Του Τάσου Οικονόμου,
Την Τετάρτη 23 Μαρτίου, ο Πρόεδρος της Ρωσικής Ομοσπονδίας Βλαντιμίρ Πούτιν ανακοίνωσε την απαίτηση πληρωμής για το ρωσικό φυσικό αέριο σε «μη φιλικές» χώρες μονάχα σε ρούβλια. Στο διάγγελμά του τόνισε ότι δεν έχει κανένα νόημα για τη χώρα του να συναλλάσσεται με ξένα νομίσματα, τα οποία δεν έχουν καμία χρησιμότητα για το ρωσικό κράτος. Την ίδια στιγμή, η Δύση έχει κορυφώσει τις οικονομικές κυρώσεις προς τη Ρωσία, αποκλείοντάς την ακόμα και από το τραπεζικό σύστημα SWIFT.
Ο Ρώσος Πρόεδρος αναφέρεται σε «μη φιλικές» χώρες, φωτογραφίζοντας ουσιαστικά τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο ίδιος θέλει να αναγκάσει τις προαναφερθείσες χώρες να εξοφλήσουν το φυσικό αέριο στο τοπικό νόμισμα, ώστε να δώσει μία πνοή ρευστότητας στο ρούβλι και να μπορέσει να αποκόψει την πτωτική του πορεία. Ακόμη, με αυτόν τον τρόπο θα εξαναγκάσει τους Ευρωπαίους και γενικά τη Δύση για μερική άρση των κυρώσεων, οι οποίες έχουν ήδη επιβληθεί στη Ρωσία. Ο Πούτιν δρα επιδέξια για να αποφύγει τις συνέπειες των επιβεβλημένων κυρώσεων, γνωρίζοντας άριστα την ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο.
Η στρατηγική της Ρωσίας είναι ξεκάθαρη, προσπαθεί να οδηγήσει τους Ευρωπαίους σε αδιέξοδο. Από την αρχή της εισβολής στην Ουκρανία η Δύση συσπειρώθηκε, λαμβάνοντας μέτρα που «εξοστρακίζουν» οικονομικά τη χώρα του Πούτιν. Οι δυτικές χώρες απαγόρευσαν στις περισσότερες ρωσικές τράπεζες τη μετατροπή του ρουβλιού σε ευρώ ή δολάρια. Συνεπώς, η πληρωμή του αερίου σε ξένο συνάλλαγμα σημαίνει ότι η Ρωσία δε θα μπορούσε να ωφεληθεί από αυτά τα χρήματα. Ο Πούτιν, επομένως, αποφάσισε να παίξει το παιχνίδι των Δυτικών, όπως εκείνος διευκρίνισε. Σε επόμενο διάγγελμα και εφόσον είχαν αντιδράσει οι πληγείσες χώρες, ο πρόεδρος της Ρωσίας ανέφερε σε έντονο τόνο πως η Ευρώπη είναι υπεύθυνη για τα μέτρα που εκείνος «αναγκάζεται» να πάρει.
Μπορεί να παρακάμψει τις κυρώσεις;
Η προθυμία και η αντοχή της Ευρώπης θα μας αποδείξει εάν η στρατηγική του Ρώσου Προέδρου ήταν σωστή. Βέβαια, σκεπτόμενοι ότι η Ρωσία ουσιαστικά δεν έχει να χάσει κάτι, η λογική στρατηγική για τον Πούτιν είναι να δημιουργήσει όσο περισσότερα προβλήματα μπορεί στις εχθρικές προς εκείνον χώρες. Ως τώρα, οι κινήσεις της Ρωσίας έχουν θετικό, για εκείνον, αντίκτυπο στις διεθνείς αγορές. Αρχικά, το ευρώ έχει υποχωρήσει σε σχέση με το δολάριο, αλλά και η πορεία του ρουβλιού από απίστευτα πτωτική ξεκίνησε δειλά δειλά να ανακάμπτει.
Κάποιοι ειδικοί κατηγορούν τον Βλαντιμίρ Πούτιν ότι έστησε παγίδα για τους Ευρωπαίους. Γνωρίζοντας ότι θα είναι πολύ δύσκολο για αυτούς να υπάρξουν εντελώς χωρίς ρωσικό αέριο, στη συνέχεια, θα αναγκαστούν να υποστηρίξουν την τιμή του ρουβλιού, το οποίο θα ακυρώσει μέρος των κυρώσεων που επιβλήθηκαν στη Ρωσία. Όμως, εάν η Ευρώπη καταφέρει με κάποιον τρόπο, που μέχρι τώρα δεν έχει ανακοινώσει, να υπερκαλύψει το ποσοστό του φυσικού αερίου που δεν θα προμηθεύεται από τη Ρωσία, τότε όλη αυτή η προσπάθεια μπορεί και να στοχεύει στο κενό. Βέβαια, η ενεργειακή ανεξαρτησία της Ευρώπης δεν είναι ένα ζήτημα που μπορεί να λυθεί από τη μία μέρα στην άλλη.
Πώς θα λειτουργήσει το νέο σύστημα;
Με το αρχικό του διάγγελμα ο Πούτιν ανακοίνωσε ότι ακόμα δεν υπάρχει κάποιο έτοιμο σύστημα πληρωμών. Όμως, διέταξε τη Ρωσική Κεντρική Τράπεζα να δημιουργήσει ένα πλήρες σύστημα πληρωμών. Σε γενικές γραμμές, οι ευρωπαϊκές χώρες θα πρέπει να βρουν τράπεζες που μπορούν να τους παρέχουν ρούβλια για δολάρια. Ωστόσο, τα περισσότερα τραπεζικά ιδρύματα που κατέχουν επαρκή αποθέματα υπόκεινται πλέον σε διεθνείς κυρώσεις. Εάν οι Ευρωπαίοι ενδώσουν σε αυτόν τον εκβιασμό, θα μπορούσαν να επαναφέρουν τις ρωσικές τράπεζες στο διεθνές νομισματικό σύστημα. Σε αυτό ακριβώς στηρίζονται οι Ρώσοι, ώστε να ανακάμψει εν γένει η ρωσική οικονομία.
Πώς αντέδρασε η Ευρώπη;
Οι χώρες της Ε.Ε έχουν κρατήσει μία ενιαία στάση. Αν και στο εσωτερικό των χωρών υπάρχει έντονη ανησυχία για τα αποθέματα φυσικού αερίου και μερικές φωνές μιλάνε για εκτεταμένη ενεργειακή κρίση, οι εκπρόσωποι τύπου των κρατών μελών αναφέρουν ότι δεν έχουν βρεθεί σε αδιέξοδο, αλλά κατηγορούν σθεναρά τη στάση του Κρεμλίνου.
Τη Δευτέρα 28 Μαρτίου στη σύνοδο των G7, ο Γερμανός Υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, Ρόμπερτ Χάμπεκ, κάλεσε τις χώρες της Ευρώπης να «μην ικανοποιήσουν τις απειλές του Πούτιν». Τέλος, χαρακτήρισε τη Ρωσία ως «αναξιόπιστο προμηθευτή» και προέτρεψε τις ενδιαφερόμενες εταιρίες να ξανασκεφτούν οποιεσδήποτε εμπορικές σχέσεις με τη Ρωσία.
Το ρωσικό φυσικό αέριο είναι ζωτικής σημασίας για την Ευρώπη και από την αρχή της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία προσπαθεί συνεχώς να βρει τρόπους να απαλλαγεί από την ενεργειακή εξάρτηση. Από την αντίπερα όχθη, βλέπουμε μία Ρωσία αποφασισμένη μέχρι και να σταματήσει τη ροή φυσικού αερίου στην Ε.Ε., ώστε να πάρει αυτό που θέλει. Μέχρι και τώρα, παρά τις συστάσεις των G7 και τις απειλές για προσφυγή λόγω μη τήρησης των συμβολαίων, ο Πούτιν ασκεί περισσότερη πίεση και σε λίγες μέρες θα δούμε αν όντως πραγματοποιήσει όλες αυτές τις απειλές τερματισμού παροχής φυσικού αερίου.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Gaz russe: pourquoi Vladimir Poutine demande-t-il à être payé en roubles ?/ Le figaro. Διαθέσιμο εδώ
