Της Παρασκευής Μπακή,
Διανύουμε την εποχή των ψεύτικων ειδήσεων, την εποχή του Κίτρινου Τύπου, κατά την οποία η δημοσιογραφία παραποιεί, υπερβάλλει ή εκμεταλλεύεται κάποια είδηση, με σκοπό τη μέγιστη προβολή της από το κοινό. Ο στόχος είναι η δημιουργία εντυπώσεων και η προσέλκυση αναγνωστών. Προβάλλονται, έτσι, με εντυπωσιακό τρόπο και ως πρώτα δημοσιογραφικά θέματα αυτά, τα οποία προσελκύουν το ενδιαφέρον και την περιέργεια του αναγνώστη, χωρίς όμως να τηρούνται οι βασικοί κώδικες δεοντολογίας, με σκοπό την προβολή και το κέρδος.
Ο όρος αυτός χρησιμοποιήθηκε, αρχικά, για τις εφημερίδες και στη συνέχεια για κάθε δημοσιογραφικό είδος το οποίο χρησιμοποιεί υπερβολές ή ψευδείς ιστορίες, με σκοπό την προσέλκυση του κοινού. Ο όρος αυτός έχει την ονομασία «κιτρινισμός» και χρησιμοποιείται με υποτιμητικό τρόπο για κάθε μορφή δημοσιογραφίας που δεν τηρεί τους βασικούς κώδικες δεοντολογίας.
Ποια είναι, όμως, η ιστορία του Κίτρινου Τύπου; Ο όρος αυτός αποτελεί την απόδοση του αγγλικού όρου ”Yellow Journalism”. Ο αγγλικός όρος εμφανίστηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1890. Με αυτόν τον τρόπο χαρακτηρίστηκαν δύο εφημερίδες της εποχής που ανταγωνίζονταν η μία την άλλη και η κάθε μία ξεχωριστά επιδίωκε να πετύχει τις περισσότερες πωλήσεις. Πρόκειται για τις εφημερίδες New York World και New York Journal, οι οποίες κατηγορήθηκαν ότι υπήρξαν σκανδαλοθηρικές, παρόλο που είχαν ρεπορτάζ σοβαρού περιεχομένου. Δεν είναι σαφές αν ο όρος «κιτρινισμός» δημιουργήθηκε από το κίτρινο χρώμα των εφημερίδων ή από την κωμική φιγούρα του yellow kid, που αρχικά χρησιμοποιήθηκε από τη New York World και στη συνέχεια από τη New York Journal.
Για τον Frank Luther Mott, Αμερικανό δημοσιογράφο και ιστορικό, η κίτρινη δημοσιογραφία χαρακτηρίζεται από τα εξής στοιχεία: αρχικά, γίνεται χρήση γραμματοσειράς μεγάλου μεγέθους στο πρωτοσέλιδο των ειδήσεων. Στη συνέχεια, οι ειδήσεις, οι οποίες προβάλλονται, έχουν παραπλανητικά ή ψευδή στοιχεία, ενώ και οι εικόνες που χρησιμοποιούνται τείνουν να διαθέτουν το στοιχείο της υπερβολής.
Στην εποχή μας, στην οποία το διαδίκτυο διαδραματίζει κυρίαρχο ρόλο στη ζωή όλων των ανθρώπων, η ζημιά που μπορεί να προκαλέσει ο κιτρινισμός είναι γιγαντιαία, λόγω της διακίνησης ψευδών ή διαστρεβλωμένων ειδήσεων. Η πληροφορία, άλλωστε, πλέον μεταδίδεται με ταχύτατους ρυθμούς με τη βοήθεια του διαδικτύου, ακόμη και σε παγκόσμιο επίπεδο. Ένα άλλο πρόβλημα είναι η έμμεση παραπληροφόρηση, δηλαδή η αναπαραγωγή «μισών» ειδήσεων που δεν διαθέτουν την ακριβή μετάφραση ή την παράθεση των αντίστοιχων πηγών.
Πάντως, το γεγονός ότι υπάρχει παραπληροφόρηση δεν πρέπει να μας οδηγήσει σε αδιαφορία απέναντι στις ειδήσεις. Αντίθετα, πρέπει να ενημερωνόμαστε τακτικά για το τι συμβαίνει στην κοινωνία μας. Είναι σημαντικό εμείς ως πολίτες να φροντίζουμε να ενημερωνόμαστε από πολλές πηγές για ό,τι μας αφορά. Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να σχηματίσουμε μια αντικειμενική άποψη για ό,τι συμβαίνει, αλλά και μια κριτική σκέψη, αξιολογώντας την κάθε κατάσταση με λογικό τρόπο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
