Του Δημήτρη Σπυριδάκη,
Ο εμφύλιος στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία αποτελεί ένα γεγονός, το οποίο δεν είναι ιδιαίτερα γνωστό στο ευρύ κοινό. Παρόλα αυτά, παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Η χώρα αυτή μαστίζεται από εμφύλιο πόλεμο, εδώ και αρκετά χρόνια, με χιλιάδες ανθρώπους να έχουν εκτοπιστεί από τις εστίες τους, ή ακόμη και να έχουν χάσει τη ζωή τους.
Για την καλύτερη επεξήγηση των γεγονότων, κρίνεται σκόπιμο να γίνει μια ανασκόπηση της πρόσφατης ιστορίας της Κεντροαφρικανικής Δημοκρατίας. Αρχικά, να σημειωθεί πως απέκτησε την ανεξαρτησία της, από τη Γαλλία, το 1960. Η περιοχή αυτή αποτέλεσε μέρος της γαλλικής αποικιακής αυτοκρατορίας, ήδη από τα τέλη του 19ου αιώνα. Η επιρροή της γαλλικής κουλτούρας είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς, ακόμη και σήμερα, επίσημη γλώσσα είναι τα Γαλλικά. Όπως και για τα περισσότερα νεοϊδρυθέντα κράτη, που προηγουμένως αποτελούσαν αποικιακές κτήσεις, έτσι και στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, οι επόμενες δεκαετίες χαρακτηρίστηκαν από έντονη βία και πολιτική αστάθεια.
Αυτή τη στιγμή, η χώρα μαστίζεται από έναν πολυετή και καταστροφικό εμφύλιο πόλεμο, ο οποίος ξεκίνησε περίπου 10 χρόνια πριν. Στα τέλη του 2012, μια επαναστατική ομάδα, με το όνομα Seleka, ξεκίνησε εξέγερση στα βόρεια της χώρας, κατηγορώντας τον Πρόεδρο Bozizé ότι δεν εφάρμοζε τους όρους της συνθήκης που είχε τερματίσει τον εμφύλιο πόλεμο της προηγούμενης δεκαετίας και τον κάλεσε σε παραίτηση. Εδώ, κρίνεται απαραίτητο να πούμε πως ο εμφύλιος πόλεμος της περιόδου 2004-2007 είχε ξεσπάσει μετά τη βίαιη κατάληψη της Προεδρίας από τον Bozizé το 2004. Αρκετές προσπάθειες αποκλιμάκωσης της κρίσης με διάφορες συμφωνίες των συμβαλλόμενων μερών έγιναν από το 2008 και έπειτα. Η μη εφαρμογή των δεσμεύσεων από μεριάς του Προέδρου οδήγησαν στην επανάσταση του συνασπισμού Seleka και την κατάληψη της πρωτεύουσας της χώρας, Μπανγκί. Ο συνασπισμός Seleka αποτέλεσε συνονθύλευμα πληθώρας επαναστατικών ομάδων, με έδρα κυρίως τα βόρεια της χώρας. Επίσης, κατά κύριο λόγο, ήταν μουσουλμάνοι, πράγμα ιδιαίτερα σημαντικό, όπως θα εξηγηθεί στη συνέχεια.
H ανατροπή του Προέδρου Bozizé από τον συνασπισμό Seleka έφερε στην εξουσία τον Michel Djotodia, τον πρώτο μουσουλμάνο ηγέτη σε μια κατά κύριο λόγο χριστιανική χώρα. Σύντομα, σε αντίδραση των γεγονότων αυτών, δημιουργήθηκε ένας άλλος συνασπισμός ενόπλων ομάδων με το όνομα Anti–Balaka, με έντονο χριστιανικό χαρακτήρα. Οι Anti–Balaka είχαν ισχυρά ερείσματα στα κεντρικά και νότια της χώρας, όπου οι χριστιανικοί πληθυσμοί είναι επικρατέστεροι. Είναι εμφανές, επομένως, πως η σύγκρουση πήρε και μια θρησκευτική χροιά. Και οι δύο παρατάξεις, με έντονο τον θρησκευτικό φανατισμό, προχώρησαν σε εγκλήματα έναντι των αλλόθρησκων πληθυσμών. Η κλιμάκωση που υπήρξε ανάμεσα στις δύο αυτές ομάδες οδήγησε τον Djotodia σε παραίτηση, δίνοντας τη θέση του σε υπηρεσιακό Πρόεδρο, μέχρι τη διεξαγωγή εκλογών. H διαμάχη, ανάμεσα σε αυτές τις παρατάξεις, χαρακτηρίζει την τελευταία δεκαετία στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία.
Η πολιτική και κοινωνική σταθερότητα στη χώρα είναι κυριολεκτικά ανύπαρκτη τα τελευταία χρόνια. Στις εκλογές του 2015-16 και του 20-21 νικητής αναδείχθηκε ο Faustin-Archange Touadéra. H εκλογή του, το 2016, παρότι, για πολλούς, θεωρήθηκε ένα βήμα για τον τερματισμό της σύγκρουσης, αυτό δεν επιβεβαιώθηκε. Προσπάθειες συνεννόησης ανάμεσα στις επαναστατικές ομάδες και την κυβέρνηση έχουν γίνει, ενώ μια συνθήκη ειρήνης υπεγράφη το 2019. Παρόλα αυτά, είναι αμφίβολο κατά πόσο τελεσφόρησαν αυτές οι προσπάθειες. Οι συμπλοκές συνεχίστηκαν σε αμείωτο βαθμό. Σήμερα, η κυβέρνηση έχει θέσει υπό τον έλεγχό της ένα σημαντικό μέρος της χώρας, αλλά οι συγκρούσεις συνεχίζονται.
Τέλος, θα ήταν χρήσιμο να γίνει μια αναφορά στον ανθρωπιστικό αντίκτυπο της σύγκρουσης. Συγκεκριμένα, περίπου μισό εκατομμύριο άνθρωποι έχουν προσφύγει σε άλλες χώρες, ενώ εξακόσιες χιλιάδες έχουν εξαναγκαστεί σε μετανάστευση σε άλλες περιοχές, στο εσωτερικό της χώρας. Επίσης, σύμφωνα με στοιχεία, δεκατέσσερις χιλιάδες παιδιά χρησιμοποιήθηκαν ως στρατιώτες στη διάρκεια των συγκρούσεων.
Κλείνοντας, είναι εμφανές πως η Κεντροαφρικανική Δημοκρατία έχει πολύ δρόμο μπροστά της, μέχρι να επιτύχει την εξασφάλιση έστω στοιχειώδους σταθερότητας και ειρήνης στην επικράτειά της. Όπως και σε πολλά άλλα αφρικανικά κράτη, οι παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι μια καθημερινότητα. Το έργο ανοικοδόμησης της χώρας και της στήριξής της σε ισχυρά δημοκρατικά θεμέλια είναι δύσκολο έργο και σίγουρα θα κριθεί απαραίτητη η αρωγή από τη διεθνή κοινότητα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Central African Republic Conflict: Fast Facts and How to Help, Worldvision.ca Διαθέσιμο εδώ
- Central African Republic, Stopgenocidenow.org Διαθέσιμο εδώ
- Central African Republic in the 21st century, Britannica Διαθέσιμο εδώ
