Της Αννίτας Ελισσαίου,
Την προηγούμενη εβδομάδα, πραγματοποιήθηκε η συνάντηση Υπουργών μεταξύ της Σομαλιλάνδης και της Ταϊβάν, στο πλαίσιο εμβάθυνσης της συνεργασίας τους σε διάφορους τομείς. Η επίσκεψη της αποστολής του μικρού de facto κράτους του Κέρατος της Αφρικής στην Ταϊβάν προκάλεσε τις αντιδράσεις τόσο της Σομαλίας όσο και της Κίνας, αλλά και οι δύο πλευρές επιμένουν στην ισχυροποίηση των δεσμών τους.
Η Δημοκρατία της Σομαλιλάνδης ιδρύθηκε τον Μάιο του 1991, όταν οι κάτοικοι ανακήρυξαν την ανεξαρτησία τους από τη Σομαλία μετά το τέλος της δικτατορίας στη χώρα. Η Σομαλία ουδέποτε αναγνώρισε τη μικρή Σομαλιλάνδη ως ανεξάρτητο κράτος. Η χώρα διατηρεί πολιτικούς δεσμούς με άλλα κράτη της Αφρικής, της Ευρώπης, καθώς και τις Η.Π.Α., αλλά δεν έχει επίσημα αναγνωριστεί από καμία χώρα ή διεθνή οργανισμό. Η Ταϊβάν βρίσκεται σε μια παρόμοια θέση, με επίσημες διπλωματικές σχέσεις με μόλις 14 κράτη, παρόλο που διατηρεί ανεπίσημες πολιτικές σχέσεις με περισσότερα. Υπό την πίεση της Κίνας, η οποία τη θεωρεί μέρος της επικράτειάς της και έχει εκφράσει την επιθυμία να την ανακαταλάβει, ακόμα και με τη βία αν χρειαστεί, η Ταϊβάν είναι ιδιαίτερα αποκομμένη πολιτικά από τον υπόλοιπο κόσμο, παρά τους οικονομικούς και εμπορικούς της δεσμούς με άλλα κράτη.
Υπό αυτές τις συνθήκες και με ένα αμοιβαίο αίσθημα κατανόησης για την κατάσταση της άλλης πλευράς, τα δύο αυτά απομονωμένα κράτη της διεθνούς κοινότητας ήρθαν πιο κοντά. Τον Αύγουστο του 2020, η Ταϊβάν εγκαινιάζει ένα γραφείο αντιπροσώπευσης στην πρωτεύουσα της Σομαλιλάνδης, Χαργκέισα, με την αφρικανική δημοκρατία να προβαίνει στην ίδια κίνηση έναν μήνα αργότερα, με την ίδρυση γραφείου στην Ταϊβάν τον Σεπτέμβριο. Έκτοτε, τα δύο μέρη έχουν συνάψει πολλές συμφωνίες συνεργασίας σε ποικίλους τομείς, όπως η γεωργία, η αλιεία, η ενέργεια και οι τηλεπικοινωνίες. Αξίζει να σημειωθεί, επίσης, ότι η Ταϊβάν δώρισε 150.000 δόσεις του εμβολίου της κατά του κορωνοϊού Medigen στη Σομαλιλάνδη. Φυσικά, δεν έλειψαν οι αντιδράσεις της Σομαλίας και της Κίνας για τη φιλία των απομονωμένων τους γειτόνων. Η Σομαλία θεωρεί τους διπλωματικούς δεσμούς των δύο ως παραβίαση και υπονόμευση της κυριαρχίας της, ενώ το Υπουργείο Εξωτερικών της Κίνας σε δήλωσή του χαρακτήρισε τη διπλωματική κίνηση της Ταϊβάν ως «πράξη απόγνωσης». Με το να φιλοξενήσει την αποστολή από τη Σομαλιλάνδη, «η Ταϊβάν υπονομεύει την ανεξαρτησία και ενοποίηση των άλλων κρατών, προκαλώντας ζημιές χωρίς να επωφελείται τελικά κανείς».
Παρά τις αντιδράσεις, όμως, και οι δύο πλευρές δείχνουν αποφασισμένες να συνεχίσουν τη συνεργασία τους και να ενισχύσουν τους πολιτικούς τους δεσμούς. Στη διάρκεια της επίσκεψης, ο Υπουργός Εξωτερικών της Σομαλιλάνδης, Essa Kayd Mohamoud, χαιρέτισε την «ιδιαίτερη και ιστορική σχέση των δύο χωρών», αποκαλώντας τες υπερασπιστές της δημοκρατίας σε Ασία και Αφρική. Η επίσκεψη συμβολίζει τη δέσμευση των δύο μερών για διατήρηση και αναβάθμιση της συνεργασίας τους, προς όφελος και των δύο, αγνοώντας τις εξωτερικές πιέσεις που θα ήθελαν να τους χωρίσουν. Παρότι η Σομαλιλάνδη και η Ταϊβάν δεν αναγνωρίζονται επίσημα από όλα τα κράτη, ο Mohamoud έκανε αναφορά στο δικαίωμα της χώρας του στην ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική, η παρακώλυση της οποίας από πιεστικούς ή απειλητικούς παράγοντες αντιτίθεται στις αρχές του διεθνούς δικαίου. Η Κίνα και η Σομαλία δεν μπορούν να ορίσουν με ποιους μπορούν να συνάπτουν διπλωματικές σχέσεις, δήλωσε ο Υπουργός Εξωτερικών.
Η Σομαλία, η οποία ταλανίζεται εδώ και χρόνια από εμφύλιες συγκρούσεις και πολιτικές αναταραχές, δεν μπορεί να κάνει πολλά για να εμποδίσει τις διπλωματικές κινήσεις της Σομαλιλάνδης, η οποία είναι εμφανώς πιο σταθερή και ειρηνική. Η Κίνα, όμως, ως οικονομική και πολιτική «υπερδύναμη», έχει τις δυνατότητες να ασκήσει μεγαλύτερη επιρροή στα κράτη για τις πολιτικές τους σχέσεις με την Ταϊβάν. Η παρουσία της Κίνας στη Μαύρη Ήπειρο και η υπόσχεση οικονομικής και εμπορικής συνεργασίας έχει στρέψει πολλά αφρικανικά κράτη μακριά από την Ταϊβάν. Μόνο μία χώρα, το μικρό βασίλειο του Εσουατίνι (πρώην Σουαζιλάνδη), αναγνωρίζει διπλωματικά την Ταϊβάν. Αλλά και στη Νότια Αμερική, η κινεζική παρουσία έχει αρχίσει να επηρεάζει τις κυβερνήσεις. Η Γουιάνα, για παράδειγμα, «λύγισε» υπό την κινεζική πίεση και απέρριψε τη συμφωνία της Ταϊβάν για ίδρυση Εμπορικών Υπηρεσιών στις δύο επικράτειες. Η Νικαράγουα, επίσης, «εγκατέλειψε» τις διπλωματικές σχέσεις της με την Ταϊβάν για χάρη της Κίνας.
Όταν η οικονομική ισχύς της Κίνας δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν δέλεαρ, χρησιμοποιείται σαν απειλή. Η Λιθουανία έπεσε θύμα εμπορικών και πολιτικών κυρώσεων από την Κίνα, όταν συμφώνησε να ανοίξει η Ταϊβάν γραφείο αντιπροσώπευσης στην πρωτεύουσα Βίλνιους, με το όνομα «Ταϊβάν» αντί για το «Κινεζική Ταϊπέι». Η Κίνα απέσυρε τον Πρέσβη της στη Λιθουανία και απέβαλε την πρεσβεία της τελευταίας στο Πεκίνο, απαγόρευσε το εμπόριο με τη Λιθουανία και απειλεί με αντίποινα μεγάλες εταιρίες που εξακολουθούν να διατηρούν οικονομικές σχέσεις με τη χώρα. Η κυβέρνηση του Xi Jinping έχει γίνει πιο επιθετική απέναντι στην Ταϊβάν, όπως φάνηκε και με τις παραβιάσεις του εναέριού της χώρου, τον Οκτώβριο του 2021.
Η Ταϊβάν, πάντως, δεν φαίνεται να πτοείται. Η Πρόεδρος Tsai Ing-wen υποδέχτηκε με χαρά την αποστολή της Σομαλιλάνδης, εκφράζοντας με τη σειρά της τις προθέσεις της για ενδυνάμωση των σχέσεών τους. Οι διπλωματικοί δεσμοί με τη Σομαλιλάνδη θεωρούνται ένα από τα πιο σημαντικά επιτεύγματα της κυβέρνησής της. Φαίνεται, λοιπόν, ότι η φιλία αυτή θα κρατήσει και θα δυναμώσει, παρά τις αντίξοες συνθήκες και τους ισχυρότερους παράγοντες που θέλουν να απομονώσουν πλήρως τις δύο χώρες.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Taiwan, Somaliland ties growing despite diplomatic isolation, The Diplomat, διαθέσιμο εδώ
- Somaliland, Taiwan hail ‘special relationship amid isolation, Deutsche Welle, διαθέσιμο εδώ
- Taiwan to host Somaliland ministers in Africa diplomacy push, Reuters, διαθέσιμο εδώ
- Somaliland envoy talks of shared interests in Taipei, Taipei Times, διαθέσιμο εδώ
- ‘Born free’: Somaliland says China can’t dictate to it over Taiwan, Reuters, διαθέσιμο εδώ
