Της Ιωάννας Μπινιάρη,
Στη σύγχρονη εποχή, η αθλητική βία συνιστά ένα φαινόμενο που δυστυχώς καλά κρατεί. Με αφορμή ειδικά την πρόσφατη τραγική δολοφονία του 19χρονου Άλκη για οπαδικούς λόγους, αντιλαμβανόμαστε ότι εκτός τον χουλιγκανισμό στις αθλητικές εκδηλώσεις, η αθλητική βία αρχίζει και παίρνει τραγικές διαστάσεις. Ποιος είναι ο ρόλος λοιπόν του νομικού μας πολιτισμού για την αντιμετώπιση και εξάλειψη αυτών των περιστατικών και πώς μεταχειρίζεται το εν λόγω έγκλημα ο Ποινικός μας Κώδικας;
Αρχικά, στην ελληνική έννομη τάξη ο πρώτος νόμος για την αθλητική βία θεσπίστηκε το 1999, συγκεκριμένα με τον Ν. 2725/1999, στον οποίο ρυθμίζονται τα αδικήματα βίας με αφορμή αθλητικές εκδηλώσεις, τόσο με ποινικές όσο και με διοικητικές διατάξεις. Συγκεκριμένα, στο άρθρο 41ΣΤ του συγκεκριμένου νόμου, ορίζονται ως εγκλήματα οι προσβολές του εννόμου αγαθού της αθλητικής δημόσιας τάξης, η οποία συνιστά ειδικότερη έκφανση της κατάστασης ευταξίας και κοινωνικής ηρεμίας, στους χώρους που διεξάγονται αθλητικές συναντήσεις. Η αθλητική δημόσια τάξη, λοιπόν, συνίσταται στην ομαλή διεξαγωγή των αθλητικών δραστηριοτήτων, ως ειδικότερη μορφή της δημόσιας τάξης, ενώ το προστατευόμενο έννομο αγαθό εν προκειμένω είναι η ευταξία ενός ορισμένου κοινωνικού χώρου και η ήρεμη και ειρηνική συνύπαρξη των πολιτών υπό την κυριαρχία του κράτους και του δικαίου.
Οι διατάξεις, λοιπόν, του συγκεκριμένου νόμου αποσκοπούν στη διασφάλιση της κατάστασης κοινωνικής ηρεμίας και ευταξίας στους αγωνιστικούς χώρους και στις κερκίδες, αλλά και η τήρηση μιας ευπρεπούς συμπεριφοράς των συμμετεχόντων στον αθλητικό χώρο που θα είναι σύμφωνη με τις επιταγές του δικαίου. Έτσι, αντιλαμβανόμαστε τη σπουδαιότητα της ομαλής διεξαγωγής αθλητικών εκδηλώσεων, καθώς σε αντίθετη περίπτωση τίθενται σε σοβαρό κίνδυνο τόσο ατομικά έννομα αγαθά, όπως η ανθρώπινη ζωή και η σωματική ακεραιότητα, όσο και η κοινωνική ευταξία.
Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί ότι το έγκλημα της αθλητικής βίας παραβιάζει και το συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα συμμετοχής στα αθλητικά γεγονότα, το οποίο με τη σειρά του συνιστά ειδικότερη έκφανση συμμετοχής στην πολιτιστική ζωή της χώρας. Άμεσα δυσμενή αποτελέσματα επέρχονται και στους εμπλεκόμενους αθλητικούς φορείς, ο οποίοι σε πολλές περιπτώσεις που λαμβάνουν χώρα περιστατικά αθλητικής βίας πλήττονται οικονομικά, προκειμένου να επιδιορθώσουν τις ζημίες.
Πώς στοιχειοθετείται, όμως, το έγκλημα της αθλητικής βίας;
Πρώτα από όλα, οι συγκεκριμένες πράξεις βίας πρέπει να λαμβάνουν χώρα μέσα σε αθλητικές εγκαταστάσεις και γενικά σε χώρους που προορίζονται για την πραγματοποίηση αθλητικών δραστηριοτήτων ή έστω έχουν άμεση σύνδεση με αυτές. Ιδιαίτερα σημαντική είναι και η τοπική εγγύτητα με τον χώρο της αθλητικής εκδήλωσης, αν και αρκεί οι πράξεις αθλητικής βίας να παρατηρούνται σε βοηθητικούς χώρους αθλητικών εγκαταστάσεων, όπως είναι οι χώροι προσέλευσης και στάθμευσης. Ακόμη, οι πράξεις αυτές πρέπει να λαμβάνουν χώρα κατά τη διάρκεια αθλητικών εκδηλώσεων, η οποία καθορίζεται χρονικά από τους κανονισμούς του κάθε αθλήματος. Σε κάθε περίπτωση, απαιτείται στενή ερμηνεία της έννοιας της «διάρκειας» μιας αθλητικής εκδήλωσης, ούτως ώστε να μην περιλαμβάνονται τα χρονικά σημεία που προηγούνται ή έπονται του αθλητικού αγώνα.
Επιπλέον, στον Ν.2725/1999 ποινικοποιείται συγκεκριμένα η ρίψη αντικειμένων είτε στον αγωνιστικό χώρο είτε εναντίον άλλου ατόμου, που μπορούν να προκαλέσουν έστω και ελαφριά σωματική βλάβη. Αφ’ ης στιγμής διαταραχθεί η ομαλή διεξαγωγή του αγώνα, δεν παίζει ρόλο το αν το αντικείμενο αυτό πέτυχε ή όχι τον στόχο του, απλώς αρκεί η προσφορότητα του χτυπήματος με βάση έστω την πιθανότητα πρόσκλησης βλάβης. Γίνεται ακόμη λόγος στον συγκεκριμένο νόμο για την αθλητική βιαιοπραγία, η οποία ταυτίζεται με τη βιαιοπραγία του άρθρου 167 του Ποινικού Κώδικα και περιλαμβάνει παράνομες ενέργειες στο σώμα άλλου ατόμου που τείνουν σε κακοποίηση ή χωρίς τέτοιο σκοπό. Το έγκλημα πάντως συντελείται ανεξαρτήτως του αν επέλθει βλάβη και ακόμα και αν έχει τη μορφή απειλών, που στοχεύουν στην πρόκληση τρόμου ή ανησυχίας με απειλή βίας ή παράνομης πράξης.
Ποινικά κολάσιμη είναι επίσης και η κατοχή ή η χρήση αντικειμένων που μπορούν να προκαλέσουν σωματικές βλάβες και δεν έχουν θέση σε μια αθλητική συνάντηση, όπως βεγγαλικά, κροτίδες, καπνογόνα και γενικά εύφλεκτες ύλες. Δυστυχώς, τα συγκεκριμένα αντικείμενα πολλές φορές ανακαλύπτονται ότι βρίσκονται στην κατοχή του μέσου Έλληνα οπαδού, καθώς κυριαρχεί η αντίληψη ότι είναι απαραίτητα για να πανηγυρίσει κανείς για μία νίκη ή αντίθετα να εκφράσει τη δυσαρέσκειά του για ένα αρνητικό αποτέλεσμα για την ομάδα που υποστηρίζει κανείς. Πάντως, σε κάθε περίπτωση είναι αναγκαία η ύπαρξη δόλου για τη στοιχειοθέτηση του εγκλήματος, το οποίο τιμωρείται με ποινή φυλάκισης από 10 μέρες έως 2 έτη σωρευτικά με χρηματική ποινή.
Κλείνοντας, λοιπόν, με λύπη παρατηρούμε ότι τα περιστατικά βίας με αφορμή αθλητικές εκδηλώσεις βρίσκονται ακόμη σε έξαρση, ανεξάρτητα από τα αίτια που την προκαλούν, γεγονός το οποίο καθιστά αναγκαία την πρόληψη και τη δραστική αντιμετώπιση της αθλητικής βίας, με την προσήκουσα εφαρμογή των οικείων διατάξεων του Ποινικού Κώδικα, του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, των νόμων περί αθλητισμού και των λοιπών ειδικών ποινικών νόμων.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- “Νόμος 2725/1999 – ΦΕΚ Α-121/17-06-1999 (Κωδικοποιημένος)”, διαθέσιμος εδώ
- “Άρθρο 96 Εγκλήματα βίας με αφορμή αθλητικές εκδηλώσεις”, διαθέσιμο εδώ
- “Ποινική αντιμετώπιση της βίας με αφορμή αθλητικές εκδηλώσεις ή αθλητικό υπόβαθρο”, διαθέσιμο εδώ
