Της Δέσποινας Κάντα,
Εξετάζοντας τον παγκόσμιο χάρτη, θα διαπιστώσουμε πως η Γροιλανδία μπορεί να ανήκει γεωγραφικά στη Β. Αμερική, ωστόσο αποτελεί αυτόνομο έδαφος της Δανίας, γεγονός που την καθιστά, τουλάχιστον πολιτικά, ευρωπαϊκό έδαφος. Εύλογα θα αναρωτιόταν κανείς, ποιοι θα μπορούσε να είναι οι λόγοι που ο Trump θέλησε να προχωρήσει στην εξαγορά μιας περιοχής, το μεγαλύτερο μέρος της οποίας είναι καλυμμένο από πάγο. Αυτό εξηγείται, αν παρατηρήσει κανείς, αφενός τη λογική που οδήγησε τις ΗΠΑ στην εξαγορά της Αλάσκας παλαιότερα, και αφετέρου τη γεωγραφική θέση της αρκτικής νήσου, η οποία της προσδίδει ιδιαίτερη γεωπολιτική σημασία.
Μπορεί η εξαγορά μιας περιοχής να μην αποτελεί τη συνήθως ακολουθούμενη μέθοδο απόκτησής της, στην πραγματικότητα, όμως, δεν είναι η πρώτη φορά που οι ΗΠΑ επιθυμούν να αποκτήσουν έτσι τον έλεγχο μιας περιοχής. Η πρώτη αγορά από τις ΗΠΑ χρονολογείται το 1803, έτος κατά το οποίο εξαγοράστηκε η περιφέρεια της Louisiana. Οι ΗΠΑ απέκτησαν την τότε γαλλική αποικία για 15 εκ. δολάρια και την προσάρτησαν στα εδάφη τους. Η περιφέρεια αυτή περιελάμβανε στα εδάφη της την κοιλάδα του Mississippi, και καθώς επρόκειτο για μια τεράστια έκταση, από τη διανομή της οποίας προήλθαν αρκετές πολιτείες όπως τις γνωρίζουμε σήμερα, οι ΗΠΑ αύξησαν σε ιδιαίτερα σημαντικό βαθμό το μέγεθός τους και άνοιξαν το δρόμο για την υδάτινη, κυρίως εμπορική επικοινωνία στο ηπειρωτικό τμήμα της χώρας.
Το 1867 εξαγοράστηκε, επίσης, η περιοχή της Αλάσκας έναντι 7,2 εκ. δολαρίων. Τότε κανείς δεν είχε δει με θετικό μάτι την προσάρτηση αυτή, καθώς η Αλάσκα δεν έμοιαζε να είναι κάτι περισσότερο από ατελείωτες εκτάσεις πάγου. Μάλιστα, εν συγκρίσει με την εξαγορά της Louisiana, η Αλάσκα θεωρήθηκε μια αποτυχημένη αγορά, που κόστισε στην Αμερική πολύ περισσότερο από το όφελος που θα της απέδιδε. Το 1896 ανακαλύφθηκαν σημαντικά κοιτάσματα χρυσού και αρκετά αργότερα αποδείχθηκε πως η περιοχή διέθετε σημαντικά κοιτάσματα πετρελαίου. Η εξέλιξη αυτή έκανε όλους, όσοι κατέκριναν την εν λόγω εξαγορά, να σωπάσουν και ταυτόχρονα η Αμερική απέκτησε σημαντικό πλούτο.
Για να επιστρέψουμε όμως στο σήμερα, ο λόγος που ο Αμερικανός Πρόεδρος επιθυμεί να εξαγοράσει το νησί της Γροιλανδίας, δεν παρεκκλίνει από τη λογική της εξαγοράς της Αλάσκας. Ιδιαίτερα για το modus operandi του Trump, θα μπορούσε κανείς να πει πως η εξαγορά της Γροιλανδίας αποτελεί για τον ίδιο -ως επιχειρηματία- μια κοινή συναλλαγή.
Έρευνες έχουν δείξει, πως, λόγω της κλιματικής αλλαγής, οι πάγοι της Γροιλανδίας έχουν υποχωρήσει αρκετά και πως σύντομα οι ενεργειακοί πόροι και τα μέταλλα που διαθέτει η περιοχή θα είναι πλέον προσβάσιμα. Σημαντικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν, επίσης, και οι σπάνιες γαίες, δηλαδή τα ιδιαίτερα σπάνια μέταλλα, που υπάρχουν στην περιοχή, καθώς οι ΗΠΑ προσπαθούν να “σπάσουν” το μονοπώλιο του Πεκίνου σε αυτόν τον τομέα. Φυσικά, οι Δανοί πολιτικοί αντιμετώπισαν την πρόταση του Trump μάλλον περιπαικτικά και δήλωσαν διαθέσιμοι αποκλειστικά για “business” και όχι για πώληση. Οι Γάλλοι και οι Ρώσοι μπορεί να δέχτηκαν στο παρελθόν τέτοιου είδους συναλλαγές, που πρότειναν οι ΗΠΑ, ως φαίνεται, όμως, οι Δανοί είναι αποφασισμένοι να διατηρήσουν στο ακέραιο το έδαφος της Γροιλανδίας. Εδώ, θα άξιζε να αναρωτηθεί κανείς αν και οι ίδιοι θεωρούν την κλιματική αλλαγή απειλή για τον πλανήτη ή επενδυτική ευκαιρία. Οι ΗΠΑ, από την πλευρά τους, φαίνεται να διατηρούν το -εμμονικό με τις business- προφίλ τους, βλέποντας την “ευκαιρία” στα νέα δεδομένα. Το ζήτημα που τίθεται είναι το κατά πόσο τελικά η Δανία -ως κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης- βάζει τους στόχους που έχουν τεθεί συλλογικά από την ΕΕ, πάνω από τις “business”. Αξίζει να θυμηθούμε πως η ΕΕ έχει υλοποιήσει πληθώρα δράσεων για την αποκλιμάκωση του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής και την κινητοποίηση των πολιτών. Η Αλάσκα, ιδιαίτερα, είναι περιοχή, στην οποία μεγάλες περιβαλλοντικές οργανώσεις έχουν ασκήσει πιέσεις ενάντια στην εκμετάλλευση των πόρων και στη διαχείριση των μέσων εξόρυξης αυτών.
Θα έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον να παρακολουθήσουμε την εξέλιξη του αιτήματος του Αμερικανού Προέδρου, αλλά θα έχει μεγαλύτερο ενδιαφέρον να δούμε αν τελικά θα μετατοπιστούν οι προτεραιότητες της ΕΕ συνολικά, αλλά και της ίδιας της Δανίας, από τον αγώνα κατά της κλιματικής αλλαγής προς… τις business. Σε κάθε περίπτωση, κάθε άλλο παρά “οικολογικός” θα είναι ο χαρακτήρας της διατήρησης των εδαφών της Γροιλανδίας, αφού εμμέσως πλην σαφώς, η Δανία απέκλεισε στην Αμερική το σενάριο του “μεγάλου παίκτη”, άφησε, όμως, παραπάνω από ορθάνοιχτο το πεδίο των εμπορικών συναλλαγών. Το σχόλιο που θα άρμοζε, αν ζητούσε κανείς μια πρόβλεψη για τις επερχόμενες αποφάσεις, θα ήταν πως η Γροιλανδία θα παραμείνει δανικό έδαφος. Όμως, ας μην είμαστε αφελείς ως προς τους λόγους.
Είναι πολιτικός επιστήμονας, απόφοιτη του Πανεπιστημίου Κρήτης. Έχει ολοκληρώσει τις μεταπτυχιακές σπουδές της στη Διοίκηση Επιχειρήσεων και Ολικής Ποιότητας με Διεθνή Προσανατολισμό (MBA TQM Int.), του Πανεπιστημίου Πειραιά και το πρόγραμμα MA in Governance, του European Public Law Organization (EPLO), ως υπότροφη του Ελληνικού Οργανισμού Πολιτικών Επιστημόνων ΕΟΠΕ-HAPSc. Εργάζεται σε διοικητικές θέσεις και ως εξωτερικός συνεργάτης σε γραφεία συναφούς αντικειμένου των σπουδών της, με κύρια αντικείμενα το project management και το digital marketing. Στα άμεσα σχέδια της είναι η εκπόνηση ενός διδακτορικού και η ανάπτυξη του δικτύου συνεργατών της.
