Του Νίκου Μελιτσιώτη,
Το 1328, ο βασιλιάς της Γαλλίας Κάρολος Δ΄ πεθαίνει, χωρίς να αφήσει πίσω του αρσενικό παιδί και διάδοχο του πανίσχυρου θρόνου. Την ευκαιρία επιχειρεί να αδράξει ο Εδουάρδος Γ΄, ως ο κοντινότερος συγγενής του θανόντα ηγέτη. Η γαλλική αριστοκρατία, όμως, δεν συμφωνεί με τις αξιώσεις του. Έτσι, δίνει το στέμμα στον εξάδελφό του, Φίλιππο ΣΤ΄ Βαλουά. Ο τελευταίος απαίτησε την καταβολή φόρου από τον Άγγλο βασιλιά Εδουάρδο Γ΄, για τις αγγλικές κτήσεις στην Ακουιτανία. Με την κατάσχεση των εδαφών από τον Φίλιππο, ξέσπασε ο πόλεμος.
Τον Ιούλιο του 1346, ο Εδουάρδος Γ΄ αποβιβάζεται στο ακρωτήρι La Hague της Νορμανδίας, στα βόρεια της Γαλλίας, με δύναμη 15.000 ανδρών. Θέτοντας ως στόχο τη διεκδίκηση του γαλλικού θρόνου, οδηγεί τον στρατό του στην πόλη του Caen, την οποία λεηλατεί και λαφυραγωγεί, αποκομίζοντας σημαντικά εφόδια και ενισχύοντας το ηθικό του στρατού του. Εν συνεχεία, κινείται ακάθεκτος προς το Παρίσι, όμως λίγο έξω από αυτό ανακόπτεται από τις δυνάμεις του Γάλλου βασιλιά Φιλίππου ΣΤ΄, ο οποίος τον εξαναγκάζει σε υποχώρηση πίσω από τον ποταμό Somme, στα βόρεια της Γαλλίας.
Ανασυντάσσοντας τις δυνάμεις του, ο Εδουάρδος Γ΄ αποφασίζει να αντιμετωπίσει τους Γάλλους στην περιοχή του Crécy, στη σημερινή Ponthieu. Παρατάσσοντας τις δυνάμεις του σε μια πλαγιά με ανεμόμυλο, διοικητή στην αριστερή πτέρυγα ορίζει τον Εδουάρδο, πρίγκιπα της Ουαλίας, ενώ τη δεξιά πλευρά διοικεί ο κόμης του Νορθάμπτον. Ανάμεσά τους, ως εμπροσθοφυλακή, τοποθετεί το καμάρι του στρατού του: 7.000 τοξότες, εξοπλισμένου με τα περίφημα για τη δύναμή τους, αγγλικά τόξα. Φτάνοντας τα δύο μέτρα σε μήκος μπορούσαν, σε κατάλληλα γυμνασμένα χέρια, όπως αυτά των Άγγλων, να διαπεράσουν οποιαδήποτε πανοπλία. Η εμβέλειά τους έφτανε τα 135 μέτρα, χωρίς φυσικά να έχουν την ίδια δύναμη σε όλη την απόσταση. Ο υπόλοιπος στρατός αποτελείτο από 2.000 ιππείς βαριά οπλισμένους, 500 λογχοφόρους ιππείς και 1.500 ακοντιστές.
Από την άλλη, ο στρατός του Φιλίππου υπερτερούσε σοβαρά αριθμητικά, φτάνοντας, σύμφωνα με τις πηγές, από 20.000 έως 40.000 άνδρες, με το ιππικό να ξεπερνά σχεδόν από μόνο του τους Γάλλους σε αριθμό, ενώ διέθεταν και σώμα βαλλιστροφόρων. Τον αχανή και μη ελέγξιμο, λόγω μεγέθους, στρατό του Γάλλου βασιλιά συνόδευαν ευγενείς, όπως ο τυφλός βασιλιάς Ιωάννης από τη Βοημία, o Ιάκωβος Γ΄ από τη Μαγιόρκα και ο κόμης του Άλενκον.
Με την άφιξή τους στο πεδίο της μάχης, ο Φίλιππος διατάζει την πραγματοποίηση επίθεσης από τους βαλλιστροφόρους, οι οποίοι φτάνουν σε απόσταση 130 – 180 μέτρα από τους Άγγλους. Στο σημείο εκείνο η τύχη στράφηκε προς το μέρος των Άγγλων, καθώς ξέσπασε μια ξαφνική νεροποντή, η οποία δυσχέρανε το έργο των κατάκοπων αντιπάλων τους, των οποίων τα όπλα μούσκεψαν και έγιναν δύσχρηστα. Αντίθετα, εκείνοι κατάφεραν να τα προστατέψουν και, μόλις η καταιγίδα πέρασε, εξαπέλυσαν σύννεφο βελών εναντίον τους, προκαλώντας πτώση του ηθικού, σοβαρές απώλειες και εν τέλει υποχώρηση των βαλλιστροφόρων.
Ακούγοντας τις κραυγές των υποχωρούντων, οι Γάλλοι πεζοί πίστεψαν πως προέρχονται από τους αντιπάλους τους, και συγκεντρώθηκαν για να επιτεθούν. Έτσι, έκαναν ακόμη πιο εύκολο το έργο των δεινών Άγγλων τοξοτών, οι οποίοι εύρισκαν στόχο χωρίς δυσκολία. Προκειμένου να σώσει την κατάσταση, το ιππικό των Γάλλων εξαπέλυσε μια επίθεση, η οποία ανακόπηκε από τους ίδιους τους υποχωρούντες συστρατιώτες τους, οι οποίοι είχαν συνωστιστεί στο πεδίο. Επιπροσθέτως, ο Εδουάρδος Γ΄ χρησιμοποίησε το δεύτερο μυστικό του όπλο: κανόνια εξαιρετικά πρώιμης μορφής, σε μορφή απλών σωλήνων, με τον κρότο και τη λάμψη τους να προκαλούν περισσότερη ψυχολογική φθορά από τη φυσική φθορά των βλημάτων.
Παρά τις αντιξοότητες και χάρη στη βαριά θωράκιση και την ταχύτητά τους, αρκετοί ιππείς του βασιλιά Φιλίππου κατάφεραν να φτάσουν στις αγγλικές γραμμές, θέτοντας μάλιστα σε κίνδυνο τον Πρίγκιπα της Ουαλίας. Βέβαια, η γενναιότητα της φρουράς του και του ιδίου, ο οποίος αν και έχοντας χάσει το άλογό του πολεμά γενναία δικαιώνοντας το προσωνύμιο «Μαύρος Πρίγκιπας», έχουν ως αποτέλεσμα την απώθηση των Άγγλων. Αξίζει να τονιστεί η γενναιότητα του τυφλού βασιλιά Ιωάννη ο οποίος, μόλις έμαθε πως ο γιός του πολεμούσε, διέταξε να τον οδηγήσουν στο σημείο της επίθεσης, δένοντας το άλογό του με αυτά της συνοδείας του. Κραδαίνοντας το σπαθί του εισήλθε στη συμπλοκή, πολεμώντας με τους συμπατριώτες του, ώσπου έπεσαν όλοι τους ένδοξα. Ήταν τέτοιος ο θαυμασμός που ενέπνευσαν στον Πρίγκιπα της Ουαλίας Εδουάρδο, ώστε να υιοθετήσει το οικόσημο του νεκρού βασιλιά, το οποίο η θέση το διατηρεί μέχρι σήμερα.
Από τις συνολικά 15 επιθέσεις που εξαπέλυσαν οι Άγγλοι, καμία δεν κατάφερε να διασπάσει τις άμυνες των Άγγλων, με τον Φίλιππο ΣΤ΄ να χάνει πλήθος ανδρών και αλόγων από τη λαίλαπα των αγγλικών τοξευμάτων. Ο ίδιος, αν και τραυματίας στο λαιμό από βέλος, επιτέθηκε μια τελευταία φορά με μια επίλεκτη μονάδα ιππέων. Σώθηκε χάρη στην επιμονή του κόμη του Αινό, ο οποίος τον έπεισε να υποχωρήσει και να επιτεθεί άλλη στιγμή. Με την αποχώρηση των Γάλλων, οι Άγγλοι κοιμήθηκαν στις θέσεις τους όντας σε ετοιμότητα, χωρίς να διασπάσουν τη διάταξή τους.
Το επόμενο πρωί φάνηκε το μέγεθος της γαλλικής καταστροφής, με την καταμέτρηση να δείχνει απώλειες άνω των 11.000 ανδρών. Οι Άγγλοι είχαν σημαντικά λιγότερες, χωρίς όμως οι πηγές να δίνουν έναν αξιόπιστο αριθμό. Η νίκη αυτή, αν και δεν ταυτίζεται με το αποτέλεσμα του Εκατονταετούς Πολέμου (1337 – 1453), εντούτοις αποτέλεσε μια από τις πιο εντυπωσιακές νίκες του 14ου αιώνα, αναβαθμίζοντας τη φήμη των Άγγλων στρατιωτών και δίνοντας πλεονέκτημα κινήσεων στον βασιλιά της Αγγλίας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Curry, Α. (2002), The Hundred Years War 1337-1453. Οξφόρδη: Osprey Publishing
- Συλλογικό έργο (2018), Οι μάχες που άλλαξαν την Ιστορία. Αθήνα: Εκδόσεις Πεδίο. Προσφορά από την εφημερίδα «Real News»
- Garner, Τ. (2021), «Η μάχη του Κρεσί», στο Συλλογικό έργο All About History Τεύχος 24. Αθήνα: Εκδ. Brainfood
