Του Σπύρου Μίτσουλη,
1810: Εκτελείται από Γάλλους στρατιώτες στην πόλη Μάντουα της Ιταλίας ο Τυρολέζος επαναστάτης Ανδρέας Χόφερ (1767-1810), ο οποίος είχε πρωτοστατήσει στην επανάσταση των κατοίκων της περιοχής του Τυρόλου κατά της γαλλικής και βαυαρικής κατοχής. Ο Ανδρέας Χόφερ ήταν γιός πανδοχέα από την περιοχή του Τυρόλου στις αυστριακές Άλπεις. Αρχικά ασχολήθηκε με το εμπόριο, ενώ στη συνέχεια ανέλαβε το πανδοχείο του πατέρα του. Κατά τους ναπολεόντιους πολέμους κατατάχθηκε στον αυστριακό αυτοκρατορικό στρατό, ενώ μετά την ήττα της Αυστρίας και την υπογραφή της συνθήκης του Πρεσβούργου γύρισε πίσω στην πατρίδα του, η οποία πλέον είχε παραχωρηθεί στο βασίλειο της Βαυαρίας. Οι Βαυαροί με τα μέτρα που έλαβαν σύντομα προκάλεσαν την οργή των Τυρολέζων. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να αναπτυχθεί ένα αντι-βαυαρικό και αντι-γαλλικό κίνημα, ηγέτης του οποίου αναδείχθηκε ο Ανδρέας Χόφερ. Τον Απρίλη του 1809 και αφού πρώτα είχαν λάβει την υπόσχεση για στήριξη από τον αυτοκράτορα Φραγκίσκο Α’ της Αυστρίας, οι Τυρολέζοι επαναστάτησαν κατά των Βαυαρών, τους οποίους και κατάφεραν να εκδιώξουν αρχικά. Η Αυστρία αν και αρχικά στήριξε τους επαναστάτες, ωστόσο αναγκάστηκε να υποχωρήσει μετά από απανωτές ήττες που υπέστη από τον γαλλικό στρατό. Με την υπογραφή της συνθήκης του Σένμπρουν τον Οκτώβρη του 1809 η Αυστρία παραχώρησε εκ νέου το Τυρόλο στη Βαυαρία, αναγκάζοντας τον Ανδρέα Χόφερ και τους άνδρες του να παραδώσουν τα όπλα και να επιστρέψουν στα σπίτια τους. Λίγο καιρό αργότερα προσπάθησε εκ νέου να αναζωπυρώσει την επανάσταση στο Τυρόλο αλλά αυτή τη φορά ηττήθηκε από τους Γάλλους και αναγκάστηκε να κρυφτεί στα βουνά για να γλιτώσει τη σύλληψη, όμως τον κατέδωσε ένας γείτονάς του και σύντομα συνελήφθει. Μετά τη σύλληψή του οδηγήθηκε στη Μάντουα της Ιταλίας όπου δικάστηκε από στρατοδικείο και καταδικάστηκε σε εκτέλεση από εκτελεστικό απόσπασμα. Ο Ανδρέας Χόφερ θεωρείται μέχρι και σήμερα εθνικός ήρωας στη Γερμανία και αποτέλεσε σύμβολο της αντίστασης του γερμανικού έθνους κατά του Ναπολέοντα.
1920: Πεθαίνει σε ηλικία 63 ετών ο Robert Peary, αξιωματικός του αμερικανικού πολεμικού ναυτικού και εξερευνητής, ο οποίος πραγματοποίησε πολλές αποστολές εξερεύνησης στον αρκτικό κύκλο. Το 1892 κατάφερε να διασχίσει τη Γροιλανδία με έλκηθρο, φτάνοντας μέχρι το βορειότερό της σημείο, ενώ παράλληλα απέδειξε πως η ίδια ήταν στην πραγματικότητα ένα τεράστιο νησί, κάτι που μέχρι τότε αμφισβητούνταν. Στις διάφορες αποστολές του ήρθε σε επαφή με του αυτόχθονες Ινουίτ, τους οποίους και μελέτησε, ιδιαίτερα τις τεχνικές επιβίωσης που χρησιμοποιούσαν. Στις αρχές του 20ού αιώνα πραγματοποίησε και άλλες αποστολές στη Γροιλανδία, ενώ τον Απρίλιο του 1909 ισχυρίστηκε πως έφτασε μέχρι τον γεωγραφικό Βόρειο Πόλο. Το γεγονός αυτό του προσέδωσε τεράστια φήμη και αναγνώριση από διάφορους κοινωνικούς φορείς, συμπεριλαμβανομένου και του αμερικανικού Κογκρέσο, το οποίο τον ευχαρίστησε και του απένειμε τιμητικά τον βαθμό του υποναυάρχου. Για πολλές δεκαετίες ο Robert Peary θεωρούνταν ο πρώτος άνθρωπος που κατάφερε να φτάσει στον Βόρειο Πόλο, ωστόσο αργότερα αποδείχθηκε πως δεν είχε φτάσει στον Βόρειο Πόλο αλλά σε ένα σημείο πολύ κοντά σε αυτόν. Σε κάθε περίπτωση, το εγχείρημά του αυτό εκείνη την εποχή και με τα υποτυπώδη μέσα που διέθετε είναι αν μη τι άλλο σπουδαίο.
1988: Η βουλή της αυτόνομης περιοχής του Ναγκόρνο-Καραμπάχ ψηφίζει υπέρ της ένωσης του θύλακα με την Αρμενία κατά τη διάρκεια της αποσύνθεσης της ΕΣΣΔ. Η περιοχή του Ναγκόρνο-Καραμπάχ ήταν ένας θύλακας εντός του Αζερμπαϊτζάν, ο οποίος κατοικούνταν από συμπαγή Αρμενικό πληθυσμό. Νωρίτερα είχε προηγηθεί δημοψήφισμα για την ένωση του θύλακα με την Αρμενία, το οποίο είχαν μποϊκοτάρει οι Αζέροι. Αν και η διαδικασία της ένωσης ξεκίνησε ειρηνικά, η κατάσταση σύντομα κατέληξε σε βίαια επεισόδια μεταξύ των δύο πλευρών. Τα επόμενα χρόνια έλαβαν χώρα πογκρόμ και από τις δύο πλευρές, με εκατοντάδες χιλιάδες Αρμένιους και Αζέρους να εκτοπίζονται. Με τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991 το Αζερμπαϊτζάν κήρυξε την ανεξαρτησία του, αφαιρώντας παράλληλα την εξουσία της τοπικής κυβέρνησης του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, η οποία με τη σειρά της ανακήρυξε την απόσχιση και την ένωσή της με την Αρμενία. Αυτό που ακολούθησε ήταν ένοπλη σύγκρουση μεταξύ των δύο πλευρών που εξελίχθηκε σε πόλεμο μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν. Ο πρώτος πόλεμος του Ναγκόρνο-Καραμπάχ διήρκησε μέχρι τις 12 Μαΐου 1994, οπότε συμφωνήθηκε κατάπαυση πυρός μετά από παρέμβαση της Ρωσίας. Η ανακωχή βρήκε την Αρμενία να ελέγχει τον θύλακα, καθώς και περιοχές γύρω από αυτόν όπου κατοικούσαν Αζέροι και οι οποίοι εκδιώχθηκαν. Το Ναγκόρνο-Καραμπάχ ανακήρυξε την ανεξαρτησία του ως Δημοκρατία του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, αλλά δεν έχει αναγνωριστεί από κανένα άλλο κράτος. Οι ανεπίλυτες διαφορές που άφησε πίσω του ο πόλεμος του Ναγκόρνο-Καραμπάχ ήταν η αιτία να ξεσπάσει ξανά πόλεμος τον Σεπτέμβρη του 2020, με τους Αζέρους να βγαίνουν αυτήν τη φορά νικητές.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Αndreas Hofer, britannica.com, διαθέσιμο εδώ
- ANDREAS HOFER AND THE INSURRECTION IN THE TYROL, 1809-1810, Napoleon.org, διαθέσιμο εδώ
- Robert Peary, Britannica.com, διαθέσιμο εδώ
- Nagorno-Karabakh conflict, dissolution of the Soviet Union, and presidency of Heydar Aliyev, Britannica.com, διαθέσιμο εδώ
