Του Τάσου Γρηγοριάδη,
1783: Η Ρωσική Αυτοκρατορία υπό την ηγεσία της Αικατερίνης της Μεγάλης, ενσωματώνει τη χερσόνησο της Κριμαίας. Η Γερμανικής καταγωγής αυτοκράτειρα, θέλησε να πλασάρει τον εαυτό της ως μία προοδευτική-φωτισμένη φιγούρα στην «Ευρωπαϊκή Δύση». Παρότι, γίνονταν πραγματικά αξιοσημείωτες μεταρρυθμίσεις, η «μεγάλη εικόνα» δείχνει πως η ίδια κυβερνούσε την αχανή αυτοκρατορία με «σιδηρά πυγμή». Στο προσκήνιο, η αυτοκρατορική αυλή προσκαλούσε φημισμένες Ευρωπαϊκές προσωπικότητές (λ.χ. Ντιντερό), να γίνουν μάρτυρες του «ραγδαίου εξευρωπαϊσμού» της χώρας, ενώ παράλληλα το παρασκήνιο ήταν εξαιρετικά ζοφερό. Οι επεκτατικές βλέψεις της Αικατερίνης εις βάρος της Πολωνολιθουανικής Κοινοπολιτείας και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας θα οδηγούσαν την Ρωσία αναπόφευκτα στον πόλεμο. Η ισχυρότατη αυτοκρατόρισσα θα επικεντρωνόταν στην σημερινή Ουκρανία, με θεμελιώδη σκοπό την έξοδο στην Μαύρη Θάλασσα. Μετά την πρώτη σύρραξη, που έληξε με την Συνθήκη του Küçük Kaynarca (Κιουτσούκ-Καϊναρτζή, 1774), η Ρωσία απέκτησε τον έλεγχο μερικών νευραλγικών λιμανιών του Εύξεινου Πόντου. Ταυτοχρόνως, η Κριμαία παρέμεινε στον έλεγχο του –μουσουλμανικού– Κριμαϊκού Χανάτου των Τατάρων. Εντούτοις, οι φιλοδοξίες της Αικατερίνης την οδήγησαν να υποστηρίξει μία εξέγερση κατά του Τάταρου χάνου-ηγέτη. Ρωσικά στρατεύματα εισήλθαν το 1776 στην Κριμαία και με την συνεισφορά τους εγκαθιδρύθηκε ένας φιλορώσος χάνος. Αργότερα, ο τελευταίος εκδιώχθηκε από τους συμπατριώτες του και η Κριμαία πέρασε επισήμως στην άμεση κατοχή της Ρωσίας. Καταληκτικά, παρά τις διαμαρτυρίες των Ευρωπαίων, η κατάληψη της Κριμαίας παγιώθηκε, δίδοντας στην Ρωσία την πολυπόθητη πρόσβαση –κατ’ επέκταση– στην Μεσόγειο.
1939: Οι Ιταλικές δυνάμεις καταλαμβάνουν τα Τίρανα, στα πλαίσια της ολιγοήμερης Ιταλικής εισβολής στην Αλβανία. Οι φιλοδοξίες του δικτάτορα Μπενίτο Μουσολίνι, για την αναβίωση της Ιταλικής–Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, εμπεριείχαν την κατοχή της Αλβανίας. Οι παραδοσιακά στενές σχέσεις των 2 κρατών είχαν λαβωθεί ανά τα έτη, λόγω του αυξανόμενου οικονομικοπολιτικού παρεμβατισμού της Ιταλίας στο εσωτερικό της Αλβανίας. Πιο συγκεκριμένα, η άρνηση του βασιλιά της τελευταίας, Ζόγου Α΄, να υποκύψει στις Ιταλικές πιέσεις – τελεσίγραφο (25η Μαρτίου 1939), έδωσε το πρόσχημα στον «Ντούτσε» να κινηθεί στρατιωτικά. Τελικά στις 7 Απριλίου, οι Ιταλοί εξαπέλυσαν συγχρονισμένες επιθέσεις στα κύρια λιμάνια της Αλβανίας. Οι 100.000 στρατιώτες, φορτωμένοι σε 137 πολεμικά πλοία και με τη συνδρομή 600 μαχητικών αεροσκαφών, αποβιβάστηκαν σε Άγιους Σαράντα, Αυλώνα, Δυρράχιο και Σενγκίν. Η Αλβανική αντίσταση υπέστη δολιοφθορά από Ιταλούς κατασκόπους, που κατέστρεψαν τα λιγοστά πυρομαχικά και πυροβολικό, βυθίζοντάς την σε χάος. Η μοναδική ουσιαστική αντίσταση οργανώθηκε από την χωροφυλακή και πολιτοφύλακες, που όμως δεν κατέστη ικανή να εκδιώξει τις επαγγελματικές Ιταλικές δυνάμεις. Μέχρι το τέλος της επόμενης ημέρας, τα προαναφερθέντα λιμάνια, όπως και η Σκόδρα και τα Τίρανα, είχαν καταληφθεί. Επίσης, ο βασιλιάς και πολλοί υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι είχαν ήδη εγκαταλείψει την χώρα. Στον απόηχο της υφαρπαγής των κυβερνητικών κτιρίων των Τιράνων, το Κοινοβούλιο αποφάσισε στις 12 Απριλίου την ένωση με την Ιταλία και την ανακήρυξη του «Ιταλικού Προτεκτοράτου της Αλβανίας», που θα επιβίωνε έως το 1943.
1953: Ο Jomo Kenyatta φυλακίζεται ως κατηγορούμενος για την εξέγερση των «Μάου Μάου» στην Κένυα. Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η δυσαρέσκεια σε πολλές υπερπόντιες κτήσεις της Βρετανικής Αυτοκρατορίας – όπως η Κένυα – ήταν πλέον ολοφάνερη. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, αποτελεί το βίαιο εθνικιστικό κίνημα της φυλής Kikuyu, ονόματι «Μάου Μάου», που όσο καταπιεζόταν από την Βρετανική διοίκηση τόσο γιγαντωνόταν. Τελικά, το 1952 ξεκίνησε μία γενικευμένη αιματηρή σύρραξη, που κράτησε μέχρι το 1960 και κόστισε δεκάδες χιλιάδες ανθρώπινες ζωές. Στα εμπόλεμα αυτά χρόνια, εκατοντάδες Κενυάτες φυλακίστηκαν με την κατηγορία συνεργασίας με τους επαναστάτες. Εξ αυτών, ήταν ο πολυγραφότατος ηγέτης του πολιτικού κινήματος «Αφρικανική Ένωση της Κένυας», Jomo Kenyatta. Ο ίδιος ο Kenyatta, αν και σφόδρα υπέρμαχος της ανεξαρτησίας της χώρας, εγκαλούσε όλες τις πλευρές για διευθέτηση των διαφορών με ειρηνικά μέσα και μετριοπάθεια. Παρά τα λεγόμενά του, τέθηκε προ της δικαιοσύνης, με την κατηγορία ότι καθοδηγούσε μυστικά το κίνημα των «Μάου Μάου», που στόχευε Ευρωπαίους αλλά και πιστούς στο καθεστώς Κενυάτες. Το – κατά πολλούς – διεφθαρμένο δικαστικό σώμα απέδωσε εν τέλει 7ετή ποινή καταναγκαστικών έργων στον Kenyatta και άλλους 5 κατηγορούμενους. Το 1961, ο πλέον πλήρως ελεύθερος Jomo Kenyatta, ανέλαβε ξανά το άνωθεν κίνημα και το 1973 εκλέχθηκε ως ο πρώτος ηγέτης της ανεξάρτητης Κένυας που οραματιζόταν. Εν κατακλείδι, διετέλεσε πρωθυπουργός-πρόεδρος έως τον θάνατό του, το 1978, και θεωρείται ο πατέρας του ελεύθερου Κενυατικού έθνους.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- When Catherine the Great Invaded the Crimea and Put the Rest of the World on Edge, Smithsonian Magazine, διαθέσιμο εδώ
- The First Annexation of Crimea 1784, Crimea History.org, διαθέσιμο εδώ
- How did Crimea become part of the Russian Empire?, Russia Beyond, διαθέσιμο εδώ
- Italian Invasion, Albanian Studies, διαθέσιμο εδώ
- Italian invasion of Albania, Fandom.com, διαθέσιμο εδώ
- Invasion of Albania, World War II Database, διαθέσιμο εδώ
- Jomo Kenyatta jailed for Mau Mau uprising in Kenya, History.com, διαθέσιμο εδώ
- 1953: Seven years’ hard labour for Kenyatta, BBC – On this Day, διαθέσιμο εδώ
- Kenyatta sentenced to seven years hard labor, OUPblog, διαθέσιμο εδώ
