Η 28η Μαρτίου στην Ιστορία

Του Τάσου Γρηγοριάδη, 

1566: Ξεκινάει η ανοικοδόμηση της Βαλέτας της σημερινής πρωτεύουσας της Μάλτας. Βρισκόμαστε μόλις έναν χρόνο μετά την πολιορκία της νήσου από τους Οθωμανούς εισβολείς, που τελικά αποκρούστηκαν. Το Τάγμα του Αγίου Ιωάννη (ή αλλιώς Οσπιτάλιοι Ιππότες) αντιλήφθηκε την ανάγκη ενίσχυσης των αμυντικών δυνατοτήτων της Μάλτας ώστε να παραμείνει υπό Ιπποτικό έλεγχο. Συνεπώς, ο Μέγας Μάγιστρος Jean Parisot de la Valette αποφάσισε την ανέγερση μιας εντελώς νέας πόλης στην θέση του όρους Sceberras, σε μια εξαιρετική στρατηγικά τοποθεσία. Ουσιαστικά επιλέχθηκε το κομμάτι γης ανάμεσα στα δύο φυσικά λιμάνια της περιοχής, δηλαδή τον Μέγα Λιμένα (νοτιοανατολικά) και το Marsamxett (βορειοδυτικά). Στην προς Μεσόγειο έξοδο των λιμανιών χτίστηκε το αρχικά παρατηρητήριο και έπειτα οχυρό του Αγίου Έλμου, που φρουρούσε καρτερικά την πόλη και τα στενά περάσματα. Σε αντίθεση με πολλά αστικά κέντρα της εποχής, επιλέχθηκε ένας μοντέρνος πολεοδομικός σχεδιασμός με πλατιές και ευθείες διαγραμμίσεις. Το αποτέλεσμα ήταν ένα αριστούργημα σε ρυθμό μπαρόκ, δια χειρός του φημισμένου Ιταλού αρχιτέκτονα Φραντσέσκο Λαπαρέλι. Τον τελευταίο απέστειλαν ο Πάπας Πίος Ε’ και ο βασιλιάς Φίλιππος Β’ της Ισπανίας, που προσέφεραν και οικονομική βοήθεια, καθώς σαφέστατα προτιμούσαν να διατηρηθεί η νήσος σε Χριστιανικά χέρια αντί να περάσει στους Οθωμανούς. Εν κατακλείδι, η κοσμοπολίτικη Βαλέτα με την πολυτάραχη ιστορία που την συνοδεύει αποτελεί ένα πραγματικό κόσμημα του Ευρωπαϊκού Πολιτισμού και δικαίως έχει χαρακτηριστεί ως «Πόλη Πολιτιστικής Κληρονομιάς» από την UNESCO.

1814: Κηδεύεται στα περίχωρα του Παρισίου ο επινοητής της Γκιλοτίνας Joseph-Ignace Guillotin. Αντίθετα από τον αναμενόμενο συνειρμό πως ο εφευρέτης αυτής της φονικής συσκευής θα συμμεριζόταν ανάλογες ιδέες κάτι τέτοιο περιέργως δεν ισχύει. Ο δόκτωρ Guillotin ήταν σφόδρα υπέρμαχος της κατάργησης της θανατικής ποινής στην Γαλλία. Αρχικά άσκησε το επάγγελμα του καθηγητή λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο του Μπορντό προτού προσέλθει στο Παρίσι και αφοσιωθεί στην ιατρική. Θεωρούσε πως έπρεπε να δοθεί ένα τέλος στα απάνθρωπα βασανιστήρια που οδηγούσαν σε μαρτυρικό θάνατο. Μια ενδιάμεση λύση ήταν η εισαγωγή στο ποινικό σύστημα μιας μηχανής που θα επιτελούσε τον σκοπό αυτό με τον λιγότερο δυνατό πόνο για τον μελλοθάνατο. Αυτό ακριβώς κατάφερε να επινοήσει ο Guillotin.

Παράλληλα, το 1789, με το ξέσπασμα της Γαλλικής Επανάστασης ο ίδιος εντάχθηκε στην νομοθετική και συμβουλευτική συνέλευση των ποικίλων τάξεων. Υποστήριζε διακαώς μεταρρυθμίσεις στον ιατρικό τομέα και φυσικά την «εκκοσμίκευση» των θανατικών καταδικών, αφού η πλήρης εξάλειψη της πρακτικής κρίθηκε αδιανόητη εκείνη την εποχή. Σε μια ένθερμη ομιλία του ανέφερε χαρακτηριστικά: «Τώρα με την μηχανή μου μπορώ να πάρω το κεφάλι σας στο βλεφάρισμα ενός ματιού και ούτε που θα το καταλάβετε». Τελικά, η «ιδιαίτερη» έκφραση που ξεστόμισε, του επέφερε διεθνή φήμη και συνάμα περιφρόνηση, ενώ τα επόμενα χρόνια μέχρι και τον 20^ο αιώνα η εφεύρεση του θα χρησιμοποιούνταν συστηματικά ανά την υφήλιο.

1910: Καταγράφεται η πρώτη επιτυχημένη πτήση υδροπλάνου στον κόσμο. Αυτή την ημέρα ο φιλόδοξος εφευρέτης και αεροπόρος Ανρί Φάμπρ θα έμενε για πάντα στην ιστορία προλαβαίνοντας χρονικά άλλους συναδέρφους του ανά τον κόσμο. Πιο συγκεκριμένα, ο Μασσαλός ειδήμων κατασκεύασε το δικό του “Hydravion” (Υδροπλάνο) 8.45 μέτρων, με άνοιγμα φτερών στα 14 μέτρα και ύψος 3.7 μέτρα. Η καινοτόμα εφεύρεση ζύγιζε κάτω από μισό τόνο, ενώ ονομάστηκε από τον εμπνευστή της “Le Canard” («Η Πάπια»). Επιπρόσθετα, το υδροπλάνο «φορούσε» επτακύλινδρο κινητήρα τύπου “Omega 7” – Γαλλικής προελεύσεως – της κατασκευαστικής εταιρίας “Société des Moteurs Gnome et Rhône”. Αξίζει να σημειωθεί πως ο κινητήρας αυτός παρήγαγε 50 ίππους, ενώ στην πρώτη πτήση υψώθηκε στους ουρανούς με τελική ταχύτητα περίπου 90 χιλιομέτρων ανά ώρα. Η τοποθεσία απ’ όπου απογειώθηκε το υδροπλάνο ονομάζεται Μαρτίγκ (Martigues), στις όχθες της Étang de Berre (λιμνοθάλασσα Berre) ευρισκόμενης στα 25 χλμ. βορειοδυτικά του νευραλγικού λιμανιού της Μασσαλίας.

Η συσκευή ξεκίνησε να ίπταται επιτυχώς, περίπου 2 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της λιμνοθάλασσας για 500 μέτρα, στέφοντας το εγχείρημα με απόλυτη επιτυχία. Επιπρόσθετα, αυτή η πρωτοποριακή πτήση αποτέλεσε για τον Ανρί Φάμπρ το λεγόμενο «βάπτισμα του πυρός», καθώς δεν είχε υπάρξει ποτέ ξανά πιλότος στην ζωή του. Καταληκτικά, το υδροπλάνο άλλαξε για πάντα τους τομείς των μεταφορών, των επικοινωνιών και του εμπορίου, αποτελώντας τον πρόδρομο του – δεδομένου στις μέρες μας – επιβατικού αεροπλάνου.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ

• History of Valletta, Visit Malta, διαθέσιμο εδώ
• Valletta’s history: A tale of conflict and cultural development, Malta Uncovered.com, διαθέσιμο εδώ
• La Valette & A Brief History Of Valletta, Casa Ellul, διαθέσιμο εδώ
• Funeral held for the man behind the guillotine, History.com, διαθέσιμο εδώ
• The Fate of Doctor Guillotin, Accessible Archives, διαθέσιμο εδώ
• The Death-Penalty Abolitionist Who Invented the Guillotine, The Atlantic, διαθέσιμο εδώ
• March 28, 1910: It Floats, It Flies, It’s a Seaplane, WIRED, διαθέσιμο εδώ
• History Hour: Henri Fabre flies first seaplane in 1910, Aerotime, διαθέσιμο εδώ
• Region celebrates first seaplane flight, ITER, διαθέσιμο εδώ