Της Έλενας Αμπελακιώτη,
Περίπου το 25% του πληθυσμού στον κόσμο αντιμετωπίζει ένα πρόβλημα ψυχικής υγείας, ενώ περίπου 1 στους 4 ανθρώπους θα βιώσει πρόβλημα ψυχικής υγείας σε κάποια στιγμή στη ζωή του. Η κατάθλιψη, η αγχώδης διαταραχή, η αύξηση της κατανάλωσης καπνού και οινοπνεύματος, οι διατροφικές διαταραχές και άλλες διαταραχές ψυχικής υγείας αποτελούν τον αόρατο εχθρό της σύγχρονης κοινωνίας. Επηρεάζουν την καθημερινότητα, την οικογένεια, τις εργασιακές και μαθησιακές επιδόσεις, διαστρεβλώνουν την αυτό-εικόνα και οδηγούν το άτομο στη μείωση της παραγωγικότητάς του, στην απομόνωση, σε καταχρήσεις, ή ακόμη, ενδέχεται, να αποβούν μοιραίες για την ζωή του.
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ο αριθμός των θυμάτων από τροχαία ή από κακόβουλες ενέργειες υπολείπεται σημαντικά του αριθμού θανάτων λόγω κατάθλιψης. Έπειτα από τη δύσκολη περίοδο της πανδημίας, που πλανάται ακόμα απειλητικά γύρω μας, και —όπως είναι φυσικό— γεννά άγχος, ανασφάλεια, θυμό ή φόβο, είναι μια καλή στιγμή να κάνουμε μια παύση και να προβληματιστούμε: Ο Μάιος είναι «Μήνας Ευαισθητοποίησης για την Ψυχική Υγεία» και είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι οι ψυχικές ασθένειες δεν είναι μικρότερης σημασίας· χρειάζονται κατάλληλη υποστήριξη, φροντίδα, ιατρική υποβοήθηση, όποτε είναι αναγκαίο, και το σημαντικότερο: κανείς δεν είναι μόνος στην μάχη με τα προβλήματα ψυχικής υγείας.
Αδιαμφισβήτητα, υπάρχουν συμβουλές που μπορεί ο καθένας να ακολουθήσει ώστε να φροντίσει την ψυχική του ευεξία και να διαχειριστεί το άγχος του. Άλλωστε, η πρόληψη είναι καλύτερη από την θεραπεία: Παρακάτω ακολουθούν μερικές συμβουλές που δύνανται να βοηθήσουν στην βελτίωση της διάθεσής μας.
Πρωταρχικό παράγοντα στην βελτίωση της διάθεσης αποτελεί η προσωπική επαφή. Το Instagram, το Facebook και τα υπόλοιπα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κατέχουν σημαντική θέση στη σύγχρονη καθημερινότητά μας, αλλά, αδιαφιλονίκητα, δεν δύνανται να αντικαταστήσουν τον ποιοτικό χρόνο πρόσωπο με πρόσωπο με αγαπημένα μας άτομα. Η προσωπική αλληλεπίδραση με κάποιον που μας νοιάζεται είναι ένας από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους για την ανακούφιση του άγχους και την επίτευξη της ψυχικής ηρεμίας. Υπό αυτό το πρίσμα, χρειάζεται να επενδύουμε σε άτομα και σχέσεις που μας ωθούν να γίνουμε καλύτεροι και να μην περιορίζουν την ελευθερία σκέψης και δράσης μας.
Ταυτόχρονα, είναι ευρέως διαδεδομένο πως η ψυχική ευεξία υποσκελίζεται σημαντικά από τον σύγχρονο τρόπο ζωής. Ο ποιοτικός ελεύθερος χρόνος αποτελεί αναγκαιότητα για την συναισθηματική και ψυχική μας ισορροπία. Η ζωή δεν είναι μόνο εργασία, ούτε φοιτητικές και μαθητικές υποχρεώσεις, και δεν χρειάζεται να συνιστά ένα ατέρμονο κυνήγι χρήματος και κοινωνικό-επαγγελματικής καταξίωσης. Ο χρόνος της ανθρώπινης ύπαρξης είναι περιορισμένος και μόλις που προλαβαίνουμε να γευτούμε λίγη από την ευχαρίστηση των απολαύσεων που μας αρμόζει. Η ενασχόληση με κάποιο άθλημα που μας ευχαριστεί, ο άφθονος χρόνος με τα κατοικίδια μας, η πλούσια σε βιταμίνες και θρεπτικά συστατικά διατροφή, ο ποιοτικός και επαρκής ύπνος, ο χορός, η μουσική και η λογοτεχνία είναι μερικές μόνο από τις γήινες απολαύσεις που βελτιώνουν την ψυχική μας υγεία.
Τέλος, η αυτογνωσία διαδραματίζει ίσως το σημαντικότερο ρόλο στη βελτίωση της συνολικής μας διάθεσης. Γιατί να μην εξερευνήσουμε τα θέλω μας, να μην αναγνωρίσουμε και να μην εκφράσουμε τα συναισθήματά μας, όσο τρομακτικό και αν ακούγεται; Δεν υπάρχει αμφιβολία πως όλοι έχουμε το comfort zone μας και δύσκολα ξεφεύγουμε από αυτό. Υπολογίζουμε τα βήματά μας προσεκτικά, διστάζουμε να αναλάβουμε πρωτοβουλίες και να αδράξουμε νέες ευκαιρίες. Μήπως κάνουμε λάθος; Ίσως αν διερευνήσουμε και κυνηγήσουμε τις επιθυμίες μας, αν προτάξουμε μπροστά στον φόβο την τόλμη και την αποφασιστικότητα, να νιώσουμε ζωντανοί, ανεξαρτήτως επιτυχούς ή μη αποτελέσματος. Εξάλλου, η αδρεναλίνη που εκρήγνυται, μας ξυπνά από τον λήθαργο, γίνεται αρωγός στην αύξηση της αυτοπεποίθησής μας και βελτιώνει αποτελεσματικά την ψυχική μας διάθεση.
Τα παραπάνω αποτελούν απλούς τρόπους βελτίωσης της καθημερινής μας διάθεσης και μπορούν ενδεχομένως να αποτελέσουν εγγυήσεις διατήρησης της ψυχικής μας υγείας. Ωστόσο, χρειάζεται να αναγνωρίσουμε πως δεν είναι όλες οι περιπτώσεις ίδιες. Κάποιοι άνθρωποι ενδέχεται να χρειάζονται περαιτέρω ιατρική υποστήριξη. Οι ψυχικές ασθένειες είναι εξίσου σημαντικές με τις σωματικές, μολονότι είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη η αντίληψη ότι «όλα είναι στο μυαλό μας». Πως έχει κανείς την επιλογή να δει τον κόσμο διαφορετικά, να βρει νόημα στη ζωή του, αλλά προτιμά να είναι φυγόπονος και να υιοθετεί μια ερασιθάνατη διάθεση. Αυτό δεν είναι αλήθεια και είναι μάταιο να προσπαθεί κανείς να μεταπείσει όσους πιστεύουν ακράδαντα σε αυτή την πεποίθηση.
Ο ανθρώπινος εγκέφαλος εξακολουθεί να συνιστά για τους ειδικούς ίσως το πιο πολύπλοκο και ανεξερεύνητο κομμάτι του ανθρώπου. Δεν χρειάζεται να περιπλέκουμε περισσότερο τα πράγματα: Η ευγένεια προς τον εαυτό μας, τις ανάγκες και τα συναισθήματά μας είναι ο μόνος τρόπος να ζήσουμε μέσα στην σκληρή πραγματικότητα των ψυχικών ασθενειών.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Τζαμπάζη Ευαγγελία: “H κατάθλιψη αποτελεί τον αθέατο εχθρό της Ε.Ε.”, Europarl, διαθέσιμο εδώ
- ΈΡΕΥΝΑ: Στοιχεία για τις ψυχικές ασθένειες στην Ελλάδα και τον κόσμο, Alfavita, διαθέσιμο εδώ
- Ηow to push boundaries and step out of your comfort zone, UVM Out Reach, διαθέσιμο εδώ
