Της Δήμητρας Κουρούπη,
Μπορεί όλος ο κόσμος να έχει στραμμένο το βλέμμα στη βασανιζόμενη Ουκρανία και τις θηριωδίες των ρωσικών στρατευμάτων στα εδάφη της, ωστόσο, την ίδια ώρα, εξακολουθούν να βρίσκονται σε αναβρασμό οι εξελίξεις στο «τουρκικό πρόβλημα», οι οποίες απαιτούν διαρκή εγρήγορση από τη μεριά των διεθνών παραγόντων.
Περασμένα, αλλά όχι ξεχασμένα, φαίνεται να είναι τα διαπραγματευτικά «έλη» των ετών 2008-2018, μεταξύ Η.Π.Α. και Τουρκίας, όπως φαίνεται από τις πρόσφατες δηλώσεις του υπεύθυνου επικοινωνίας του Recep Tayyip Erdoğan, Fahrettin Altun. Ο Τούρκος Σύμβουλος, σε επιστολή του στη Wall Street Journal, ζητά, ή μάλλον απαιτεί, από τις Η.Π.Α. να παραδώσουν στην Τουρκία τα μαχητικά αεροσκάφη F-35 και τους πυραύλους Patriot. Στην επιστολή, ο Altun αναφέρεται στην κατάκριση των Η.Π.Α. προς την επιλογή της Τουρκίας να προμηθευτεί τα ρωσικά συστήματα S-400, αντιτείνοντας ότι η Τουρκία είχε απευθυνθεί το πρώτον στις Η.Π.Α., οι οποίες, όμως, αρνήθηκαν να προμηθεύσουν την Τουρκία με τα συστήματα Patriot.
Θυμίζουμε ότι το 2015, και ενώ οι σχέσεις Η.Π.Α. και Τουρκίας ήταν ήδη τεταμένες εξαιτίας του ανατολικού, διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο χωρών για την πώληση των συστημάτων πυραυλικής άμυνας Patriot έπεσαν στο κενό. Η εξέλιξη των διαπραγματεύσεων, και εν γένει των σχέσεων Η.Π.Α.-Τουρκίας, δημιούργησε κλίμα δυσπιστίας μεταξύ των δύο χωρών και «ανάγκασε», όπως υποστηρίζει ο Altun, την Τουρκία να προμηθευτεί, το 2017, τα ρωσικά συστήματα αεράμυνας S-400, με τους αναλυτές να διαβλέπουν συμμαχικές αξιώσεις στις κινήσεις του Ρώσου Προέδρου.
Με την ανακοίνωση της αγοράς, αξιωματούχοι της αμερικανικής κυβέρνησης προειδοποίησαν την Τουρκία ότι θα πρέπει να επιλέξει ανάμεσα στα S-400 και τα προηγμένα αεροσκάφη F-35, καθώς και ότι ενδεχόμενη ολοκλήρωση της προμήθειας των πρώτων θα αποτελέσει παραβίαση του Countering America’s Adversaries Through Sanctions Act, νόμου, ψηφισθέντος επί της προεδρίας του Trump, για την επιβολή κυρώσεων εναντίον, μεταξύ άλλων, και της Ρωσίας. Και πράγματι, η εν τέλει παράδοση των S-400 στην Τουρκία, τον Ιούλιο του 2017, επέσυρε τον αποκλεισμό της τελευταίας από το πρόγραμμα των F-35, με τον μετέπειτα Πρόεδρο Donald Trump να καταλογίζει την έλλειψη συμφωνίας στον προκάτοχό του, Barack Obama. Μάλιστα, ο Altun στην επιστολή του επικαλείται την εν λόγω αναγνώριση από τον Trump της «αναγκαιότητας» της αγοράς των ρωσικών S-400.
Αφορμή της εν λόγω επαναφοράς της συζήτησης για τα F-35 και τα Patriot αποτέλεσε η προτροπή προς την Τουρκία να παραχωρήσει τα S-400 στην υπό επίθεση Ουκρανία, ούτως ώστε, σε δεύτερο πλαίσιο, να εξομαλυνθούν οι, ομολογουμένως, τεταμένες σχέσεις μεταξύ Η.Π.Α. και Τουρκίας. Στην επιστολή του ο Altun χαρακτηρίζει την πρόταση αυτή «μη ρεαλιστική», αλλά και μία ευκαιρία να συζητηθούν οι σχέσεις των δύο χωρών, καταλήγοντας στην παραδοχή της υποχρέωσης των Η.Π.Α. και της Δύσης να παραδώσουν «χωρίς προϋποθέσεις» τα μαχητικά αεροσκάφη F-35 και τα συστήματα πυραυλικής αεράμυνας Patriot στην Τουρκία, η οποία έχει υπάρξει «υπερήφανος σύμμαχος του ΝΑΤΟ εδώ και 70 χρόνια και σταθεροποιητικός παράγοντας σε κρίσιμες περιοχές».
Η νέα «πρόκληση» της τουρκικής πλευράς δεν θα μείνει αναπάντητη από τη Δύση. Σε κάθε περίπτωση, η επίμαχη επιστολή του Altun μέλλεται να αποδειχθεί καίριας σημασίας, καθώς όλα δείχνουν ότι βρισκόμαστε ενώπιον μίας παγκόσμιας κρίσης, που δεν επαφίεται μόνο του ουκρανικού και που μόλις ξεκίνησε.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- «Η Τουρκία λέει ότι δεν υπάρχει συμφωνία για τους S-400 για την Ουκρανία», wsj.com, διαθέσιμο εδώ
- «Τουρκία σε ΗΠΑ: Παραδώστε χωρίς όρους F-35 και Patriot – Καμία συμφωνία για S-400 στην Ουκρανία», tanea.gr, διαθέσιμο εδώ
