Του Δημήτρη Πατσιαβά,
Μία επιχείρηση, καταχωρίζοντας ένα εμπορικό σήμα, αποκτά σημαντικά οφέλη και ένα στρατηγικό πλεονέκτημα έναντι των ανταγωνιστών της. Τα εμπορικά σήματα, ως διακριτικά γνωρίσματα, δίνουν τη δυνατότητα σε μία επιχείρηση να διακρίνει τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες της έναντι άλλων επιχειρήσεων, να γίνουν γνωστές στο καταναλωτικό κοινό και να ενισχύσουν τη φήμη τους και φυσικά να αυξήσουν με τον τρόπο αυτό τα κέρδη τους.
Η καταχώριση ενός σήματος, ωστόσο, ενέχει και απειλές για μία επιχείρηση. Απειλές, όπως την ομοιότητα ή ακόμα και την ταυτότητα του σήματος που θέλει να καταχωρίσει, με προγενέστερα σήματα μίας άλλης επιχείρησης, ιδιαίτερα αν πρόκειται για μία επιχείρηση που λειτουργεί στον ίδιο τομέα και προσφέρει τα ίδια προϊόντα/υπηρεσίες στο κοινό. Για τον λόγο αυτόν, πριν μία επιχείρηση καταχωρίσει ένα σήμα, θα πρέπει να κάνει έναν ενδελεχή έλεγχο, προκειμένου το υπό καταχώριση σήμα της να μην συγκρούεται και να μην ομοιάζει με προγενέστερα καταχωρισμένο σήμα άλλης επιχείρησης. Χρειάζεται, λοιπόν, και μία καλή γνώση του νόμου περί εμπορικών σημάτων.
Στην Ελλάδα είναι σε ισχύ ο Ν. 4679/2020, ο οποίος τροποποίησε τον Ν. 4072/2012 και ενσωματώνει στην ελληνική έννομη τάξη την Οδηγία (Ε.Ε.) 2015/2436. Στα άρθρα 4 και 5 του ανωτέρω νόμου καταγράφονται οι λόγοι για τους οποίους δεν μπορεί ένα σημείο να καταχωριστεί ως σήμα, οι απόλυτοι και οι σχετικοί λόγοι απαραδέκτου αντίστοιχα. Οι πρώτοι ελέγχονται κατά την εξέταση της αίτησης καταχώρισης από τον Εξεταστή της Υπηρεσίας Σημάτων του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, ενώ για να εξεταστεί αν ισχύει κάποιος σχετικός λόγος απαραδέκτου, πρέπει να ασκηθεί ανακοπή από δικαιούχο ενός προγενέστερου σήματος. Βασική έννοια στους σχετικούς λόγους απαραδέκτου, η οποία έννοια είναι και αρκετά θολή, είναι «ο κίνδυνος σύγχυσης», που αναφέρεται στο άρθρο 5 παρ.1β’ του Ν.4679/20 (likelihood of confusion).
Συγκεκριμένα στο νόμο αναφέρεται ότι «σημείο δεν γίνεται δεκτό για καταχώριση… αν λόγω του ταυτόσημου ή της ομοιότητας με το προγενέστερο σήμα και του ταυτόσημου ή της ομοιότητας των προϊόντων ή υπηρεσιών που τα δύο σήματα προσδιορίζουν, υπάρχει κίνδυνος σύγχυσης του κοινού, ο κίνδυνος σύγχυσης περιλαμβάνει και τον κίνδυνο συσχέτισής του με το προγενέστερο σήμα».
Αρχικά, όταν ο νόμος αναφέρεται «στο κοινό», αναφέρεται στον μέσο καταναλωτή, στη συνείδηση και τη συνήθη πληροφόρηση που έχει αυτός και που είναι ευλόγως προσεκτικός και ενημερωμένος. Βέβαια, ο καταναλωτής, σπανίως έχει τη δυνατότητα να προβαίνει σε άμεση σύγκριση των διάφορων σημάτων και είναι αναγκασμένος να ανατρέχει στην ατελή εικόνα που έχει στη μνήμη του (ΔιοικΕφΑθ 386/2022).
Για να προκληθεί η σύγχυση μεταξύ των υπό κρίση σημάτων από τον μέσο καταναλωτή, θα πρέπει αυτά να ταυτίζονται ή να ομοιάζουν οπτικά, ηχητικά και εννοιολογικά, σε τέτοιον βαθμό, ώστε ο καταναλωτής να θεωρεί πως τα προϊόντα προέρχονται από την ίδια εταιρεία/επιχείρηση ή ότι προέρχονται από διαφορετικές επιχειρήσεις που συνδέονται όμως οικονομικά ή εμπορικά μεταξύ τους (κίνδυνος συσχέτισης).
Επίσης, μεγάλη σημασία έχει και η σύγκριση των εκατέρωθεν αγαθών, τα οποία διακρίνουν τα σήματα. Όσο πιο πολύ ομοιάζουν τα προσφερόμενα προϊόντα ή οι υπηρεσίες που αυτά διακρίνουν, τόσο πιθανότερο είναι να διαπιστωθεί κίνδυνος σύγχυσης από το Δικαστήριο. Το τελευταίο λαμβάνει υπόψη πολλά στοιχεία για να καταλήξει σε ομοιότητα των προϊόντων. Ειδικότερα, σημαντικά στοιχεία είναι η φύση των προϊόντων, η χρήση για την οποία ενδείκνυνται και η τυχόν ανταγωνιστική σχέση μεταξύ των επιχειρήσεων και των αγαθών.
Για τη συνολική εκτίμηση του κινδύνου σύγχυσης και επειδή ακριβώς η έννοιά του, όπως αναφέρθηκε, διακρίνεται από «θολά» σημεία, είναι απαραίτητη η συνεχής παρακολούθηση της νομολογίας. Τη σημασία της νομολογίας ενισχύει και το γεγονός ότι η διαπίστωση του κινδύνου σύγχυσης χαρακτηρίζεται από έντονα υποκειμενικές αξιολογήσεις. Πολύ συχνά μπορεί να θεωρήσουμε ότι δύο σήματα ομοιάζουν σε μεγάλο βαθμό, ενώ κάποια άλλη φορά να θεωρήσουμε ότι διακρίνονται επαρκώς, χρησιμοποιώντας πάντα τα ίδια εργαλεία και στοιχεία.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Προσβολή trademark: Η συχνότερη περίπτωση και γιατί συμφέρει η κατοχύρωση σήματος επιχείρησης, προϊόντος και υπηρεσίας, διαθέσιμο εδώ
