Του Φίλιππου-Αθανάσιου Μισούλη,
Την χρονιά που μας πέρασε, η Ευρώπη κλονίστηκε, εκτός των άλλων, και από ένα σκάνδαλο κατασκοπείας, με σημαντικές νομικές, πολιτικές και γεωπολιτικές προεκτάσεις. Το λογισμικό Pegasus, προϊόν ιδιωτικής εταιρείας τεχνολογίας, κατηγορείται ότι αποτέλεσε τον Δούρειο Ίππο για την παρακολούθηση εκατομμυρίων χρηστών κινητών τηλεφώνων από τις κρατικές αρχές. Το ζήτημα, σύντομα, απέκτησε και πολιτικές προεκτάσεις σε ολόκληρη την Ευρώπη, ενώ, πρόσφατα, επηρέασε και την πολιτική ζωή της Ισπανίας, με απρόβλεπτες συνέπειες στις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις της ισπανικής κυβέρνησης με την Καταλονία.
Πρόκειται για ένα γεγονός που δεν αποτέλεσε κεραυνό εν αιθρία, καθώς οι σχέσεις της Μαδρίτης με τη Βαρκελώνη βρίσκονται σε κρίση, τουλάχιστον, από το 2017, με αποκορύφωμα το αποτυχημένο δημοψήφισμα για ανεξαρτησία των Καταλανών αυτονομιστών, την 1η Οκτωβρίου του 2017. Το δημοψήφισμα αυτό, με αποτέλεσμα άνω του 90% υπέρ της ανεξαρτησίας, αλλά με μια απόχη που ξεπέρασε το 50%, θεωρήθηκε από την ισπανική κυβέρνηση κατάφωρη παραβίαση της ισπανικής έννομης τάξης και οδήγησε, εν τέλει, στη σύλληψη του Kαταλανού ηγέτη Carles Puigdemont. Συνεπώς, μεσούσης, ήδη από το 2017, της κρίσης της Καταλονίας και της προσπάθειάς της προς απόσχιση, το σκάνδαλο με το λογισμικό Pegasus απέκτησε σημαντικές πολιτικές διαστάσεις, όταν έρευνα του Πανεπιστημίου του Τορόντο αποκάλυψε ότι 65 πολιτικοί και ακτιβιστές υπέρ της ανεξαρτησίας της Καταλονίας βρέθηκαν στο στόχαστρο παρακολουθήσεων από την ισπανική κυβέρνηση, μέσα από το υπό κρίση λογισμικό.
Μεταξύ αυτών και ο Πρόεδρος της τοπικής κυβέρνησης Pere Aragonès, μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, νομοθέτες, ακτιβιστές και μέλη των οικογενειών τους. Ο πρώτος κατηγόρησε, τη Δευτέρα, την ισπανική κυβέρνηση ότι κατασκοπεύει τους πολίτες της, ενώ χαρακτήρισε το γεγονός ως μια εξαιρετικά σοβαρή επίθεση στα θεμελιώδη δικαιώματα και τη δημοκρατία και απαίτησε από την ισπανική κυβέρνηση να απαντήσει αν το τηλέφωνό του και δεκάδες άλλα τηλέφωνα που ανήκουν σε Καταλανούς που τάσσονται υπέρ της ανεξαρτησίας είχαν μολυνθεί με λογισμικό κατασκοπείας που χρησιμοποιείται από κρατικούς φορείς. Οι αποκαλύψεις αυτές οδήγησαν σε νέο κύμα εντάσεων μεταξύ Μαδρίτης και Βαρκελώνης, καθώς οι Καταλανοί αυτονομιστές έστρεψαν τα πυρά τους στην ισπανική κυβέρνηση, απαιτώντας εξηγήσεις για το αν εμπλέκεται στην κρίση και αν έγινε χρήση του λογισμικού από την ισπανική κυβέρνηση, χωρίς, ωστόσο, να έχει υπάρξει, μέχρι στιγμής, κάποια απάντηση της ισπανικής κυβέρνησης αναφορικά με το ζήτημα, ενώ η ισραηλινή εταιρεία, που κατασκεύασε το λογισμικό, προέβη σε άρνηση των κατηγοριών.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η κρίση αυτή δυναμίτισε τις εν εξελίξει διαπραγματεύσεις, μεταξύ της ισπανικής κυβέρνησης των σοσιαλιστών του Sanchez και της τοπικής καταλανικής διοίκησης, ενώ η υπόθεση απέκτησε και πανευρωπαϊκό ενδιαφέρον. Ειδικότερα, στις 10 Μαρτίου 2022, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποφάσισε τη δημιουργία εξεταστικής επιτροπής, με σκοπό τη διερεύνηση του κατά πόσον υπήρξε παράβαση του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά τη χρήση του κατασκοπευτικού λογισμικού Pegasus. Προς το παρόν, απομένει να φανεί το κατά πόσον αληθεύουν οι κατηγορίες, αλλά, κυρίως, και το κατά πόσον θα εκτονωθεί η κρίση ή θα οδηγήσει σε κλιμάκωση που θα διαταράξει ανεπανόρθωτα τις ήδη τεταμένες σχέσεις των δύο πλευρών, ενισχύοντας την, ήδη οξυμμένη, καχυποψία της τοπικής διοίκησης απέναντι στην κεντρική κυβέρνηση.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- “Catalan ex-leader Puigdemont says returning to Belgium before attending October hearing in Italy”, france24.com, διαθέσιμο εδώ
- “Catalan independence leaders accuse Spain of mass surveillance campaign”, dw.com, διαθέσιμο εδώ
- “Catalan separatists accuse Spain of ‘huge’ espionage”, thelocal.es, διαθέσιμο εδώ
- “What is Pegasus spyware and how does it hack phones?”, theguardian.com, διαθέσιμο εδώ
- “Pegasus spyware targets top Catalan politicians and activists”, politico.eu, διαθέσιμο εδώ
- “Catalan independence leaders targeted by spyware, rights group says”, reuters.com, διαθέσιμο εδώ
