Της Γεωργίας Κουμεντάκη,
26 Φεβρουαρίου 2020. Η 38χρονη Δήμητρα Βουλγαρίδου, επιστρέφοντας στη Θεσσαλονίκη από ένα ταξίδι της στο Μιλάνο, αρχίζει να έχει ήπια συμπτωματολογία. Το ίδιο βράδυ, προληπτικά, επισκέπτεται το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ και βρίσκεται θετική στον κορωνοϊό. Είναι πλέον γεγονός! Το πρώτο επιβεβαιωμένο κρούσμα COVID-19 στη χώρα μας! Την επομένη, η πρώτη είδηση που ακούστηκε σε όλη την Ελλάδα (και εξαπλώθηκε ραγδαία στα social media) ήταν ότι και εμάς, πλέον, μετά την ανησυχητική κατάσταση που άρχισε να επικρατεί στην γείτονα Ιταλία, μας επισκέφτηκε ο κορωνοϊός. Δεν άργησαν, βεβαίως, να έρθουν και οι υπουργικές δηλώσεις του τότε υπουργού υγείας, κυρίου Κικίλια, ο οποίος μαζί με το συμβούλιο λοιμωξιολόγων και τον καθηγητή κύριο Τσιόδρα έσπευσε να καθησυχάσει τους Έλληνες, ισχυριζόμενος ότι «εάν και το πρώτο κρούσμα στη χώρα μας επιβεβαιώθηκε, ήταν κάτι που το περιμέναμε. Είμαστε απόλυτα προετοιμασμένοι, γι’ αυτό και δεν υπάρχει κανένας λόγος πανικού».
Ξαναδιαβάζοντας κανείς σήμερα τη δήλωση αυτή του Υπουργού πριν 2 χρόνια, όταν πρωτοξεκίνησε η ιστορία του κορωνοϊού, ίσως να είχε διαφορετική άποψη, μετά από όλα όσα έχει περάσει όχι μόνο η διεθνής κοινότητα, αλλά, κυρίως, η χώρα μας. Η αλήθεια είναι ότι τις πρώτες μέρες και εβδομάδες, όταν άρχισαν να αυξάνονται τα κρούσματα, κυρίως, από κάποιες ομάδες προσκυνητών που είχαν επισκεφτεί τους Αγίους Τόπους, αλλά και από άλλες χώρες, στις οποίες είχε ήδη ξεκινήσει η υγειονομική κρίση, η ψυχολογία των πολιτών και ειδικά του ανθρώπινου δυναμικού που επανδρώνει τα νοσοκομεία και που σε τέτοιες κρίσεις βρίσκεται στην πρώτη γραμμή, προσπαθούσε να είναι καλή, παρά το γενικό φόβο που επικρατούσε, ή τουλάχιστον έτσι φαινόταν.
Τις πρώτες μέρες, επικράτησε μια γενική «επιστράτευση» των ειδών πρώτης ανάγκης, αφού ο κόσμος έτρεχε πανικοβλημένος να προλάβει τις προμήθειες από τα σουπερμάρκετ. Σαν να ήταν πόλεμος ένα πράγμα. Τη στιγμή που τα κρούσματα πλησίαζαν τα 10, ο πραγματικός πανικός άρχισε να κυριαρχεί. Αβεβαιότητα για την εξέλιξη της πανδημίας, φόβος για την ενδεχόμενη νόσηση, ακόμα και όταν όλοι μας καθησύχαζαν ότι τα πρώτα κρούσματα είχαν ήπια συμπτώματα. Θυμάμαι ότι παντού ακουγόταν πως ο ιός προσομοίαζε την κοινή γρίπη H1N1, γεγονός που λειτουργούσε επιδερμικά για τον κατευνασμό του φόβου.
Μέχρι να αρχίσουν τα κρούσματα να ξεπερνούν τα 200, ή ακόμα και τα 300 ημερησίως (μέσα στον πρώτο μήνα), και οι περιορισμοί με τα ελεγκτικά τεστ σε λιμένες και αερολιμένες να γίνονται υποχρεωτικοί, οι περισσότεροι ίσως να είχαμε φοβηθεί εξ αρχής για το νέο ιό, καθώς ήταν κάτι το οποίο κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει. Συνάμα, βλέπαμε και τα αποτελέσματα της κακής διαχείρισης στην Ιταλία. Ωστόσο, παρά το «σοκ» των πρώτων ημερών, με τις ανακοινώσεις των κρουσμάτων να είναι το “talk of the town”, και την αβεβαιότητα να μας κατακλύζει, υπήρχαν αισθήματα ελπίδας ότι τα πράγματα ίσως εξελιχθούν καλύτερα από το προβλεπόμενο. Όταν, δε, τα κρούσματα πολλαπλασιάζονταν με ταχύτατο ρυθμό, λόγω της γρήγορης μετάδοσης του ιού, άρχισε ο πραγματικός φόβος.
Τα κρούσματα τον πρώτο, κιόλας, καιρό άγγιξαν τα εκατό και ο πανικός για ένα παγκόσμιο πανδαιμόνιο, μέχρι και έναν 3ο Παγκόσμιο, εξαπλωνόταν. Τα ΜΜΕ, όπως πάντα, αφηνίαζαν, γεμάτα με πληροφορίες, ακόμα και για την πιο μικρή και ασήμαντη λεπτομέρεια, που στα μάτια του τρομοκρατημένου πληθυσμού, όμως, φάνταζε τεράστια. Η εικόνα των πρώτων διασωληνωμένων στις μονάδες ΜΕΘ έσπειρε τον πραγματικό φόβο για τη σωματική μας υγεία και κυρίως όσων είχαν ήδη υποκείμενα νοσήματα.
Η αλήθεια είναι πως τότε στις αρχές, το Φεβρουάριο και το Μάρτιο, πριν εισέλθει σε γενικό lock down η χώρα, δεν φορούσαμε μάσκες και φοβόμασταν, όπως και τώρα, το διπλανό μας μήπως τυχόν βήξει, φτερνιστεί και μας μεταδώσει τον ιό. Λίγο καιρό μετά την εμφάνιση του ιού στη χώρα μας, και διανύοντας το πρώτο lockdown, κανείς δεν είχε φοβηθεί ή τρομοκρατηθεί όσο τώρα. Κανείς, όσον αφορά τους πολίτες, και όχι τους γιατρούς και το νοσηλευτικό προσωπικό, που έρχονταν καθημερινά σε επαφή με τα όποια κρούσματα, δεν μπορούσε να κατανοήσει ότι τα ανάμεικτα αρνητικά συναισθήματα των πρώτων ημερών θα εξελίσσονταν παράλληλα με τη ραγδαία και αρνητική εξέλιξη της πανδημίας. Τα αισθήματα του φόβου, της αβεβαιότητας και της ανησυχίας για την υγεία μας και των δικών μας, τον πρώτο καιρό του 2020, μας έφεραν όλους αντιμέτωπους με την αδυναμία της ανθρώπινης φύσης απέναντι σε κάτι σχετικά και ανάλογα ελεγχόμενο, τον ιό.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- 12 μήνες από το πρώτο κρούσμα: Το ημερολόγιο της πανδημίας στην Ελλάδα, Καθημερινή, διαθέσιμο εδώ
