλοντικών συστημάτων, καταστροφή των δασών, απώλεια βιοποικιλότητας, αλλά και άλλες ολέθριες συνέπειες. Οι φυσικοί πόροι δεν είναι ανεξάντλητοι, το περιβάλλον έχει ανεπανόρθωτα πληγεί και η οικονομική μεγέθυνση υπόκειται σε ορισμένους περιορισμούς. Ωστόσο, με την πάροδο των ετών, σε συνάρτηση και με τη βελτίωση των τεχνολογικών μέσων, γίνονται πολλές προσπάθειες η οικονομική μεγέθυνση να καταστεί βιώσιμη.
Ειρήσθω εν παρόδω, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος, εξετάζοντας για το διάστημα 1990-2018 σε ευρωπαϊκό επίπεδο, οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου το 2018, για το σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης των 28 χωρών και την Ισλανδία, ανέρχονταν σε 4.233,8 εκατ. τόνους CΟ2, λιγότερες κατά 1.425 εκατ. τόνους έναντι του 1990, παρά την αύξηση του ΑΕΠ πάνω από 60% την ίδια περίοδο. Στη μείωση των ρύπων στην εν λόγω περίοδο συνέβαλε ένας συνδυασμός παραγόντων, όπως η στροφή προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η χρήση καυσίμων μικρότερης έντασης σε άνθρακα στο ενεργειακό μίγμα, η προτίμηση στη βιομάζα, η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης και οι διαρθρωτικές αλλαγές στην οικονομία, ειδικότερα την περίοδο της οικονομικής κρίσης. Στοιχεία αρκετά αισιόδοξα, καθώς καταδεικνύουν το ευρωπαϊκό ενδιαφέρον στραμμένο υπέρ των βιώσιμων πρακτικών.
Στο πλαίσιο της προώθησης της περιβαλλοντικής συνείδησης, στρέφονται και οι αυτοκινητοβιομηχανίες και οι αντιπροσωπείες ανά την υφήλιο, όπου εξετάζουν και ξεκινούν να ενστερνίζονται την ιδέα της ηλεκτροκίνησης. Η εικόνα ενός αυτοκινήτου που μπορεί να φορτιστεί, αν και κάποτε θα έδειχνε κάτι παράξενο και αλλόκοτο, σήμερα, το 2022, στην Ευρώπη συναντά πολλούς οπαδούς.
Δείκτης Ετοιμότητας στην ηλεκτροκίνηση
Ο δείκτης ετοιμότητας EV αναλύει τον βαθμό ετοιμότητας για υιοθέτηση ηλεκτρικών αυτοκινήτων σε 22 ευρωπαϊκές χώρες, με βάση τρεις παράγοντες: το μέγεθος της αγοράς EV, την ωριμότητα της υποδομής φόρτισης και τα οικονομικά κίνητρα που δίνουν οι κυβερνήσεις για τη χρήση EV. Την κορυφή κατέκτησαν, ως οι καλύτερα προετοιμασμένες χώρες, η Νορβηγία, η Ολλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Αντίθετα, η Τσεχική Δημοκρατία και η Πολωνία αποδείχθηκαν οι λιγότερο έτοιμες χώρες για EV για το 2022.
Αξιοσημείωτη καθίσταται η άνοδος της Ελλάδας στον Δείκτη Ετοιμότητας για τη Χρήση Ηλεκτρικών Αυτοκινήτων 2022, που καταρτίστηκε από τη LeasePlan. Η Ελλάδα, συγκεντρώνοντας 23 βαθμούς έναντι 16 που είχε το 2021, ανεβαίνει 3 θέσεις στην κατάταξη (από τη 17η στη 14η). Στη βελτιωμένη αυτή κατάσταση, συνυπολογίστηκαν το συνολικό κόστος χρήσης και η αύξηση του μεριδίου αγοράς των ηλεκτρικών οχημάτων στη χώρα.
Σύμφωνα με την έκθεση του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, η Ελλάδα υπέγραψε, στις 4/11/2020, μνημόνιο συνεργασίας μαζί και με τον γερμανικό όμιλο Volkswagen AG για μεγάλη, πράσινη, καινοτομική επένδυση της Volkswagen στην Αστυπάλαια. Με την εν λόγω επένδυση επιδιώκεται να καταστεί η Αστυπάλαια το πρώτο «πράσινο» νησί της Μεσογείου, με σταδιακή αντικατάσταση όλων των οχημάτων από ηλεκτρικά και με ενεργειακή αυτονομία.
Το 2020, το ελληνικό κράτος ανακοίνωσε ένα νέο σχέδιο συνολικού ποσού 100 εκατομμυρίων ευρώ που ονομάζεται «Κινούμαι Ηλεκτρικά», το οποίο στοχεύει να επιδοτήσει την αγορά ηλεκτρικών οχημάτων και φορτιστών μέχρι το τέλος του 2021. Σύμφωνα με το ΦΕΚ Β’ 584 /24.02.2020 και το ΦΕΚ Β’ 1451/16.4.2020, αποσαφηνίζονται τα αδιάθετα δικαιώματα ρύπων.
Σύμφωνα με τον Έλληνα πρωθυπουργό, το σχέδιο προβλέπει, επίσης, ότι «κάθε νέο κτίριο θα πρέπει να έχει την υποδομή για τη φόρτιση ηλεκτρικών οχημάτων», με στόχο την εγκατάσταση 1.000 νέων σταθμών φόρτισης τα επόμενα χρόνια και 10.000 σημείων φόρτισης μεσοπρόθεσμα. Στην Αθήνα, το σχέδιο είναι κάθε τρίτο νέο όχημα να είναι ηλεκτρικό έως το 2030. Ο πρωθυπουργός αναμένει ότι η νέα χρηματοδότηση θα καλύψει το 25% του κόστους για περίπου 14.000 νέα ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Το 2035 άλλωστε, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεσμεύτηκε να απαγορεύσει τις πωλήσεις νέων ΙΧ με κινητήρες εσωτερικής καύσης, είτε βενζίνης είτε πετρελαίου.
Προκλήσεις στην Ηλεκτροκίνηση για τον Έλληνα οδηγό
Ο πρώτος Εθνικός Κλιματικός Νόμος, με ημερομηνία κατάθεσης την 18η Μαΐου του 2022, ορίζει το θεσμικό πλαίσιο με γνώμονα τη σταδιακή μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, προκειμένου να επιτευχθούν οι εθνικοί κλιματικοί στόχοι για το 2030 και η μετάβαση σε καθεστώς κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050. Περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, την πρόθεση για απαγόρευση πώλησης μη ηλεκτρικών αυτοκινήτων από το 2030 και καυστήρων πετρελαίου θέρμανσης από το 2025 και προθεσμίες για την αντικατάσταση των ταξί και των ενοικιαζόμενων με ηλεκτρικά οχήματα.
Η εγκαθίδρυση της ηλεκτροκίνησης στην Ελλάδα, ωστόσο, καθίσταται αντικείμενο προβληματισμού τόσο στους οδηγούς όσο και σε εκπροσώπους ελληνικών εταιρειών, που πρωτοστατούν στην ανάπτυξη της νέας αγοράς, καθώς το «άγχος της μπαταρίας», καθώς και προβλήματα αδειοδότησης των σταθμών φόρτισης χρήζουν ζητήματα προς διερεύνηση και επεξήγηση.
Προβλήματα εντοπίζονται κυρίως στην επέκταση δικτύου ταχυφορτιστών (με ισχύ άνω των 50 κιλοβάτ), τεχνολογία που αντιστοιχεί με το «γέμισμα» της μπαταρίας ενός μέσου κυβισμού ηλεκτροκίνητου αυτοκινήτου σε μισή ώρα έναντι δύο ωρών περίπου του απλού (ισχύ 20-22 κιλοβάτ). Για την εγκατάσταση ενός απλού ταχυφορτιστή, προϋποτίθεται, κατά βάση, το αίτημα της εταιρείας προς τον ΔΕΔΔΗΕ για ηλεκτροδότηση, μαζί με μια επικαιροποίηση της υπεύθυνης δήλωσης του εγκαταστάτη ηλεκτρολογικού εξοπλισμού. Όταν, όμως, απαιτείται επαύξηση ισχύος, τότε καθίσταται αναγκαία η ύπαρξη ενός νέου υποσταθμού, κάτι που μπορεί να καθυστερήσει για πολλούς μήνες, όπως αντίστοιχα και η αύξηση του αριθμού δημόσιων προσβάσιμων σημείων φόρτισης. Αναφορικά με τα περί καθυστερήσεων, η πλευρά του ΔΕΔΔΗΕ αντιπαρέρχεται, υποστηρίζοντας ότι οι συνδέσεις διαρκούν το πολύ δέκα ημέρες.
Βάσει κοινοτικής οδηγίας, οι δήμοι διαδραματίζουν ιδιάζοντα ρόλο, καθώς δεσμεύονται να αναπτύξουν ένα σημείο φόρτισης ανά χίλιους κατοίκους. Με χρηματοδότηση από το Πράσινο Ταμείο, 328 από τους 332 δήμους της χώρας καταρτίζουν μελέτες, για να εντοπίσουν τα καταλληλότερα σημεία φόρτισης, με επικρατέστερο σενάριο να είναι αυτό της δημοπρασίας για την ανάθεσή τους σε ιδιώτες έναντι ανταλλάγματος.
Έπειτα, δεδομένης της απότομης αύξησης της ηλεκτρικής ενέργειας το τελευταίο διάστημα, το θέμα της τιμής φόρτισης προβληματίζει αρκετά οδηγούς και εταιρείες. Η τιμή φόρτισης για ταχυφορτιστές κυμαίνεται γύρω στα 50-62 λεπτά/ kWh. Η φόρτιση χρεώνεται ως υπηρεσία με ΦΠΑ 24% και προβλέπεται να μειωθεί στα 6%, βάσει εκπροσώπων της αγοράς, και να μειωθεί το κόστος φόρτισης κατά 15%.
Τέλος, απαραίτητο είναι να εξεταστεί το υψηλό κόστος εγκατάστασης, το οποίο μόλις σε ποσοστό 20%-25% αντιστοιχεί στο μηχάνημα, με το μεγαλύτερο ποσοστό να αντιπροσωπεύει το κόστος σύνδεσης με το δίκτυο, όταν απαιτείται επαύξηση ισχύος ή νέος μετασχηματιστής. Κάποιες εταιρείες προτείνουν την επιδότηση μέρους αυτού του κόστους από το Ταμείο Ανάκαμψης.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- European Environment Agency, Annual European Union greenhouse gas inventory 1990-2018 and Inventory report 2020 https://www.eea.europa.eu/publications/european-union-greenhouse-gas-inventory-2020
- Γαρ. Αραμπατζής, Σεραφείμ Πολύζος, Φυσικοί Πόροι, Περιβάλλον & Ανάπτυξη, Εκδόσεις Τζιόλα, 2008, Αθήνα
- Έκθεση του Διοικητή για το έτος 2020, Τράπεζα της Ελλάδος, Απρίλιος 2021, Αθήνα, 2021
- The Wallbox Team, What You Should Know About EV Incentives In Greece, https://blog.wallbox.com/what-you-should-know-about-ev-incentives-in-greece/
- Electric cars: Impressive rise of Greece in the readiness index
- LeasePlan EV Readiness Index assesses 22 countries’ readiness for EVs adoption, May 2022, ot.gr https://www.ot.gr/2022/05/17/english-edition/electric-cars-impressive-rise-of-greece-in-the-readiness-index/
- EV Readiness Index 2022 | English version, May 2022, LeasePlan Hellas https://issuu.com/leaseplan_hellas/docs/en_ev_readiness_index_2022
- EY study – Four in ten consumers plan electric vehicle purchase as market moves into high gear, ot.gr, September 2021 https://www.ot.gr/2021/09/20/english-edition/ey-study-four-in-ten-consumers-plan-electric-vehicle-purchase-as-market-moves-into-high-gear/
- Βουλή των Ελλήνων, Εθνικός Κλιματικός Νόμος – Μετάβαση στην κλιματική ουδετερότητα και προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή https://www.hellenicparliament.gr/Nomothetiko-Ergo/Anazitisi-Nomothetikou-Ergou?law_id=0b7f36df-2e5b-4d4b-b5f3-ae9900a07542
- Χρύσα Λιάγκου, Μετ’ εμποδίων η ηλεκτροκίνηση στην Ελλάδα, Καθημερινή, Φεβρουάριος 2022, https://www.kathimerini.gr/economy/561704998/met-empodion-i-ilektrokinisi-stin-ellada/
