Του Φίλιππου-Αθανάσιου Μισούλη,
Η κρίση στην Ουκρανία ανέδειξε τις διαφοροποιήσεις στη στάση των νατοϊκών συμμάχων απέναντι στη Ρωσία, αλλά και στην πολιτική επέκτασης του ΝΑΤΟ. Στο πλαίσιο αυτό, ενώ, αφενός, χώρες της ηπειρωτικής Ευρώπης, όπως η Γαλλία και η Γερμανία, αλλά και μικρότερες χώρες της Κεντρικής Ευρώπης, υιοθέτησαν μια πιο συμβιβαστική στάση ανάμεσα στις δύο πλευρές, υπερασπιζόμενες, παράλληλα, την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας, οι αγγλοσαξονικές δυνάμεις των Ηνωμένων Πολιτειών και του Ηνωμένου Βασιλείου, αφετέρου, αλλά και μια σειρά χωρών του πρώην ανατολικού μπλοκ, όπως κυρίως η Πολωνία και οι βαλτικές χώρες, υιοθέτησαν μια πολύ πιο υπερασπιστική, απέναντι στην Ουκρανία, πολιτική.
Έτσι, ο Γάλλος Πρόεδρος, Emmanuel Macron, επέλεξε τον ρόλο του διαμεσολαβητή ανάμεσα στις αντιμαχόμενες πλευρές, προτάσσοντας τον δρόμο της ειρήνης και ο Γερμανός Καγκελάριος, Olaf Scholz, δήλωσε ότι δεν τίθεται, στο ορατό μέλλον, ζήτημα ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ. Ακόμα πιο έντονα, ο Πρόεδρος της Κροατίας, Zoran Milanovic, δήλωσε: «Νομίζω ότι αυτός που υποστηρίζει την επέκταση του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία θέτει σε κίνδυνο και το συμφέρον της Κροατίας», ενώ ο Ούγγρος Πρωθυπουργός, Viktor Orbán, σε επίσκεψη του στη Μόσχα, αναφέρθηκε ρητά σε συνεργασία με τη Ρωσία, παρά το τεταμένο κλίμα των ημερών.
Αντίθετα, σε άλλη γραμμή πλεύσης βρέθηκαν οι ηγέτες του Ηνωμένου Βασιλείου και της Πολωνίας, οι οποίοι όχι μόνο προσδοκούν μια εντονότερη υπεράσπιση της Ουκρανίας από τη βορειοατλαντική συμμαχία, αλλά συνήψαν και μια τριμερή αμυντική συμμαχία με το Κίεβο. Η προαναγγελθείσα συμμαχία, παρά το γεγονός ότι δεν έχει επισημοποιηθεί ακόμα, έχει προαναγγελθεί στο ανώτερο επίπεδο από τον Βρετανό Πρωθυπουργό, Boris Johnson, τον Πολωνό Πρωθυπουργό, Mateusz Morawiecki, αλλά και τον Ουκρανό Πρόεδρο, Volodymyr Zelenskyy.
Στις κοινές δηλώσεις, σε πλήρη αντίθεση με τους προαναφερθέντες ηγέτες της Γερμανίας και της Κροατίας, υπάρχει ρητή αναφορά στο δικαίωμα της Ουκρανίας να επιλέγει τις συμμαχίες της, και συνεπώς, στήριξη του αιτήματός της για πλήρη ένταξη στο ΝΑΤΟ. Παράλληλα, υπάρχει συμφωνία για εξαγωγή οπλικών συστημάτων, drones και άλλων αμυντικών μέσων στην Ουκρανία, αλλά και υποστήριξη της στο σκέλος των υβριδικών απειλών, της κυβερνοασφάλειας και του πολέμου παραπληροφόρησης. Ωστόσο, παρά τη σύναψη της συμμαχίας, είναι εμφανές ότι δεν πρόκειται για κλασσικού τύπου αμοιβαία αμυντική συμμαχία, καθώς δεν προβλέπει το σκέλος άμεσης στρατιωτικής υποστήριξης, με αμοιβαία αποστολή στρατευμάτων, σε περίπτωση εισβολής. Ενδεικτικά, η Υπουργός Άμυνας της Μεγάλης Βρετανίας αναφέρθηκε ρητά σε αποχώρηση των βρετανικών στρατευμάτων από τη χώρα, σε περίπτωση ρωσικής εισβολής.
Αμφίσημη είναι η στάση της Τουρκίας απέναντι στη συμμαχία αυτή, με την Άγκυρα, αφενός, να έχει συνάψει μια σειρά οικονομικών, αλλά και στρατιωτικών συμμαχιών με το Κίεβο, όντας ένας στενός σύμμαχος της Ουκρανίας, με αποκορύφωμα την ανακοίνωση εγκατάστασης στην Ουκρανία εργοστασίου παραγωγής τουρκικών drones, τύπου Bayraktar TB2. Εντούτοις, αφετέρου, η Τουρκία, τα τελευταία χρόνια, στο πλαίσιο της αντιδυτικής στροφής της, έχει προσεγγίσει έντονα και τη Μόσχα. Ως αποτέλεσμα, η Άγκυρα απέφυγε να ενταχθεί άμεσα στην προαναφερθείσα συμμαχία, προτάσσοντας μια λύση εντός του πλαισίου του ΝΑΤΟ.
Συνοψίζοντας, η συμμαχία θα ήταν προτιμότερο να θεωρηθεί ως μέσο πίεσης προς το ΝΑΤΟ, για υιοθέτηση μιας εντονότερης πολιτικής υποστήριξης της Ουκρανίας, που εκτείνεται πέραν του πεδίου της διπλωματίας και στο στρατιωτικό και επιχειρησιακό πεδίο. Στο ίδιο πλαίσιο και η Ουκρανία, παρά τις δηλώσεις για επιθυμία ένταξης στο ΝΑΤΟ, αναγνωρίζει ότι, καθώς ο στόχος αυτός απομακρύνεται ολοένα και περισσότερο, είναι αναγκαίο για την επιβίωσή της να συνάψει νέες, μικρότερης συμμετοχής, συμμαχίες ως υποκατάστατο του κύριου στόχου. Συγχρόνως, η σύναψη της συμμαχίας δίνει τη δυνατότητα στη Μεγάλη Βρετανία να διαδραματίσει πιο ενεργό ρόλο στην Ευρώπη στη μετά το brexit εποχή, αλλά και στην Πολωνία να αναβαθμίσει τον γεωπολιτικό της ρόλο και να ηγηθεί στην Ανατολική Ευρώπη, ως αντίπαλο δέος της Ρωσίας, αλλά και να επαναπροσεγγίσει τη Δύση, ειδικά σε μια περίοδο που οι σχέσεις της με την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ιδιαίτερα τεταμένες.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ukraine, Poland, UK to form new alliance, EURACTIV, διαθέσιμο εδώ
- Ukraine seeks trilateral partnership with Poland, UK, Deutsche Welle, διαθέσιμο εδώ
- Όλαφ Σόλτς στην «Κ»: δεν τίθεται προς το παρόν ζήτημα ένταξης της Ουκρανίας στο NATO, H Καθημερινή, διαθέσιμο εδώ
- Πρόεδρος της Κροατίας: Τάχθηκε κατά της επέκτασης του ΝΑΤΟ- «Φτάνει πια, πού είναι το λάθος», Το Βήμα, διαθέσιμο εδώ
