Επιχείρηση Nekka: Υπερασπίζοντας το Σινικό Τείχος

Της Νίκης Καραχάλιου,

Ιαπωνία και Κίνα. Κίνα και Ιαπωνία. Δύο σύγχρονες υπερδυνάμεις, των οποίων οι σχέσεις πάντοτε βρίσκονταν στο «κόκκινο», με κάθε προσπάθεια αναθέρμανσής τους να «βυθίζεται» στο κενό. Αν σκεφτούμε, μάλιστα, πως αυτά που χωρίζουν τις δύο χώρες είναι αρκετά, όπως οι διαφορετικές πολιτικές πρακτικές, ο διαφορετικός τρόπος ζωής των κοινωνιών, τα οικονομικά και γεωπολιτικά συμφέροντα ή και πολλά άλλα, τότε καθόλου παράλογη δεν είναι αυτή η ψυχρότητα στις μεταξύ τους σχέσεις. Η Ιαπωνία και η Κίνα, όμως, δεν είναι απλώς δύο γειτόνισσες που τσακώνονται και δεν μιλιούνται, αντιθέτως, είναι, όσο σκληρό κι αν ακούγεται, δύο χώρες που «αγαπούν» να μισούν η μία την άλλη. Κι αυτό το αμοιβαίο μίσος έχει τις «ρίζες» του τόσο βαθιά, που φτάνει μέχρι και την αρχαιότητα.

Αναμφισβήτητα, καταλυτικό ρόλο στην εξέλιξη αυτή διαδραμάτισε η άλλοτε επεκτατική τάση της «Χώρας του Ανατέλλοντος Ηλίου» (Ιαπωνία) εις βάρος της Κίνας. Μάλιστα, το «μαύρο ποινικό μητρώο» της Ιαπωνίας έχει καταγραφεί ουκ ολίγες φορές στην Ιστορία, η οποία είναι γεμάτη από τέτοιες επιθέσεις εναντίον της αρκετά τότε φτωχής και βασανισμένης από τις πολιτικές εξελίξεις Κίνας (ισχύει και το αντίστροφο, φυσικά). Μία από αυτές τις επιθέσεις, η οποία θα αναλυθεί παρακάτω, είναι η Πρώτη Μάχη του Hopei, όπως είναι γνωστή στη Δύση, ή Operation Nekka, όπως ονομάζεται στην Ιαπωνία. Επί της ουσίας, όμως, πρόκειται για την υπεράσπιση του Σινικού Τείχους. Ας πάρουμε, ωστόσο, τα πράγματα από την αρχή.

Βρισκόμαστε, λοιπόν, στα τέλη του 1932 και οδεύουμε στο 1933, ακριβώς μόλις τέσσερα χρόνια πριν την έναρξη του Δεύτερου Σινοϊαπωνικού Πολέμου (1937). Καταρχάς, για να λύσουμε το κουβάρι της ιστορίας και να αντιληφθούμε την πραγματική αιτία των γεγονότων, αρκεί να αναφέρουμε ότι η Ιαπωνία των αρχών της δεκαετίας του 1930 ήταν αντιμέτωπη με μια πληθώρα οικονομικών και κοινωνικών προβλημάτων, ως απόρροια της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης του 1929 (Κραχ) και αναζητούσε μια πνοή στην εκμετάλλευση της εύφορης γης της Κίνας.

Γεγονός – σταθμός για τις μάχες, που θα αναλύσουμε, αποτελεί η εισβολή του ιαπωνικού στρατού στη Μαντζουρία (1932), η οποία «στέφτηκε» από επιτυχία, αφού η ιαπωνική κυβέρνηση κατόρθωσε όχι μόνο να επιτύχει την ανεξαρτητοποίηση της περιοχής από την Κίνα, κάτι που σήμαινε ότι περνούσε πια υπό τον δικό της έλεγχο (το 1934 έγινε και επισήμως, ανακηρύσσοντας τον Αυτοκράτορά τους ηγέτη του κρατιδίου), αλλά και να εγκαταστήσει εκεί χιλιάδες αγροτικές οικογένειες, οι οποίες βρήκαν έδαφος να καλλιεργήσουν. Κι αν περίμενε κανείς ότι η απόσπαση της Μαντζουρίας από την Κίνα θα έκανε την Ιαπωνία να σταματήσει τα επεκτατικά της σχέδια, πραγματικά λανθάνει. Εντούτοις, η επιτυχία στη Μαντζουρία ήταν κι αυτή που «έδωσε το πράσινο φως» στην Ιαπωνία να συνεχίσει, βάζοντας στο στόχαστρο αυτή τη φορά τις επαρχίες γύρω από το Σινικό Τείχος!

Συγκεκριμένα, τον Δεκέμβριο του 1932, το ιαπωνικό υπουργικό συμβούλιο αποφάσισε να θέσει σε εφαρμογή την επιχείρηση Νέκκα (Operation Nekka), εισβάλοντας στη Rehe (Ρέχε), μία επαρχία στα βόρεια του Σινικού Τείχους. Το σχέδιο δρομολογήθηκε για την 1^η Ιανουαρίου του 1933. Εδώ πρέπει να επισημανθεί ότι ο στρατός, προκειμένου να καταλάβει τη Rehe, θα έπρεπε πρώτα να αντιμετωπίσει τους άνδρες, που βρίσκονταν στην πύλη του Τείχους. Κι εδώ «γράφτηκε» η πρώτη πράξη του δράματος. Την 1^η Ιανουαρίου, λοιπόν, η επιχείρηση ξεκίνησε με τον βομβαρδισμό της Shanhaiguan, της πύλης στο ανατολικό μέρος του Τείχους. Βέβαια, δεν ήταν ιδιαίτερα δύσκολο για τους περίπου 17.000 άνδρες του ιαπωνικού στρατού να «ρίξουν» την πύλη του Τείχους, την οποία υπερασπίζονταν μόνο 200 Κινέζοι (σύμφωνα με το πρωτόκολλο του 1901) του βορειανατολικού στρατού. Η αντίθεση του καλά εκπαιδευμένου και εξοπλισμένου στρατού της Ιαπωνίας με τον ανεπαρκώς εξοπλισμένο και αιφνιδιασμένο κινεζικό στρατό έμελλε να είναι μοιραία για την Κίνα. Μάλιστα, εκείνη την περίοδο, η κινεζική κυβέρνηση που ήταν απασχολημένη με τις μάχες στο Jiangxi (Τζιανγκσί) αγνόησε να ενισχύσει τους στρατιώτες της πύλης. Μόνο δύο μέρες χρειάστηκαν για να «πέσει» το Τείχος (3 Ιανουαρίου 1933).

Το πρώτο εμπόδιο «καταρρίφθηκε». Επόμενος στόχος η Rehe, επαρχία στο βόρειο τμήμα του Σινικού Τείχους. Εντούτοις, ο δρόμος προς τα εκεί δεν ήταν το ίδιο εύκολος. Σε ένα πρώτο στάδιο, η κυβέρνηση προσπάθησε διά της διπλωματικής οδού να κερδίσει την επαρχία, ισχυριζόμενη ψευδώς, φυσικά, ότι αυτή ανήκει στη Μαντζουρία και, ως εκ τούτου, η παρουσία του κινεζικού στρατού εκεί αποτελεί προσβολή του δικαιώματος της εδαφικής ακεραιότητας του κρατιδίου. Παρόλα αυτά, όταν ο πολέμαρχος του κινεζικού στρατού, Tang Yulin, αρνήθηκε να την εγκαταλείψει, εμφανίστηκαν για μία ακόμη φορά τα πολεμικά σχέδια. Έτσι, την 21^η Φεβρουαρίου, ύστερα από σχεδόν δύο μήνες αδράνειας και, μάλιστα, παρά την υπόσχεση του Αυτοκράτορα ότι δεν θα επιτίθεντο σε άλλες επαρχίες του Σινικού Τείχους, η ιαπωνική 2^η Μεραρχία, η 14^η Μικτή Ταξιαρχία, η 4^η Ταξιαρχία Ιππικού και η 8^η Ταξιαρχία Ιππικού, έχοντας, παράλληλα, και την υποστήριξη στρατευμάτων από τη Μαντζουρία, υπό την ηγεσία του στρατιωτικού διοικητή Zhang Haipeng, εισέβαλαν στη Rehe. Στις 4 Μαρτίου, το γιαπωνέζικο ιππικό κατέκτησε την πρωτεύουσα της Rehe, Chengde (Τσένγκντε), ενώ συνολικά χρειάστηκαν μόλις επτά ημέρες για να «πέσει» ολόκληρη η επαρχία.

Τις επόμενες ημέρες, ο κινεζικός στρατός αποφάσισε να οργανώσει καλύτερα την άμυνά του, προκειμένου να προστατευθούν οι υπόλοιπες επαρχίες και, πράγματι, προέβαλαν σθεναρή αντίσταση στη μάχη της 6^ης Μαρτίου. Εντούτοις, υπέστησαν σοβαρές απώλειες, εν αντιθέσει με τους Ιάπωνες, που μετρούσαν μόνο 43 νεκρούς. Ουσιαστικά, μέχρι τις πρώτες μέρες του Μαΐου, η Ιαπωνία κατόρθωσε να ελέγχει όλες τις επαρχίες του Σινικού Τείχους. Στις 22 Μαΐου, Ιάπωνες και Κινέζοι αντιπρόσωποι ήρθαν σε συνεννόηση, προκειμένου να λήξουν οι μάχες. Ο Αυτοκράτορας συνεχάρη τα στρατεύματά του για τη σημαντική νίκη, που έφεραν στη χώρα τους. Λίγο καιρό αργότερα, Ιαπωνία και Κίνα θα έρθουν σε ρήξη για μία ακόμη φορά.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• Vogel, EzraEzra (2019), China and Japan Facing History, Cambridge, Massachusetts, London, England: The Belknap Press of Harvard University Press
• Xiang, Ah (2007), “Battles of the Great Wall”, Resistance Wars: 1931-1945