Του Δημήτρη Άγα,
Ο Josef Mengele αποτελεί έναν από τους ιθύνοντες νόες της μεγάλης σφαγής, που έγινε κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Ήταν ο γιατρός του Άουσβιτς και έμεινε στην ιστορία για τα φρικτά πειράματα που έκανε στους ανθρώπους, που είχαν οδηγηθεί στο συγκεκριμένο στρατόπεδο από τους Ναζί, κερδίζοντας έτσι το προσωνύμιο «άγγελος του θανάτου». Μετά το πέρας του πολέμου κατέφυγε σε πολλές χώρες σε Ευρώπη και Νότια Αμερική, μένοντας, τελικά, ατιμώρητος για τα εγκλήματα που έκανε.
Ο Mengele γεννήθηκε στο Günzburg της Γερμανίας στις 16 Μαρτίου του 1911. Σπούδασε ανθρωπολογία στο Μόναχο και έκανε διδακτορικό στην ιατρική με εξειδίκευση στη γενετική. Το 1937 έγινε βοηθός του Otmar von Verschuer στο Ινστιτούτο Κληρονομικής Βιολογίας και Φυλετικής Υγιεινής στην Φρανκφούρτη. Ο συγκεκριμένος γιατρός είχε επικεντρωθεί στη μελέτη των δίδυμων παιδιών, επιδεικνύοντας μεγάλο ενδιαφέρον σε αυτά που είχαν γεννηθεί ύστερα από τη γονιμοποίηση ενός μόνο ωαρίου, κάτι που σημαίνει ότι τα παιδιά αυτά μοιάζουν πολύ στην εξωτερική τους εμφάνιση. Έγινε μέλος του ναζιστικού κόμματος το 1937 και, στη συνέχεια, εντάχθηκε στα Waffen-SS. Συμμετείχε στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο σαν γιατρός, αλλά μετά τον τραυματισμό του, τον Ιανουάριο του 1943, στο Ανατολικό μέτωπο, επέστρεψε στη Γερμανία, όπου έγινε λοχαγός των SS και, εν συνεχεία, τοποθετήθηκε από τον Heinrich Himmler στη θέση του επικεφαλής γιατρού στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Auschwitz – Birkenau.
Εκμεταλλευόμενος τη θέση, την οποία πλέον κατείχε, ο Mengele βρήκε την ευκαιρία να εφαρμόσει τα πειράματά του. Επηρεασμένος από τον von Verschuer και την εμμονή του με τα δίδυμα, ο «άγγελος του θανάτου» ξεκίνησε άμεσα να πειραματίζεται πάνω τους, έχοντας πλέον εύκαιρο ένα μεγάλο δείγμα τέτοιων περιπτώσεων. Επρόκειτο για περίπου 1.500 ζεύγη διδύμων, πολλά εκ των οποίων ήταν παιδιά. Είχαν προνομιακή αντιμετώπιση σε κάποιους τομείς, όπως η μεγαλύτερη ποσότητα φαγητού και η αποφυγή των θαλάμων αερίων. Όμως, το αντάλλαγμα για αυτά τα προνόμια ήταν η συμμετοχή τους στα απάνθρωπα πειράματα του Mengele, ο οποίος σαν λάτρης της γενετικής ήθελε να διαπιστώσει ποια χαρακτηριστικά υπάρχουν εκ γενετής, ποια είναι επίκτητα, καθώς και από πού προέρχονταν οι γενετικές ασθένειες και πώς επηρέαζαν τα δίδυμα. Ο Mengele μετρούσε τις διαστάσεις των διδύμων, τους έκοβε άκρα, ενώ είχε μολύνει με τύφο ένα παιδί και, στη συνέχεια, μετάγγισε το αίμα του στο δίδυμό του. Ακόμα, έβαζε χημικά στα μάτια των πειραματόζωών του, στην προσπάθειά του να τους αλλάξει χρώμα και να φτιάξει το τέλειο είδος άντρα όπως πίστευαν οι Ναζί, δηλαδή λευκούς, ξανθούς, ψηλούς και με γαλανά μάτια άντρες.
Πέρα από τα δίδυμα, ο Mengele εφάρμοσε πειράματα και σε ανθρώπους άλλης φυλής, όπως οι Ρομά και οι Εβραίοι. Όλους τους παραπάνω τους θεωρούσε κατώτερα είδη ανθρώπων και γι’ αυτό, εξετάζοντάς τους, τους συνέκρινε με τους υπόλοιπους ανθρώπους στην προσπάθειά του να υποστηρίξει τη φυλετική θεωρία των Ναζί. Μία ακόμα κατηγορία που ενδιέφερε τον Mengele ήταν οι νάνοι και γενικότερα οι άνθρωποι που είχαν γεννηθεί με δυσπλασίες. Χαρακτηριστικό ήταν το παράδειγμα των 7 αδερφών Εβραίων νάνων, που έφτασαν στο Auschwitz τον Μάιο του 1944. Ήταν ηθοποιοί και τραγουδιστές που ανήκαν σε θίασο, αλλά στα μάτια του Mengele δεν ήταν παρά «φρικιά», όπως υποστήριζε. Όπως τα δίδυμα, έτσι και οι νάνοι είχαν ειδική μεταχείριση, χωρίς, φυσικά, αυτό να συνεπάγεται κάτι θετικό για αυτούς. Τους έπαιρναν συνέχεια αίμα, τους έριχναν παγωμένο και, στη συνέχεια, καυτό νερό στο πρόσωπο για να δουν τα αντανακλαστικά τους, τους αφαιρούσαν δόντια, μαλλιά, μυελό των οστών και μερικούς τους τύφλωναν.
Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Mengele δε συνελήφθη από τις συμμαχικές δυνάμεις, καθώς αυτές δε γνώριζαν ποιος ήταν και τι εγκλήματα είχε διαπράξει. Μερικούς μήνες μετά κατέφυγε σε ένα αγρόκτημα στο Rosenheim, στη Βαυαρία. Το 1949, όταν πλέον ένιωσε να απειλείται, κατέφυγε μαζί με πολλούς ακόμα Ναζί μέσω της Γένοβας στο Μπουένος Άιρες με το όνομα Helmut Gregor. Λέγεται ότι έζησε αρκετά χρόνια στην Αργεντινή, ενώ δε δίστασε να επιστρέψει στη χώρα του για ένα διάστημα εκείνα τα χρόνια. Στη συνέχεια, ο Mengele μετακινήθηκε στην Παραγουάη και πήρε την υπηκοότητα το 1959. Όταν ένιωσε και πάλι την απειλή της σύλληψης μετά από την απαγωγή του έτερου Ναζί και επικεφαλής της «Τελικής Λύσης», Adolf Eichmann, μετακινήθηκε στη Βραζιλία. Μέσα σε εκείνο το διάστημα ήρθε για λίγο και στην Ελλάδα, και συγκεκριμένα στην Κύθνο, αλλά ούτε εκεί κατάφεραν να τον συλλάβουν. Επέστρεψε στη Νότια Αμερική και πιθανότατα έζησε τα τελευταία του χρόνια στη Βραζιλία.
Στις χώρες αυτές φημολογείται ότι συνέχισε τα πειράματά του. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της κωμόπολης Candido Godoi, στην οποία είχε παρατηρηθεί αυξημένος αριθμός γεννήσεων μονοζυγωτικών διδύμων, δηλαδή παιδιών που προέρχονται από το ίδιο ωάριο. Τα παιδιά αυτά ήταν κατά κύριο λόγο ξανθά με γαλανά μάτια και, σύμφωνα με έρευνα ενός βραζιλιάνικου πανεπιστημίου, το 10% των γεννήσεων στην κωμόπολη αυτή από το 1990 έως το 1994 ήταν διδύμων, ενώ το 50% αυτών των παιδιών ήταν όμοια. Πολλοί ντόπιοι, όμως, διαψεύδουν το γεγονός ότι αυτό είναι αποτέλεσμα των πειραμάτων του Mengele, υποστηρίζοντας ότι το νερό είναι η αιτία για την εμφάνιση των παιδιών αυτών.
Όλες οι μετακινήσεις του Mengele σε άλλες ηπείρους και χώρες έγιναν με τη βοήθεια της μυστικής οργάνωσης «Οντέσα», η οποία βοηθούσε τους Ναζί να δραπετεύουν και να παραμένουν ασύλληπτοι. Όπως είναι λογικό, κατά τη διάρκεια αυτών των ετών άλλαξε πολλά ονόματα, ώστε να μη γίνει αντιληπτός. Το 1985, ερευνητές ταξίδεψαν στη Βραζιλία και ανακάλυψαν τον τάφο ενός ανθρώπου ονόματι Wolfgang Gerhard, που είχε πεθάνει από εγκεφαλικό σε μια παραλία στο Σάο Πάολο, προσπαθώντας να αποφύγει τον πνιγμό. Ύστερα από εξετάσεις DNA μερικά χρόνια μετά, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ο άνθρωπος αυτός ήταν στην πραγματικότητα ο Mengele, ο οποίος είχε πάρει την ταυτότητα του Gerhard.
O «άγγελος του θανάτου» Josef Mengele άφησε για όλους τους λάθος λόγους το αποτύπωμά του στην Ιστορία, καθώς συνυπέγραψε μία από τις μεγαλύτερες γενοκτονίες, που έχουν συντελεστεί ποτέ. Ήταν υπεύθυνος για πολλές χιλιάδες θανάτους, οι οποίοι έγιναν με τον πιο αποκρουστικό τρόπο. Δυστυχώς, δεν τιμωρήθηκε ποτέ για τα εγκλήματά του, όμως ακόμα και ο θάνατός του από εγκεφαλικό στην ηλικία των 68 ετών ήταν λύτρωση και θεία δίκη για πολλούς ανθρώπους, που πέρασαν από τα χέρια του.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Blakemore, E.(2019), “Why the Nazis Were Obsessed With Twins”. Από την ιστοσελίδα History, Διαθέσιμο εδώ.
- Phillips, T. (2009), “Nature or sinister design: what’s going on in town with the highest rate of twins?”. Από την ιστοσελίδα The Guardian. Διαθέσιμο εδώ.
- Rugendorff, E. W., “Mengele’s Medical Experiments”. Από την ιστοσελίδα urologichistory.museum, διαθέσιμο εδώ.
- “Josef Mengele”. Από την ιστοσελίδα Britannica. Διαθέσιμο εδώ.
- “Josef Mengele, known as the “Angel of Death’’, dies”(2009). Από την ιστοσελίδα History. Διαθέσιμο εδώ.
- Οι 7 νάνοι του Άουσβιτς. Ο Μένγκελε τους έβγαλε τα δόντια, τους αφαίρεσε μυελό των οστών, τους τύφλωσε και τους βασάνισε με τα φρικώδη πειράματά του. Οι άλλοι αξιωματικοί τους χλεύαζαν και τους εξευτέλιζαν. Από την ιστοσελίδα Μηχανή του Χρόνου. Διαθέσιμο εδώ.
