Της Ειρήνης Μπούλια,
Κρίσιμο χαρακτηρίζεται το σταυροδρόμι στο οποίο βρίσκεται σήμερα το Μπανγκλαντές, με τις εξελίξεις στην εσωτερική του πολιτική να βρίσκονται στο επίκεντρο. Τα τελευταία χρόνια, το εγχώριο ισλαμικό φονταμενταλιστικό κίνημα έχει πάρει τεράστιες διαστάσεις, ενώ έχει σημειώσει και πολλές νίκες. Οι νίκες αυτές, κατά κύριο λόγο, αποτελούν δυστυχή συμβάντα που έχουν κοστίσει τις ζωές, ή έστω τη σωματική ακεραιότητα, πολλών κατοίκων. Καθώς δεν ασπάζεται όλος ο πληθυσμός το Ισλάμ, έχουν σημειωθεί εντάσεις και προστριβές. Οι κοσμικοί και άθεοι πολίτες βρίσκονται στο στόχαστρο, ενώ από την εκδικητική μανία των φονταμενταλιστών δεν γλιτώνει ούτε η ινδουιστική μειονότητα της χώρας.
Η ισλαμιστική οργάνωση Hefazat-e-islam αντιτίθεται σε οτιδήποτε αφορά την κοσμικότητα των Μουσουλμάνων, αλλά και γενικότερα των κατοίκων της χώρας. Πιο συγκεκριμένα, η ιστορία του ισλαμιστικού κινήματος χρονολογείται από την αρχή της ανεξαρτησίας του Μπανγκλαντές το 1971, ενώ τέθηκε εκτός νόμου το 1975, καθότι συνεργαζόταν με το μουσουλμανικό Πακιστάν και τις μυστικές υπηρεσίες του, θέτοντας σε κίνδυνο το νεοσυσταθέν κράτος. Το Hefazat αποτελεί το απομεινάρι της σύγκρουσης του σκληροπυρηνικού ισλαμισμού ενάντια στην κοσμική κυβέρνηση της χώρας. Την τελευταία δεκαετία έχει ανασυσταθεί και έχει κερδίσει την εύνοια των Μουσουλμάνων της χώρας που απωθούνται από την ιδέα ενός πιο κοσμικού κράτους.
Από τα σημαντικότερα γεγονότα που «σφράγισαν» το έργο του αποτελούν οι έντονες αντιδράσεις στο περίφημο σκίτσο του Charlie Hebdo πρόσφατα. Βεβαίως, άσκησε πίεση μέσω διαδηλώσεων, βρίσκοντας την ευκαιρία να προωθήσει διάφορα αιτήματά του, κάποια από αυτά εξωπραγματικά, όπως την επιβολή του νόμου της Σαρία και την εκτέλεση των κοσμικών και άθεων. Υπήρξε μεγάλη εσωτερική αναταραχή, ενώ το ζήτημα της ανεξιθρησκίας επανήλθε δριμύτερο από ποτέ από τον μουσουλμανικό ακαδημαϊκό χώρο. Ακόμη, λίγο παλαιότερα, το 2013, οι άθεοι και κοσμικοί του Μπαγκλαντές απαίτησαν την εκτέλεση των Μουσουλμάνων εξτρεμιστών που διέπραξαν εγκλήματα πολέμου το 1971. Οι αντιδράσεις της κυβέρνησης στο παρελθόν κρίθηκαν ανεπαρκείς, ενώ πολλές φορές υπέκυψαν σε διάφορα αιτήματα που οδήγησαν τη χώρα σε περαιτέρω σκοταδισμό, ελέω της ψηφοθηρίας.
Η κατάσταση με το κίνημα επιδεινώθηκε και τελικά τέθηκε εκτός ελέγχου, ιδιαίτερα κατόπιν της επίσκεψης του Πρωθυπουργού Modi της Ινδίας στη χώρα. Τα τελευταία χρόνια, ο Modi ακολουθεί πολιτικές εντός της χώρας του που στοχοποιούν τους Μουσουλμάνους και τους περιθωριοποιούν, όπως για παράδειγμα η απαγόρευση στις γυναίκες να φορούν περήφανα το hijab τους στα ινδικά πανεπιστήμια. Οι αντιδράσεις της μουσουλμανικής μειονότητας της Ινδίας ήταν σφοδρές, με τις διαδηλώσεις να λαμβάνουν χώρα και να έχουν μαζικό χαρακτήρα. Το Μπανγκλαντές, και ειδικότερα το ακραίο κίνημα των φονταμενταλιστών, κέρδισε για άλλη μια φορά έδαφος, καθώς μίλησε για αποτρόπαια ενέργεια σε βάρος των Μουσουλμάνων, ενώ παράλληλα διαμήνυσε πως η ινδουιστική μειονότητα εντός του Μπανγκλαντές θα πρέπει να έρθει αντιμέτωπη με αντίποινα, στο πλαίσιο της αμοιβαιότητας της εχθρικής στάσης.
Ευτύχημα αποτελεί η αλλαγή της ρότας της κυβερνητικής πολιτικής τα τελευταία δύο έτη, κινούμενη, όσο πιο προσεκτικά γίνεται, προς περιορισμό του ισλαμιστικού κινήματος. Έχουν υπάρξει γενικευμένες συλλήψεις μελών της οργάνωσης, ενώ κατηγορούνται για σύνδεση με τις μυστικές Υπηρεσίες του Πακιστάν. Εντούτοις, χρειάζεται ακόμη αμέριστη εργασία και προσεκτικός χειρισμός ενάντια ενός κινήματος που ανταποκρίνεται στο λαϊκό αίσθημα της πλειονότητας των πολιτών της χώρας, καθώς οι όποιες ισορροπίες έχουν βρεθεί είναι ακόμη εξαιρετικά εύθραυστες. Ο διαχωρισμός των πολιτών σε πολίτες άλφα και βήτα κατηγορίας, καθώς και η στοχοποίηση και γενίκευση μιας μερίδας ανθρώπων, έχουν αποδειχθεί καταστροφικές ενέργειες σε όποιες κοινωνίες έχουν εφαρμοστεί. Ο δρόμος προς την επαναφορά της ομαλότητας και της κοσμικότητας του Μπανγκλαντές είναι ακόμα μακρύς, ενώ η κοινωνική συνοχή πλέον είναι σχεδόν ανύπαρκτη.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- What’s Behind the Surge in Violent Islamism in Bangladesh?, The Diplomat, διαθέσιμο εδώ
- Is Islamic radicalism on the rise in Bangladesh?, Wion, διαθέσιμο εδώ
- ‘Not a single Hindu woman come outside homes wearing religious symbols’: Islamists in Bangladesh issue threats while protesting ‘hijab ban’ in India, OpIndia, διαθέσιμο εδώ
- Hefazat-e-Islam and the rise of Islamic fundamentalism in Bangladesh, East Asia Forum, διαθέσιμο εδώ
