Της Δώρας Νικολάου,
Ένα βιβλίο για ένα μικρό κορίτσι που έχει μέσα του τόσα πολλά. Η εννιάχρονη Μίρα, που, ενόσω βιώνει τη δική της προσωπική τραγωδία, αναγκάζεται να μείνει με την ψυχρή, ακατανόητη και σιωπηλή θεία Χάνα, που βιώνει και η ίδια τα δικά της βάσανα. Και ας μην είναι κάτι που γνωρίζει ή καταλαβαίνει ακόμα η μικρή Μίρα. Μόλις περιηγηθούμε στην ιστορία της, θα καταλάβουμε μαζί της την πραγματική σημασία των γεγονότων, ίσως και λίγο περισσότερο από την ίδια, με το μάτι του παντογνώστη-αναγνώστη.
Η ιστορία δεν μας διδάσκει μόνο για το παρελθόν, δεν μας διδάσκει απλώς γεγονότα, ημερομηνίες, βασιλιάδες και στρατεύματα. Στρέφει το βλέμμα μας στην ύψιστη μορφή ενσυναίσθησης που μπορούμε να αποκτήσουμε. Μια ευαισθησία για τους τρίτους που απλώς και μόνο λόγω χρονικών συγκυριών βρέθηκαν σε λιγότερο τυχερή θέση από εμάς. Εκείνοι δεν το γνώριζαν, εμείς όμως…
Διδασκόμαστε τη σημασία των μικρών κινήσεων και πώς αυτές φέρνουν μαζί τους τα χειρότερα δεινά της ανθρώπινης ύπαρξης. Το Χάνα από τις Εκδόσεις Αλεξάνδρεια είναι από τα ομορφότερα βιβλία που διάβασα τελευταία. Δημιουργός του η Αλένα Μορνστάινοβα, τσεχικής καταγωγής. Η συγγραφέας σπούδασε αγγλική και τσεχική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο της Οστράβα. Το έργο της αυτό την κατέταξε μεταξύ των διακεκριμένων συγγραφέων της Τσεχίας και πλέον έχει μεταφραστεί σε 20 γλώσσες.
Ναι, υπάρχουν πολλά αναγνώσματα που μεταφέρουν ακριβέστατα την κατάσταση του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, με άμεσο τρόπο ή σαν σκηνική πληροφορία. Αναγνώσματα που μας σόκαραν, ταινίες που μας άνοιξαν τα μάτια, φωτογραφίες και κείμενα που μας συγκίνησαν. Οι προτάσεις είναι πολλές και θα χαιρόμουν να τις κάνω, η πιο επικρατής που έχω, όμως, αυτήν τη στιγμή είναι τούτο εδώ το βιβλιαράκι, το οποίο σε 359 σελίδες περιγράφει όλη τη φρίκη και τις κακουχίες της εβραϊκής κοινότητας στην κεντρική Ευρώπη.
Πόσο επηρεάζουν οι πρόγονοί μας την πορεία μας, ακόμη κι όταν δεν γνωρίζουμε τις ζωές και τα μυστικά τους; Τις ιστορικές μας φιγούρες, ακόμη και τις δικές μας, δύσκολα τις σκεφτόμαστε ως ανθρώπους πραγματικούς με πάθη και βάσανα. Και είναι τόσο εύκολο όταν περιπέσουν στη λήθη της ιστορίας να ξεχάσουμε όλο το ψυχολογικό εύρος που τους χαρίζει την ανθρώπινη υπόσταση. Γιατί δεν είμαστε στατιστικά των ιστορικών πηγών, ποσοστά και αριθμοί των μελετών στη σχολική μελέτη ή τις αναδιηγήσεις των παλιών.
Το Χάνα είναι ένα από αυτά τα μυθιστορήματα που σου δίνουν την «άλλη» οπτική, την ανθρώπινη. Μια ενδότερη ματιά σε γεγονότα γνωστά, αλλά από την προσωπική πλευρά. Δεν επικεντρώνεται μόνο σε αυτό. Η Χάνα δεν θα ήταν πρωταγωνίστρια του βιβλίου, χωρίς την άλλη μας κεντρική φιγούρα, τη Μίρα. Η Μίρα μας συστήνει στην καθημερινότητα και την ψυχολογία όλων των προσώπων της ζωής της και μέσα από την ίδια ανακαλύπτουμε το εύρος της ιστορίας αυτής, την πολλαπλότητα τόσων ζωών.
Υπάρχουν βιβλία που μας διαμορφώνουν και μας στιγματίζουν. Που αλλάζουν την οπτική μας για τα πράγματα ή μένουν γραμμένα για καιρό στη σκέψη μας. Το Χάνα είναι ένα από αυτά. Συγκινεί και σοκάρει, δένει το στομάχι κόμπο και σε απορροφά, ώστε δύσκολα το αφήνεις από τα χέρια σου.
