Της Μαρίας Κελεπούρη,
Αν υπάρχει ένας τρόπος, με τον οποίο μπορεί κανείς να γνωρίσει δημιουργικά τον εαυτό του και να συμφιλιωθεί μαζί του, αυτός είναι σίγουρα η τέχνη. Ένας τρόπος καταβύθισης στο άδυτο της ψυχής, μέσα από μια συνεχή προσπάθεια, που ίσως μοιάζει με ακροβασία, αλλά στην ουσία πρόκειται για μια αληθινή αποκάλυψη του εαυτού. Κι αυτό, γιατί η τέχνη –και πιο ειδικά η τέχνη του θεάτρου– προϋποθέτει την άμεση εμπλοκή του ατόμου, τη δράση. Αυτή ακριβώς αποτελεί και την κεντρική έννοια γύρω από την οποία δομείται η υποκριτική μέθοδος που η Μαρία Τσαρούχα παρουσιάζει στο νέο της βιβλίο, Υπερσυνείδητος: Η μεγαλοφυΐα μέσα σου, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Αρμός.
Σκηνοθέτης αλλά και ηθοποιός, η Μαρία Τσαρούχα γνώριζε εκ των έσω τόσο τις απαιτήσεις αυτής της τέχνης όσο και τη διαδικασία προσέγγισης κάθε δυνατής διάστασης του ρόλου. Η ίδια είναι η εμπνεύστρια της PAD (Perceptual Acting and Directing), μιας υποκριτικής τεχνικής, την οποία αναλύει όχι μόνο θεωρητικά, αλλά και πρακτικά σε αυτό το εγχειρίδιο. Η Μαρία Τσαρούχα σπούδασε θέατρο στο American Academy of Dramatic Arts και κοινωνιολογία στην Ελλάδα. Είναι αξιοσημείωτο ότι θεωρείται η νεότερη Ελληνίδα συγγραφέας, καθώς εξέδωσε το πρώτο της βιβλίο σε ηλικία μόλις 13 ετών. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα συνδυάζουν διαφορετικά επιστημονικά πεδία, τα οποία, όμως, αλληλεπιδρούν με γνώμονα την προσωπική εξέλιξη και τους τρόπους επίτευξής της. Μέσα, λοιπόν, από την πολυετή έρευνα και μελέτη της, δημιούργησε την PAD, η οποία δεν απευθύνεται μόνο σε ηθοποιούς που στοχεύουν να βελτιώσουν την ερμηνευτική τους απόδοση, αλλά σε όλους όσοι ενδιαφέρονται να φέρουν στο φως πτυχές του εαυτού τους, που μέχρι τώρα δε γνώριζαν.
Εξάλλου, το βιβλίο αντιλαμβάνεται τον κόσμο ως μια μεγάλη θεατρική σκηνή, στην οποία ο καθένας εναλλάσσει διαφορετικούς ρόλους. Πράγματι, πρόκειται για έναν εύστοχο παραλληλισμό που ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της καθημερινότητας. Το ερώτημα που τίθεται είναι, αν η εναλλαγή των ρόλων οδηγεί στην απώλεια του εαυτού ή αν ο ίδιος ο εαυτός προσφέρεται για την ενσάρκωση του ρόλου. Κάθε διάσταση ενός θεατρικού χαρακτήρα αντιστοιχεί σε μια διάσταση του νου. Έτσι, επιτελείται μια σταδιακή αποκάλυψη κάθε γνώριμης ή κρυφής παραμέτρου που επηρεάζει τη σκέψη και τη δράση.
Συνειδητό και ασυνείδητο συνδέονται για να διαμορφώσουν μια προσωπική ταυτότητα και, τελικά, να οδηγήσουν στην επίτευξη της ολότητας. Όμως, αυτή η διαδρομή απαιτεί την απόρριψη –ή και οπισθοχώρηση– του «εγώ» και την αντικατάστασή του από την ολοκληρωτική αφοσίωση στον ψυχισμό του εκάστοτε χαρακτήρα, ώστε να αναδυθεί ο δικός του ιδεατός κόσμος. Είναι ένα εποικοδομητικό παιχνίδι ανάμεσα στο «εγώ», που έχει σώμα και στο «εγώ» που η υπόστασή του είναι άυλη. Το ποιο από τα δύο θα κερδίσει, θα φανεί και θα αναδειχθεί στην ερμηνεία του ηθοποιού, καθώς και στο πώς θα συμπαρασύρει το κοινό στο ταξίδι του.
Ο ηθοποιός έχει διανύσει μια διαδρομή –ίσως και επώδυνη– προκειμένου να επιλέξει τον τρόπο με τον οποίο θα εκτεθεί στη σκηνή. Η PAD αποτελεί μια πρακτική που βασίζεται και ταυτόχρονα εκσυγχρονίζει τις διδαχές του αρχαίου ελληνικού θεάτρου, με σκοπό να επιτευχθεί η ταύτιση του υπαρκτού με το αόρατο υποκείμενο. Για αυτόν τον λόγο, στο βιβλίο περιλαμβάνονται διάφορες ασκήσεις, ανάμεσά τους και ο διαλογισμός, που εξυπηρετούν να προσεγγίσουν το επιθυμητό αποτέλεσμα. Μέσα από την κατανόηση της θεωρίας αναδύονται οι τεχνικές που συγχρονίζουν το άτομο με το πλαίσιο που το περιβάλλει και συμβάλλουν στη διαμόρφωση τόσο της υποκριτικής όσο και της προσωπικής ενσυναίσθησης. Φυσικά, η τελευταία αποτελεί απόρροια της αυτεπίγνωσης, που έχει καλλιεργηθεί μέσα από την ουσιαστική εμπλοκή του ηθοποιού στη δράση.
Η Μαρία Τσαρούχα συστήνει μια μέθοδο που προϋποθέτει την παρουσία όλων των αισθήσεων και συνδυάζει διαφορετικά γνωστικά αντικείμενα, των οποίων η συνύπαρξη μπορεί να οδηγήσει σε μια «μεταφυσική» αντίληψη του Ανώτερου εαυτού. Πέρα από την τέχνη του θεάτρου, οι προεκτάσεις που η PAD μπορεί να πάρει, αποκωδικοποιούν την ανθρώπινη ταυτότητα, καθώς και τις δυνατότητές της και αποδεικνύουν την άμεση αλληλεπίδραση της τέχνης με τη ζωή.
