Του Ορέστη Πισκιούλη,
Στις μέρες μας, παρατηρούμε μια τάση μετανάστευσης του εργατικού δυναμικού της χώρας μας στο εξωτερικό. Το κίνητρο των εργαζομένων και οι παράγοντες που το προκαλούν, θα μας απασχολήσουν στο συγκεκριμένο άρθρο. Συγκεκριμένα, θα αναλύσουμε τους παράγοντες που κατατάσσουν την Ελβετία, τη Δανία, τη Νορβηγία κλπ. στις πρώτες θέσεις των προτιμήσεων των εργαζομένων, καθώς και τους λόγους για τους οποίους συμβαίνει αυτό.
Αρχικά, είναι χρήσιμο να γνωρίζουμε ότι οι χώρες που προσελκύουν υψηλά καταρτισμένο ανθρώπινο δυναμικό είναι και αυτές που βρίσκονται στις πρώτες θέσεις ως προς την ανταγωνιστικότητα των οικονομιών τους.
Στον παρακάτω πίνακα, παρουσιάζονται οι χώρες που καταφέρνουν και προσελκύουν τους πιο ταλαντούχους εργαζομένους στον πλανήτη.
Για ποιο λόγο θέλουν να δουλέψουν όλοι σε αυτές τις χώρες; Για να κατανοήσουμε πώς προκύπτει η συγκεκριμένη κατάταξη, αξίζει να κάνουμε αναφορά σε τρεις παράγοντες:
Α. Επενδύσεις και Ανάπτυξη
Στις σύγχρονες οικονομίες, ένα σημαντικό μέγεθος, το οποίο τείνει να απεικονίζει το βάρος που δίνει μια χώρα στην εκπαίδευση, είναι η συνολική Δημόσια Δαπάνη. Αυτό μπορεί να σχετίζεται με την εκπαίδευση του εν δυνάμει εργατικού δυναμικού, καθώς και με τη δαπάνη για τη διδασκαλία του εκκολαπτόμενου εργατικού δυναμικού της χώρας.
Η σχέση ανάμεσα στην ποιότητα των πανεπιστημίων της χώρας και στην ανάπτυξη αυτής είναι αλληλένδετη. Γι’ αυτό, άλλωστε, δεν υπάρχει καμιά ανεπτυγμένη χώρα που να μη διαθέτει καλά πανεπιστήμια και αντιστρόφως. Το επίπεδο των καθηγητών (δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας) είναι αυτό που μελλοντικά θα καλλιεργήσει το υψηλά καταρτισμένο ανθρώπινο δυναμικό, που με την σειρά του θα δώσει μια ώθηση στην οικονομία της χώρας. Τα πανεπιστήμια αποτελούν τον σημαντικότερο μηχανισμό κοινωνικής κινητικότητας και οικονομικής ανόδου σε μια σύγχρονη δημοκρατία.
Η πρακτική άσκηση είναι ένα σημαντικό συστατικό του παράγοντα αυτού, μιας και αποτελεί την πρώτη “τριβή” του εκάστοτε εργαζομένου με τον κλάδο που θα ακολουθήσει μελλοντικά. Οι συνθήκες, κάτω από τις οποίες λαμβάνει χώρα αυτή και η σύνδεσή της με το πραγματικό περιβάλλον των επιχειρήσεων, είναι πολύ σημαντικές για το εργατικό δυναμικό της χώρας.
Η εξάλειψη των διακρίσεων, που έχουν να κάνουν με το φύλο των εργαζομένων, είναι μια πτυχή που είναι ικανή να ενθαρρύνει έναν/μια εργαζόμενο/η να επιλέξει μια χώρα, από μια άλλη.
Τέλος, το σύστημα των υποδομών της υγείας αποτελεί χαρακτηριστικό του συγκεκριμένου παράγοντα.
Β. Ελκυστικότητα
Ως Ελκυστικότητα θα ορίζουμε ορισμένους κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες, οι οποίοι και κατευθύνουν το εργατικό δυναμικό μεταξύ των χωρών.
Το κόστος και το επίπεδο ζωής, όπως και οι αμοιβές του προσωπικού, αποτελούν βασικούς παράγοντες προσέλκυσης καταρτισμένου εργατικού δυναμικού από τρίτες χώρες. Η ικανότητα μιας χώρας να ελκύει εργατικό δυναμικό, που μετέπειτα έχει τον τρόπο να διατηρεί στις τάξεις της, είναι ένα βασικός παράγοντας μεταξύ των χωρών, που συναγωνίζονται για τις πρώτες θέσεις. Σε αυτήν, αξίζει να αναφέρουμε ότι εντάσσεται και το κίνητρο που πρέπει να καλλιεργηθεί στους εργαζομένους, για να διατηρούν της παραγωγικότητά τους σε υψηλά επίπεδα.
Στις μέρες μας, το φαινόμενο του “Brain Drain” αποτελεί έναν παράγοντα που διαμορφώνει την παραπάνω κατάταξη ως έχει. Ο όρος αναφέρεται στη μετανάστευση εξειδικευμένων επαγγελματιών και επιστημόνων σε τρίτες χώρες, γεγονός που συχνά έχει να κάνει με το ότι το υψηλά καταρτισμένο δυναμικό της χώρας δε λαμβάνει τις απολαβές που του αρμόζουν. Η εξάλειψη αυτού του φαινομένου στην κάθε χώρα, θα έχει ως αποτέλεσμα τα δυνατά μυαλά της να μένουν σε αυτήν, ενισχύοντας την με τη γνώση και τις ικανότητές τους.
Οι αμοιβές των ελευθέρων επαγγελματιών της χώρας και η αποτελεσματικότητα του δείκτη φορολόγησης των εισοδημάτων αυτών, αποτελούν παράγοντα προσέλκυσης επιχειρηματιών για μια χώρα.
Τελευταία, αλλά εξίσου σημαντική πτυχή αυτής της παραμέτρου, αποτελεί η καλλιέργεια ενός αισθήματος ασφάλειας στη χώρα και ο σεβασμός των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Γ. Διαθεσιμότητα
Στον παράγοντα της Διαθεσιμότητας περιλαμβάνεται η ανάπτυξη και η αποτελεσματικότητα του εργατικού δυναμικού, καθώς και η απόκτηση διεθνούς τεχνογνωσίας, που είναι τρεις βασικοί παράμετροί του.
Η χρηματοοικονομική δυνατότητα για προσέλευση νέων κεφαλαίων σε μια χώρα και ο δείκτης προσέλκυσης ανωτέρων διευθυντών των επιχειρήσεων, αντανακλούν τη διεθνή εικόνα της χώρας, σε σχέση με την άντληση νέων κεφαλαίων και ροών εργατικού δυναμικού.
Μια συνεχής εκπαιδευτική αξιολόγηση (PISA), σε συνδυασμό με την υιοθέτηση των νέων επιστημών σε σχολεία και πανεπιστήμια, είναι ικανή να διαμορφώσει ένα άκρως ανταγωνιστικό και παραγωγικό εκπαιδευτικό σύστημα.
Ακόμη, η γλωσσική ευελιξία του ανθρωπίνου δυναμικού και η εισερχόμενη κινητικότητα φοιτητών και μαθητών κάθε χώρας, είναι ικανές να αυξήσουν τη φήμη και τη διάθεση για εργασία στη χώρα αυτή.
Η περίπτωση της Ελλάδας παρουσιάζει ενδιαφέρον, μιας και κατατάσσεται στην 29η θέση σχετικά με τις Επενδύσεις και την Ανάπτυξη, στην 54η σε ό,τι έχει να κάνει με τον παράγοντα της Ελκυστικότητας, ενώ συναντάται στην 47η θέση ως προς τον παράγοντα της Διαθεσιμότητας.
Παρατηρούμε, λοιπόν, ότι ούτε το ύψος των μισθών, που συχνά αναφέρεται ως βασικό κριτήριο, ούτε και οι ώρες δουλειάς αποτελούν θέσφατο σχετικά με την επιλογή της χώρας εργασίας από τους εργαζομένους. Μάλιστα, ο συνδυασμός πολλών παραγόντων είναι αυτός που ωθεί έναν εργαζόμενο στο να επιλέξει τη μια χώρα έναντι της άλλης. Ακόμη, διάφοροι πολιτικοκοινωνικοί παράγοντες που αναφέρθηκαν παραπάνω είναι αυτοί που καθιστούν μια χώρα ελκυστική ή όχι και διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη συγκεκριμένη ανάλυση.
Τέλος, κατανοούμε τη σημασία που έχει για έναν εργαζόμενο να γνωρίζει όσο καλύτερα μπορεί τις συνθήκες εργασίας που επικρατούν στην εκάστοτε χώρα, καθώς και τα θεμελιώδη οικονομικά μεγέθη που ισχύουν σε αυτήν, έτσι ώστε να πραγματοποιήσει την βέλτιστη δυνατή επιλογή.
Είναι κάτοικος Θεσσαλονίκης και απόφοιτος του τμήματος Οικονομικών Επιστημών του ΔΠΘ. Με το νέο ακαδημαϊκό έτος ξεκινάει το μεταπτυχιακό του πάνω στο Ψηφιακό Μάρκετινγκ και τις Ηλεκτρονικές Επιχειρήσεις στο Διεθνές Πανεπιστήμιο. Ασχολείται ενεργά με τον ακτιβισμό και τον εθελοντισμό, όντας Αντιπρόεδρος των Νέων Ευρωπαίων Φεντεραλιστών Ελλάδος. Στον ελεύθερό του χρόνο ασχολείται με το μπάσκετ και την κιθάρα του.
